Reseı ımperııasynyń monarhııasy men Keńes odaǵy kommýnıstik partııasynyń bılikteri áldeqashan joıylǵanymen, olarǵa qatysty ataýlar Ertistiń Kereký óńirinde áli de áspettelýde. 1861 jyly jańa týǵan patshazada Pavel Aleksandrovıch Romanovqa (1860-1917) tartý retinde qoıylǵan Pavlodar ataýy báz-baıaǵy qalpynda tur! Patsha ulynyń esimi ardaqtalǵan bizdiń qalada Táýelsizdik monýmenti ornatylmady, Táýelsizdik saraıy da salynbady. Áıteýir, Táýelsizdik jarııalanǵan jyldan keıin shırek ǵasyrdan astam ýaqyt ótken soń ǵana Kýtýzov kóshesin «Táýelsizdik dańǵyly» dep qaıta ataýǵa qol jetkizip, ulttyq rýhymyz bir kóterilip qalǵan edi!
Alaıda, jýyrda QR Prezıdenti Qasym-Jomart Toqaev myrza Elbasynyń esim-soıyn ulyqtaý jónindegi usynysyn jarııa etisimen jergilikti bılik sol dańǵyldyń «Táýelsizdik» ataýyn «Nursultan Nazarbaev» qylyp ózgertti de, bul sheshimin aldyn ala qoǵamdyq tyńdaýǵa shyǵarmastan jedel júzege asyra saldy! Osylaısha, Qazaqstandy Táýelsiz Máńgilik elge aınaldyrýdy kózdegen Elbasynyń murat-múddesine oraı qoıylǵan ataý bir jylǵa jetkizilmeı bir-aq kúnde joıylyp jiberildi! Eger Tuńǵysh Prezıdenttiń «Táýelsizdik tolǵaýy» atty oı oramdarynda «Táýelsizdik – san býyn babalardyń qasıetti jerimizdiń árbir qadamyn qorǵaý úshin tógilgen ólsheýsiz qany men teriniń óteýi» degen sózderin ákimder men máslıhattardyń depýtattary qaperge alsa, onomastıka saıasatynda saıası, ıdeologııalyq qatelikke boı aldyrar ma edi?..
Qazaq halqynyń Táýelsizdikke jetý úshin 3 ǵasyr boıy kúres júrgizgeni tarıhı shyndyq! Sol qasıetti kúres jolynda Malaısary, Jasybaı syndy batyrlar shaıqas alańdarynda shahıt boldy, Saryarqa jerinen Alataý bókterine kúshpen yǵystyrylǵan Kenesary hannyń basy shabylyp, Peterborǵa áketildi, Maǵjan sııaqty Alash asylzadalarynyń súıekteri Reseıdiń Qıyr-Shyǵysynda saýdyrap qaldy, tipti órimdeı stýdent Rysqulbekovtyń sońǵy demi kezinde Alashorda úkimetiniń astanasy sanalǵan Semeı sháriniń abaqtysyndaǵy dar tuzaǵynda úzildi!!! Al kók túrik urpaǵyn kók bóri erkindigine úndep, azýyn aıǵa bilegen kókjal júrekti jigitterdiń qanshasy túrmeler men jyndyhanalardyń temir torlaryn qarsh-qarsh shaınap, aqyry qan qusyp tynshý tapty?! Tirilerdiń de, ólilerdiń de sanatyna enbegen belgisiz qaharmandardyń esimderin anyqtap, erlikterin jurtshylyqqa jarııa etý keleshek urpaqtyń enshisindegi is.
Solaı desek te, Táýelsizdik ataýynyń joıylýyna beı-jaı qarap, nemquraıdylyq tanytqan sizder men bizder, ıaǵnı aǵa urpaq ókilderi jas býyndy memleketshildik, otansúıgishtik sezimderine qalaı tárbıeleı alamyz?.. Memleket pen halyqtyń eń uly, eń kıeli qundylyǵy TÁÝELSIZDIK ekenin, odan eshkimniń de, eshteńeniń de artyq bolýy múmkin emes ekenin jas urpaqtyń sanasyna sińirýge aǵa býynnyń budan arǵy ýaqytta moroldyq quqy bar ma?..
Sonaý 2017 jyly Almatyda Fýrmanov kóshesin «Nursultan Nazarbaev dańǵyly» dep qaıta ataǵanynda ol kisi: «Meniń atyma úlken dańǵyldardyń birin nege bermedińder?!» – dep keıistik bildirgen joq qoı. Kerisinshe rııasyz kóńilin kórsetip, keńdigin tanytty. Bul jaıtty bizdiń aq jaǵaly ulyqtarymyz nege eskermedi?..
Pavlodarda «Nursultan Nazarbaev» dep ataýǵa laıyqty ortalyq kósheler bar emes pe: Astana, Lermontov, Lomov... Mine, osylardyń birine Elbasynyń esim-soıy berilsin de, Táýelsizdik ataýy qaıtarylsyn!
Úkimet pen respýblıkalyq onomastıkalyq komıssııa ótinishimizdi aıaqasty etpes degen úmittemin.
PS: Táýelsizdik ataýynyń qadyr-qasıetin jete túsinbegen jergilikti bılik otarshyl patsha zamanynyń sımvoly sııaqty bolyp turǵan Pavlodar ataýynyń mán-maǵynasyna endi nazar aýdaryp, ózgertedi degenge óz basym ılanbaımyn.
Arman QANI,
Pavlodar qalasy.
