Nauryzdyŋ 28-ı künı tüsten keiın Taldyqorǧan qalalyq sotynda Şyŋjaŋda tuǧan etnikalyq qazaq Sairagül Sauytbaidyŋ Almaty oblystyq köşı-qon qyzmetı basqarmasynyŋ janynan qūrylǧan komissiia üstınen tüsırgen talap-aryzy boiynşa sot prosesı qaita jalǧasty. Şaǧym beruşı jaq sottan şeşımdı zaŋsyz dep tanudy, Sairagül Sauytbaiǧa bosqyn märtebesın berudı sūrap otyr.
2018 jyly qazan aiynda Qazaqstan bilıgı Şyŋjaŋda tuǧan, Qazaqstanda “şekarany zaŋsyz kesıp öttı” dep aiyptalǧan Sairagül Sauytbaidyŋ bosqyn märtebesın beru turaly ötınışın qanaǧattandyrmaǧan. Mäselenı qaraǧan komissiia “Sairagüldıŋ Qytaida qudalanǧany däleldenbedı” degen qorytyndyǧa kelgen edı. Al Sairagül Sauytbai men onyŋ advokaty Aiman Omarova būl tūjyrymmen kelıspei otyr.
SOT ZALYNYŊ TARLYǦY
Beisenbı, 28 nauryz küngı sot prosesınen tıkelei efirde habar taratqan Azattyq tılşısınıŋ habarlauynşa, sotqa 50-60 şaqty adam jinalǧan. Bıraq sot zaly şaǧyn bolǧandyqtan prosess basynda basym bölıgı sot zalyna kıre almai qalǧan. Sauytbaidyŋ advokaty Aiman Omarova sudia Beibıt Tūrysovtan keŋırek zal berudı sūrady. Tek osydan soŋ ǧana sot prosesı keŋırek zalǧa auystyryldy.
Tıkelei efirdı körıŋız:
Sot prosesıne kelgen azamattar arasynda Sauytbaidyŋ jaqyndary, jurnalister, qoǧam belsendılerı boldy.
Sot prosesınde negızınen Sairagül Sauytbaiǧa bosqyn märtebesı berılmeuınıŋ negızgı sebepterı talqylandy. Sauytbaidyŋ müddesın advokat Aiman Omarova qorǧady. Al aiyptau jaǧynda Almaty oblystyq polisiia departamentınıŋ ekı mamany jäne oblystyq köşı-qon qyzmetınıŋ bır ökılı boldy.
"EKI MEMLEKETTIŊ QARYM-QATYNASYNA ÄSER ETEDI"
Sotta eŋ bırınşı bolyp söilegen şaǧym iesı Sairagül Sauytbai özınıŋ Qytaida 2016 jyldyŋ qaraşa aiynan bastap qudalana bastaǧanyn, barlyq qūjattarynan airylyp, Qazaqstandaǧy otbasyna jete almaǧandyqtan "şekarany zaŋsyz kesuge mäjbür bolǧanyn" aitty.
Özınıŋ advokaty men aiyptau tarabynyŋ sūraqtaryna jauap bergen Sairagül Sauytbai Taldyqorǧandaǧy komissiia jūmysyna ūlttyq qauıpsızdık komitetı ökılderınıŋ komissiia qūramynda joq belgısız adamdary aralasqanyn, olardyŋ özınen "bosqyn märtebesın almasaŋ da, şaǧymdanbaudy" talap etkenın jetkızdı.
“Maǧan bosqyn ekenıŋdı däleldeitındei qūjattar jina dedı. Jinap äkelıp edım, endı onyŋ qajetı joq dep ŪQK ökılı (atyn atady) alyp kettı... "Bosqyn märtebesın nege bermedıŋızder?" degen sūraqqa “ekı memlekettıŋ qarym-qatynasyna äser etedı” degen jauap aldym. Menıŋ taǧdyrym oiynşyq bolyp qaldy” dedı aşynǧan Sairagül sotta.
Taldyqorǧan qalalyq sotynda Sairagül Sauytbaidyŋ şaǧymy boiynşa ötken sot prosesı. Almaty oblysy, 28 nauryz 2019 jyl.
Al aiyptau tarabynyŋ ökılı Äsem Egızbaeva Sairagüldıŋ aitqandaryna dälel talap etıp, “qūrǧaq söz, onyŋ bärın däleldeu kerek” dedı. Osyǧan orai advokat Aiman Omarova aiyptau jaǧynan komissiianyŋ Sairagülden sūraq-jauap alu kezınen tüsırılgen videony talap ettı.
"QYTAIDA QUDALANBADY DEUGE DÄLEL BAR MA?"
Sotta şaǧym ielerı aiyptau tarabynan “sızder Sairagül Qytaida qudalanǧan joq deisızder, oǧan qandai dälelderıŋız bar?” dep sūrady.
Polisiia departamentınıŋ ökılderı “bosqyn märtebesın beru-bermeu mäselesı bır künnıŋ ışınde şyǧaryla salmaǧanyn”, “Sairagülden sūraq-jauap alynyp, aqparattyŋ mūqiiat tekserılıp” baryp şyǧarylǧanyn aitty. Olar būl tūrǧyda Qazaqstannyŋ “Bosqyndar turaly” zaŋynda körsetılgendei qajettı proseduralardyŋ bärı saqtalǧanyn jetkızdı.
Aiyptau tarabynyŋ aituynşa, Sauytbaiǧa "bosqyn märtebesın beru" mäselesın qaraǧan taldyqorǧandyq komissiianyŋ qūramynda jetı adam bolǧan. Olardyŋ arasynda oblystyq densaulyq saqtau, bılım basqarmasynyŋ mamandary bolǧan.
Sairagül Sauytbai aryzy boiynşa ötken sottaǧy aiyptau tarabynyŋ ökılderı. Taldyqorǧan, 28 nauryz 2019 jyl.
Advokat Aiman Omarova "būl mamandardyŋ qaralyp otyrǧan mäselege (bosqyn märtebesın beru - red.) qandai qatysy bar?" dep sūrap edı, aiyptau taraby "komissiianyŋ äu-bastan osyndai qūramda bekıtılgenın" aitty.
Aiyptau tarabynyŋ jauabyna qanaǧattanbaǧan qorǧau tarabynyŋ ökılderı sot soŋynda köp sūraqtardyŋ jauapsyz qalǧanyn aitty.
Sudia Beibıt Tūrysov kelesı sot prosesın säuırdıŋ 8-ıne belgıledı.
Būl şaǧym boiynşa aldyn-ala sot tyŋdauy 15 aqpanda bastalǧan.
Byltyr tamyz aiynda Almaty oblysynyŋ Panfilov audandyq soty "şekarany zaŋsyz kesıp öttı" dep aiyptalǧan Qytai qazaǧy Sairagül Sauytbaidy alty ai bas bostandyǧynan aiyruǧa, bıraq ony "jazasyn jeŋıldetetın erekşe jaǧdaiyna" bailanysty şartty jazaǧa almastyruǧa ükım etken.
Sairagül Sauytbai sotta özıne Qytaida "saiasi qysym jasalǧandyqtan şekaradan zaŋsyz ötuden özge jol qalmaǧanyn" mälımdegen. Ol sotta Qytaida qūpiia sanalatyn "saiasi üirenu ortalyqtarynda" jūmys ıstegenın, "memleket qūpiiasyn äşkerelemeu" turaly qolhat bergenın jetkızgen. Ol eger özın Qytaiǧa qaitarsa, onda ölım jazasyna kesıluı mümkın ekenın, Qazaqstandaǧy kez-kelgen jazaǧa kelısetının mälımdegen.
Būǧan deiın Qazaqstan bilıgı Sairagülge üş ai merzımge "pana ızdeuşı tūlǧa" kuälıgın berıp, byltyr qazan aiynda onyŋ merzımın taǧy üş aiǧa ūzartqan.
"Azattyq" radiosy
