"Qazaqtyń 30 mıllıon bolǵanyn kórý armanym". Búgin jazýshy Dýlat Isabekovtiń týǵan kúni

3343
Adyrna.kz Telegram

Búgin qazaqtyń qalamy qarpymdy, oı men jazýy júırik qalamgeri Dýlat Isabekovtyń týǵan kúni. Qalamger tunyq oıy, saf sanasymen seńsenniń seńgirine aıaq basty. Oqyrmandaryna baǵa jetpes asyl týyndylar syılaǵan qalamgerdi  týǵan kúnimen "Adyrna" ulttyq portalynyń atynan shyn júrekten quttyqtaımyz. 

Qazaqtyń qarymdy qalamgeri Dýlat Isabekov 1942 jyly 20 jeltoqsanda Ońtústik Qazaqstan oblysy Arys aýdany «Lenın joly» aýylynda týǵan. 1963 jyly ál-Farabı atyndaǵy Qazaq memlekettik ýnıversıtetin bitirgen. 1963-68 jj. Qazaqstan Respýblıkasy Televızııa jáne radıo habaryn taratý jónindegi memlekettik komıtette aǵa redaktor, 1968-70 jj. «Qazaq Sovet enıklopedııasy» bas redakııasynda aǵa ǵylymı redaktor, 1971-76 jj. «Juldyz» jýrnalynda bólim meńgerýshisi, 1976-80 jj. «Jalyn» baspasynda redakııa meńgerýshisi, 1980-88 jj. QR Mádenıet mınstrligi repertýarlyq-redakııalyq alqasynyń bas redaktory, 1988-97 jj. Qazaq teledıdarynyń bas redaktory, «Jazýshy» baspasynyń dırektory, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń hatshysy, 1997 jyldan Mádenıettaný ǵylymı ınstıtýtynyń dırektory bolǵan. Búgingi tańda respýblıkalyq mádenı-saraptamalyq «Mádenıet» jýrnalynyń bas redaktory, T.Júrgenov atyndaǵy QazUÓA-nyń professory.

1963 jyly «Jolda» atty alǵashqy áńgimesi Qazaqstan jazýshylarynyń «Zamandastar» degen áńgimeler jınaǵyna endi. Sol jyly «Shoıynqulaq» atty áńgimesi «Lenınshil jas» gazetiniń úsh nómirine jarııalanyp, jas jazýshyny oqýshy qaýymǵa keńinen tanystyrdy.

«Gaýhar tas», «Dermene», «Peri men Perishte», «Tirshilik», «Ókpek jolaýshy», «Biz soǵysty kórgen joqpyz», «Qarǵyn»(roman, 1980) t.b. kitaptary shyqqan. «Shoıynqulaq»,

«Aqyramashtan naýryzǵa deıin», «Eskertkish», «Soıalızm záýlimi», «Konfrontaııa», «Talahan-186», «Bonaparttyń úılenýi», «Aı-Petrı aqıqaty», «Kempirler», «Shaldar», «Tynyshtyq  kúzetshisi»  sekildi shyǵarmalary ár jyldary jaryq kórdi. Jekelegen povesteri men áńgimeleri nemis, cheh, vengr, bolgar, qytaı, túrik, ózbek jáne aǵylshyn tilderine aýdarylyp, shet el oqyrmandaryna da keńinen tańyldy. Jazýshynyń shyǵarmalary boıynsha «Gaýhar  tas»  (1975), «Dermene»  (1994), «Taýqymet» («Tirshilik» povesi boıynsha, 1998), «Lotoreıa» («Erjetkenshe» povesi boıynsha, 2013), «Balýan Sholaq» («Jaýjúrek» pesasy boıynsha, 2019) atty kórkem fılmder men «Ápke» atty pesasynyń negizinde teleserıal túsirilgen.

Qazaq sahnasy tarıhynda ózindik orny bar 26-ǵa jýyq pesanyń avtory. «Ápke»,  «Erteńdi   kútý», «Muragerler», «Kishkentaı   aýyl», «Eski úıdegi eki kezdesý», «Tor», «Aktrısa», «Aqqý-Jibek», «Ánshi qustar festıvali», «Muńlyq- Zarlyq» atty pesalary respýblıka sahnalarynan uzaq jyldar boıy túspeı kele jatyr. Sankt-Peterbýrg, Omsk, London qalalary men Bolgarııa, Tájikstan, Túrkııa, Ózbekstan, Bashqurtstan sııaqty alys-jaqyn memleketterdiń sahnalarynda jıi qoıylyp júr. 2012 jyly jazýshynyń 70  jasqa   tolǵan   mereıtoıyna oraı ótken «Isabekov álemi» atty halyqaralyq teatr festıvaline alty otandyq, alty shetel teatrlary qatysty.

2014 jyly Ulybrıtanııanyń astanasy London qalasynda «Qazaq ádebıetiniń aptalyǵy» degen aıdarmen D.Isabekovtiń shyǵarmashylyǵyna qatysty mádenı is-shara  bolyp ótti. Kembrıdj ýnıversıtetinde jazýshynyń «The little pearl and other stories» («Gaýhar tas») degen áńgime-povesteri men pesasy eńgizilgen aǵylshyn tilindegi jınaǵynyń tusaýkeseri; Londonnyń «Giant Olive Theatre» teatrynda Orzu Arts-tyń usynýyndaǵy «Ókpek jolaýshy» spektakliniń premerasy boldy. 2015 jyly 23-26 sáýirde London qalasynda «Qazaq mádenıetiniń kúnderi» degen atpen ótken festıvalda aǵylshyn tilindegi «Biz soǵysty kórgen joqpyz» povesti «We never know the war...» degen atpen jaryq kórip, 23 sáýirde tusaýy kesildi. 2016 jyly Máskeýdiń «Hýdojestvennaıa lıteratýra» baspasynan 4 tomdyq shyǵarmalar jınaǵy jaryq kórdi.

2017 jyldyń 1-7 qazan aralyǵynda London qalasynda jazýshynyń 75 jyldyq mereıtoıyna oraı «Qazaq óneriniń festıvali» degen atpen teatr festıvali uıymdastyryldy. Buǵan M.Áýezov atyndaǵy Akademııalyq drama teatry, Respýblıkalyq memlekettik Káris mýzykalyq komedııa («Jaýjúrek», «Aktrısa») teatry qatysty. Pajarito teatry D.Isabekovtiń «Aqqý-Jibek» pesasyn aǵylshyn tilinde sahnalady. Festıval aıasynda D.Isabekovtiń aǵylshyn tilindegi «Aqqý-Jibek» (Song of the swans / Sekection of plays. Aýdarǵan – Katarına Jýdelson) pesalar jınaǵy men Short Stories:  Dedicated to the   25th  Anniversary of Kazakhstan Independence atty elektrondy nusqadaǵy kitabynyń tusaýkeseri ótti.

2018 jyly «Qarǵyn» romany franýz tiline, «Erjetkenshe» povesi BUU-nyń 6 tiline aýdarylyp, «Ulttyq aýdarma bıýrosy» qoǵamdyq qorynyń qoldaýymen jaryq kórdi.

Qazaqstannyń Eńbek eri, QR Memlekettik syılyǵynyń jáne Táýelsiz Qazaq PEN-klýby men platınaly «Tarlan» syılyqtarynyń, «Dostyq», «Qurmet» ordeniniń ıegeri. Qazaqstannyń Qurmetti jazýshysy.

"Adyrna" ulttyq portaly

Pikirler