Qazaqstan Respublikasynyŋ Prezidentı Qasym-Jomart Toqaev Almaty qalasyna jasaǧan jūmys saparynda qala halqymen kezdesu ötkızdı. Onda bırşama maŋyzdy mäsellerdı jıpke tızdı. Sonyŋ bırı- auanyŋ lastanuy boldy, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı.
«Almatylyqtar Auanyŋ lastanuynyŋ joǧary deŋgeiıne qatty alaŋdaitynyn bılemın. Būl mäsele qala tūrǧyndary üşın eŋ maŋyzdylarynyŋ bırı sanatyna öttı jäne dereu şeşudı talap etedı. Sondyqtan ekologiia mäselelerı ärqaşan menıŋ nazarymda. Qorşaǧan orta azamattardyŋ densaulyǧy men ömır süru ūzaqtyǧyna tıkelei äserın tigızedı», - dedı Prezident kezdesu barysynda.
Kün saiyn atmosferaǧa lastauşy zattar şyǧaryndylarynyŋ kölemı şamamen 125 myŋ tonnany qūraidy. Negızgı közder avtokölık (55%), qalalyq JEO jäne önerkäsıptık käsıporyndar (35%), sondai-aq gazdandyrylmaǧan jeke üiler (şamamen 10%) bolyp tabylady. Jaǧdaidy "jeldıŋ rauşanyn" eskermeitın jäne qalaǧa taza auanyŋ tüsuıne jol bermeitın tyǧyz qūrylys qiyndatady. Jol-kölık jüiesınıŋ tiımdılıgın arttyra otyryp, qala ekologiiasyn aitarlyqtai jaqsartuǧa bolady.
«Jaŋa tehnologiialar men aqyldy trafiktıŋ arqasynda azamattardyŋ ūtqyrlyǧy qorşaǧan ortaǧa terıs äser etpeidı. Äkımdık qalada, eŋ aldymen önerkäsıptık käsıporyndarda ekologiialyq qauıpsızdık normalarynyŋ saqtaluyn qataŋ qadaǧalauǧa tiıs. JEO-2 jäne JEO-3-tı gazǧa auystyru ziiandy şyǧaryndylar deŋgeiın on eseden astam tömendetuge mümkındık beredı»,-dedı Qasym-Jomart Kemelūly.Megopolis tūrǧyndarymen aşyq diolog qūrǧan Prezident jeke tūrǧyn üi sektoryn tolyǧymen gazdandyru da maŋyzdy ekenın de aitty. Bügıngı taŋda Almaty qalasynyŋ äkımdıgı būl baǧytta belsendı jūmys jürgızude, gazben jylytuǧa qosylmaǧan myŋǧa juyq üi qaldy. Alaida, älı şeşımegen bır tüiıtkıl bar. Ol - qala maŋyndaǧy eldı mekenderdı gazdandyru mäselesı. Memleket basşysy Almatyda aua men qorşaǧan orta sapasyn jaqsartudyŋ taǧy bır maŋyzdy faktory kögaldandyru ekenın alǧa tartty. Prezidenttıŋ sözıne süiensek, Jasyl jelegımen tanylǧan Almatyn Almatynyŋ soŋǧy jyldary jasyl qala retındegı bedelı tömendegen.
« Bız şetelge baramyz jäne Almatyǧa qaraǧanda jasyl jäne taza qalalar bar ekenın köremız. Onda şamamen 4 million aǧaş bar, bıraq keibır audandarda olar jetkılıksız. Sonymen qatar, qaladaǧy jasyl keŋıstıkter men aǧaştardyŋ 10% - dan astamy jaŋartudy qajet etedı. 2030 jylǧa deiın Almatyda 2,5 million aǧaş otyrǧyzu josparlanuda. Būl öte ülken kölem. Eŋ bastysy, kögaldandyru suarmaly sudyŋ qol jetımdılıgı men qala josparyn eskere otyryp, maǧynaly jäne bırkelkı jürgızıluı kerek. Almatyda 136 saiabaq bar. Olardyŋ sanyn köbeitu jäne abattandyru boiynşa däiektı jūmys jürgızılude. Būl ıs aitarlyqtai quanta almaidy. Alaida, qala basşylyǧy mūnymen toqtap qalmauy kerek. Almaty özınıŋ «baqşa qalasy» märtebesın küşeituı tiıs. Būl tek qalanyŋ ǧana emes, bükıl eldıŋ bedelıne qatysty mäsele. Ol üşın tūraqty «ekologiialyq qaŋqa» qūru qajet, oǧan jaŋa rekreasiialyq aimaqtar men Almaty tau bökterınen oipattarǧa deiın qiylysatyn jäne megapolistıŋ tabiǧi jeldetuın qoldaityn kögaldandyrylǧan özen dälızderı kıredı»,-dedı öz sözınde Prezident.Toqaev, qalanyŋ ekologiialyq jai-küiın jaqsartu üşın aldymen öskeleŋ ūrpaqqa jasyl jelekterge ūqypty qarau degen oidy boiyna sıŋıruımız kerektıgın eske saldy. Onyŋ aituynşa, keibır elderde, atap aitqanda Türkiiada aǧaştardy kesuge jäne jasyl jelekterdı joiuǧa qataŋ tyiym salatyn zaŋdar bar.
«Bız paidaly şeteldık täjıribenı paidalanuymyz kerek dep oilaimyn. Almatynyŋ Bas josparyn jaŋartu boiynşa jūmys şeŋberınde bıryŋǧai qala qūrylysy reglamentın qabyldau qajet, ol aua aǧyndarynyŋ ainalymyn eskeruı tiıs. Būl şaralar qaladaǧy ekologiialyq jaǧdaidy jaqsartuda eleulı progreske qol jetkızuge mümkındık beretınıne jäne qala tūrǧyndarynyŋ densaulyǧyn saqtauǧa jäne ömır süru sapasyn arttyruǧa yqpal etetınıne senımdımın,-dep tüiındedı Toqaev.
Ūqsas jaŋalyqtar
