Bırazynyŋ öz qorymyzda bar ekendıgı anyqtaldy. Bıraq sonyŋ ışınde 1920-1930 jj. elımızge qyzmet etken, keiınnen repressiiaǧa ūşyraǧan tūlǧalarymyzdyŋ keskın-kelbetı bızdıŋ qorymyzda öte sirek. Osy olqylyqtyŋ ornyn toltyru üşın sol jyldardaǧy memleket qairatkerlerıne qatysty fotolardy aluǧa tyrystyq. Izdedık, taptyq.
Bükılreseilık Keŋester sezıne barǧan Qazaqstan delegasiiasy, 1-qatar: T. Rysqūlov (sol jaqtan 3-şı), M. Samatov (sol jaqtan 4-şı); 2-qatar, soldan oŋǧa: G. Korostelev (4-şı), S. Meŋdeşov (5-şı), Ä. Jangeldin (6-şy), A. Korostelev (7-şı); 3-qatar: S. Säduaqasov (sol jaqtan 3-şı). Mäskeu, 1921 j. (RGA KFD RF, № E-117).
Jer jahandaǧy ärbır halyq özınıŋ ötkenın keiıngı ūrpaqqa jetkızu üşın közınıŋ qaraşyǧyndai saqtaityny zaŋdylyq. Özgeler siiakty bız de ötken tarihymyzǧa köz jügırte otyryp, bolaşaqqa bastar baǧyt-baǧdar jasaimyz. Būl öz tarihymyzdyŋ özındık bolmysymen älemge äigılı boluyna mümkındık beredı. Köp jaǧdaida fotodaǧy tūlǧalar anyqtalmaǧan, aty-jönı körsetılmegen. Olardy özımız anyqtap, mazmūnyn tolyqtyrdyq.
Bolşevikterdıŋ Bükılkeŋestık kommunistık partiiasynyŋ XV konferensiiasyna barǧan Qazaqstan delegasiiasy, 1-qatar, soldan oŋǧa: V. Molotov, J. Myŋbaev, F. Goloşekin, N. Nūrmaqov. Mäskeu, 29.10.1926j. (RGA KFD RF, № 5-10518).
Qazaq (qyrǧyz) AKSR Ortalyq Atqaru Komitetı töralqasynyŋ otyrysy, soldan oŋǧa qarai: M. Äuezov (2-şı), Ä. Jangeldin, S. Meŋdeşov (4-şı), Ä. Äitiev (6-şy), 7-şı L. Beriia boluy mümkın.
(RGA KFD RF, № 2-47186).
M.İ. Kalinin (ortada) KSRO Ortalyq Atqaru Komitetınıŋ II sessiiasyna qatysqan Qazaqstan delegasiiasymen bırge, 1-qatarda: J. Myŋbaev (sol jaqta), A. Dosov (oŋ jaqta); 2-qatarda: M. Orymbaev (sol jaqta) jäne A. Älıbekov. Mäskeu, 1926 j., säuır. (RGA KFD RF, № 3-5490).
Ükımet pen partiia basşylary: L.M. Kaganovich, İ.V. Stalin, M.İ. Kalinin, K.E. Voroşiloav, Iа.A. Iаkovlev Üzdık kolhozşylardyŋ Bükılkeŋestık sezıne qatysqan Qazaqstan delegasiiasynyŋ ortasynda. 1-qatar, sol jaqtan 4-şı Ä. Jangeldin. Mäskeu, 1936 j. (RGA KFD RF, № 2-9269).
Revoliusiiaǧa deiıngı jäne keiıngı kezeŋnıŋ suretterınde qazaqty köbıne aş-jalaŋaş küide köp beinelegen. Sondyqtan, qazaq tek maldyŋ soŋynda jürmegenın, baquatty kiıngenın, Ükımet basşylarymen kezdeskenın, memlekettık deŋgeidegı ärtürlı jiyndarǧa qatysqandyǧyn körsetu maqsatynda tömendegı fotolardy aldym.
Sauynşy, Bükılreseilık Tötenşe Keŋesterdıŋ 8-şı sezıne qatysuşy kelınşektıŋ portretı.
Mäskeu, 1936 j. (RGA KFD RF, № 0-12270).
Qazaqstannyŋ üzdık kolhozşy äielderı M. Kalininnıŋ qabyldauynda.
Mäskeu, 1933 j. (RGA KFD RF, № V-942).
Bükılreseilık Ortalyq Atqaru Komitetınıŋ 13 şaqyrylymynyŋ 3-şı sessiiasyna qatysqan Qazaqstan delegasiiasy. Oŋ jaqtan 3-şı A. Dosov. Mäskeu, 1928 j., qaraşa. (RGA KFD RF, № 3-6013).
Krasnogorsk qūjattarynda 1978 jyly Amerika senatory E. Kennadidıŋ Almatyǧa kelgen sätı beinelenıptı. Erekşe közge tüskenı - senatordyŋ dombyra ūstaǧan beinesı.
Amerika senatory E. Kennadi İ. Michurin sovhozynyŋ tūrǧyndary syiǧa tarqan dombyramen.
Almaty obl., 06.09.1978 j. (RGA KFD RF, № 0-350243).
İ. Michurin sovhozynyŋ basşysy, Sosialistık Eŋbek Erı Q. Äbdyǧūlov Amerika senatory
E. Kennadige kiız üi ışınde qymyz berıp kütude.
Almaty obl., 06.09.1978 j. (RGA KFD RF, № 0-350946).
Aqyn O. Süleimenov jazuşy S. Seifullinnıŋ 70 jyldyǧyna arnalǧan merekelık jiynda söz söileude. Mäskeu, 1964 j. (RGA KFD RF, № 0-300220).
Fotoqūjattan bölek, Dina Nürpeiısova men Şara Jienqūlova turaly ekı qysqa siujet alyndy: Dina halyq aldynda küi oinaidy, Şara «Bipyl» änın oryndaidy. Al öz qorymyzda Şaranyŋ «Aigölek» änın oryndaǧan qysqa siujetı bar. Äitse de tarihymyzdy beineleitın audiovizualdy qūjattar tügel jinaqtaldy deuge erte. Endıgı jerde ata-babalarymyzdan qalǧan mädeni mūralardy qasterlep, arhiv qyzmetınıŋ bedelın kötere otyryp, keiıngı ūrpaqty tarihtan jaqsy habardar ete alsaq, bolaşaq ūrpaqtyŋ eljandylyǧy arta tüserı sözsız. Arhiv - ūlttyq tarih pen ūlttyq ruhty küşeituşı, ūlttyq sanany qalyptastyruşy röl atqarady.Eŋlık Tolyqbaeva,
«Ǧylymi anyqtamalyq apparat jäne
qūjattardy ǧylymi paidalanu»
bölımınıŋ jetekşısı.
