Naýryzdyń 28-i kúni tústen keıin Taldyqorǵan qalalyq sotynda Shyńjańda týǵan etnıkalyq qazaq Saıragúl Saýytbaıdyń Almaty oblystyq kóshi-qon qyzmeti basqarmasynyń janynan qurylǵan komıssııa ústinen túsirgen talap-aryzy boıynsha sot proesi qaıta jalǵasty. Shaǵym berýshi jaq sottan sheshimdi zańsyz dep tanýdy, Saıragúl Saýytbaıǵa bosqyn mártebesin berýdi surap otyr.
2018 jyly qazan aıynda Qazaqstan bıligi Shyńjańda týǵan, Qazaqstanda “shekarany zańsyz kesip ótti” dep aıyptalǵan Saıragúl Saýytbaıdyń bosqyn mártebesin berý týraly ótinishin qanaǵattandyrmaǵan. Máseleni qaraǵan komıssııa “Saıragúldiń Qytaıda qýdalanǵany dáleldenbedi” degen qorytyndyǵa kelgen edi. Al Saıragúl Saýytbaı men onyń advokaty Aıman Omarova bul tujyrymmen kelispeı otyr.
SOT ZALYNYŃ TARLYǴY
Beısenbi, 28 naýryz kúngi sot proesinen tikeleı efırde habar taratqan Azattyq tilshisiniń habarlaýynsha, sotqa 50-60 shaqty adam jınalǵan. Biraq sot zaly shaǵyn bolǵandyqtan proess basynda basym bóligi sot zalyna kire almaı qalǵan. Saýytbaıdyń advokaty Aıman Omarova sýdıa Beıbit Turysovtan keńirek zal berýdi surady. Tek osydan soń ǵana sot proesi keńirek zalǵa aýystyryldy.
Tikeleı efırdi kórińiz:
Sot proesine kelgen azamattar arasynda Saýytbaıdyń jaqyndary, jýrnalıster, qoǵam belsendileri boldy.
Sot proesinde negizinen Saıragúl Saýytbaıǵa bosqyn mártebesi berilmeýiniń negizgi sebepteri talqylandy. Saýytbaıdyń múddesin advokat Aıman Omarova qorǵady. Al aıyptaý jaǵynda Almaty oblystyq polıııa departamentiniń eki mamany jáne oblystyq kóshi-qon qyzmetiniń bir ókili boldy.
"EKI MEMLEKETTIŃ QARYM-QATYNASYNA ÁSER ETEDI"
Sotta eń birinshi bolyp sóılegen shaǵym ıesi Saıragúl Saýytbaı óziniń Qytaıda 2016 jyldyń qarasha aıynan bastap qýdalana bastaǵanyn, barlyq qujattarynan aırylyp, Qazaqstandaǵy otbasyna jete almaǵandyqtan "shekarany zańsyz kesýge májbúr bolǵanyn" aıtty.
Óziniń advokaty men aıyptaý tarabynyń suraqtaryna jaýap bergen Saıragúl Saýytbaı Taldyqorǵandaǵy komıssııa jumysyna ulttyq qaýipsizdik komıteti ókilderiniń komıssııa quramynda joq belgisiz adamdary aralasqanyn, olardyń ózinen "bosqyn mártebesin almasań da, shaǵymdanbaýdy" talap etkenin jetkizdi.
“Maǵan bosqyn ekenińdi dáleldeıtindeı qujattar jına dedi. Jınap ákelip edim, endi onyń qajeti joq dep UQK ókili (atyn atady) alyp ketti... "Bosqyn mártebesin nege bermedińizder?" degen suraqqa “eki memlekettiń qarym-qatynasyna áser etedi” degen jaýap aldym. Meniń taǵdyrym oıynshyq bolyp qaldy” dedi ashynǵan Saıragúl sotta.
Al aıyptaý tarabynyń ókili Ásem Egizbaeva Saıragúldiń aıtqandaryna dálel talap etip, “qurǵaq sóz, onyń bárin dáleldeý kerek” dedi. Osyǵan oraı advokat Aıman Omarova aıyptaý jaǵynan komıssııanyń Saıragúlden suraq-jaýap alý kezinen túsirilgen vıdeony talap etti.
"QYTAIDA QÝDALANBADY DEÝGE DÁLEL BAR MA?"
Sotta shaǵym ıeleri aıyptaý tarabynan “sizder Saıragúl Qytaıda qýdalanǵan joq deısizder, oǵan qandaı dálelderińiz bar?” dep surady.
Polıııa departamentiniń ókilderi “bosqyn mártebesin berý-bermeý máselesi bir kúnniń ishinde shyǵaryla salmaǵanyn”, “Saıragúlden suraq-jaýap alynyp, aqparattyń muqııat tekserilip” baryp shyǵarylǵanyn aıtty. Olar bul turǵyda Qazaqstannyń “Bosqyndar týraly” zańynda kórsetilgendeı qajetti proedýralardyń bári saqtalǵanyn jetkizdi.
Aıyptaý tarabynyń aıtýynsha, Saýytbaıǵa "bosqyn mártebesin berý" máselesin qaraǵan taldyqorǵandyq komıssııanyń quramynda jeti adam bolǵan. Olardyń arasynda oblystyq densaýlyq saqtaý, bilim basqarmasynyń mamandary bolǵan.
Advokat Aıman Omarova "bul mamandardyń qaralyp otyrǵan máselege (bosqyn mártebesin berý - red.) qandaı qatysy bar?" dep surap edi, aıyptaý taraby "komıssııanyń áý-bastan osyndaı quramda bekitilgenin" aıtty.
Aıyptaý tarabynyń jaýabyna qanaǵattanbaǵan qorǵaý tarabynyń ókilderi sot sońynda kóp suraqtardyń jaýapsyz qalǵanyn aıtty.
Sýdıa Beıbit Turysov kelesi sot proesin sáýirdiń 8-ine belgiledi.
Bul shaǵym boıynsha aldyn-ala sot tyńdaýy 15 aqpanda bastalǵan.
Byltyr tamyz aıynda Almaty oblysynyń Panfılov aýdandyq soty "shekarany zańsyz kesip ótti" dep aıyptalǵan Qytaı qazaǵy Saıragúl Saýytbaıdy alty aı bas bostandyǵynan aıyrýǵa, biraq ony "jazasyn jeńildetetin erekshe jaǵdaıyna" baılanysty shartty jazaǵa almastyrýǵa úkim etken.
Saıragúl Saýytbaı sotta ózine Qytaıda "saıası qysym jasalǵandyqtan shekaradan zańsyz ótýden ózge jol qalmaǵanyn" málimdegen. Ol sotta Qytaıda qupııa sanalatyn "saıası úırený ortalyqtarynda" jumys istegenin, "memleket qupııasyn áshkerelemeý" týraly qolhat bergenin jetkizgen. Ol eger ózin Qytaıǵa qaıtarsa, onda ólim jazasyna kesilýi múmkin ekenin, Qazaqstandaǵy kez-kelgen jazaǵa kelisetinin málimdegen.
Buǵan deıin Qazaqstan bıligi Saıragúlge úsh aı merzimge "pana izdeýshi tulǵa" kýáligin berip, byltyr qazan aıynda onyń merzimin taǵy úsh aıǵa uzartqan.
"Azattyq" radıosy
