1986 jyly jeltoqsan aıynyń ortasynda Almaty qalasyndaǵy Brejnev (qazirgi Respýblıka) alańy búkil álemniń nazaryn ózine aýdardy. Ol kezde qazirgideı ınternet, áleýmettik jeliler joq bolsa da, jergilikti jastardyń demokratııalyq bas kóterýi týraly aqparat dúnıejúzine tarap úlgergen edi. Kompartııanyń D.Qonaevty qyzmetinen taıdyryp, onyń ornyna buǵan deıin Qazaqstan úshin beımálim bolǵan G.Kolbındi taǵaıyndaýy narazylyq týǵyzyp, qaladaǵy ortalyq alańǵa on myńdaǵan jastar jınaldy. Qarsy kelgendi qan qaqsatyp úırengen keńes ókimeti bul joly da eshkimdi aıamady. Beıbit sıpatta bastalǵan sherý aqyr sońynda kúshpen basylyp, oǵan qatysqandardyń birazy qaza tapty, kóbi qýǵynǵa ushyrady. Osy bir tarıhı sátti jastardyń jadynda máńgi saqtaý úshin, «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestigi Almaty qalasy Ishki saıasat basqarmasynyń qoldaýymen shahardaǵy birqatar mekemelerde arnaıy kezdesýler ótkizdi.
Almaty kópsalaly kolledjinde ótken kezdesýge qonaq retinde qatysqan «Jeltoqsan juldyzdary» qoǵamdyq birlestiginiń tóraıymy Gúlmıra Mustafına men rejısser Jańabek Jetirýov stýdentterge jeltoqsan kóterilisi kezinde kózben kórgenderin baıandap berdi. Is-shara bastalmas buryn jınalǵandarǵa J.Jetirýov túsirgen jeltoqsan kóterilisi haqyndaǵy qysqametrajdy fılm kórsetildi.
Sátbaev ýnıversıtetinde ótken kezdesýge «Jeltoqsan Respýblıkalyq halyqtyq patrıottar qozǵalysy» qoǵamdyq birlestiginiń teń tóraǵasy Kenjebaı Otarbaev, onyń orynbasary Erlan Dekelbaev, osy uıymnyń músheleri Álibek Muzaffar men Baqtyǵalı Taýbaev qatysty. Kezdesý kezinde qonaqtarǵa «Sizder patrıot ekendikterińizdi kórsetý úshin alańǵa shyqtyńyzdar, biz patrıot ekenimizdi kórsetý úshin ne isteýimiz kerek?» degen suraq qoıyldy. Jeltoqsan qaıratkerleri «Búgingi zamanda patrıotızm degen táýelsizdiktiń qadirin túsiný, salt-dástúrińdi qurmetteý, elińe adal qyzmet etý. Qazir elimizdegi jaǵdaı 1986 jylǵydan múldem basqasha. Sondyqtan alańǵa shyǵý esh ózekti másele emes» dep jaýap berdi.
Qazaqstan Jazýshylar kitaphanasyndaǵy kezdesý de jeltoqsan kóterilisine arnaldy. Birinshi bolyp sóz alǵan jeltoqsan kóterilisi týraly birneshe kitaptyń avtory, «Nur Otan» partııasy Almaty qalalyq fıllıalynyń Saıası jumystar bóliminiń meńgerýshisi Qaıym-Munar Tabeev kóterilistiń tarıhı róline toqtaldy. Jeltoqsan oqıǵasy kezinde alańǵa shyqqany úshin, qýǵyn-súrginge ushyrap, túrmeniń azabyn tartqan Gúlnár Ábilqaıyrova sol jyldary kórgen qıyndyqtaryn eske aldy. Kitaphanadaǵy kezdesý jeltoqsan kóterilisiniń taǵy bir qatysýshysy Halelhan Ádilhanovtyń oryndaýynda «Jeltoqsan jeli» ánimen qorytyndylandy.
B.Moldash
