Burynǵy ótken ata-babalarymyz: «Aýylyńda qartyń bolsa, jazyp qoıǵan hatpen teń» degen eken. Solar aıtqandaı, Muzaraf Aqanov aǵamyz da qazynaly qartymyzdyń biri. El aǵasy. Onyń esimi elimizge burynnan tanys. Tek Jezqazǵan – Ulytaý aımaǵy ǵana emes, táýelsiz Qazaqstannyń ótkeni men búginin oı tarazysyna salyp, saralap, salmaqtap, keıingilerge úlgi-ónege kórsetip, bilgenin ortaǵa salatyn aǵanyń aldy árqashan da aq jaılaý. Kimdi bolsa da jatsynbaı, jaqynyndaı qarsy alyp, qushaǵyn jaıyp, áńgime tıegin aǵytyp qoıa beredi. Ol el jaıly, erteń jaıly erteli-kesh aıtýdan jalyqpaıdy. Ne aıtsa da ashyǵyn, ádildigin aıtýdy maqsat tutady. Sodan da bolar aıtylǵan ár sózin baıyptap, baǵalaıdy. Aǵamen ár kezdesken saıyn oıyń ósip, eńseń kóterilip qalatyndaı. Úlkenge sálem berý, qal-jaǵdaıyn bilý atadan balaǵa mıras bolyp keledi desek, qatelespeımiz. Sol retpen jaqynda Muzaǵańa baryp sálemdesýdiń sáti tústi. Seksenniń seńgirinen eki bel asyp, alǵa toqsanǵa qaraı attap qadam basqan aǵa áli tyń, sózi shıraq. Sálemnen soń álginde ǵana onyń qolyna ustap otyrǵan qalyń kitabyna kóz tústi. Áńgimemiz de, mine, osydan bastalyp ketti.
- Muzaǵa, qolyńyzdaǵy qalyń kitap qalaı atalady? Kimniń kitaby deımiz ony?
- Á, burynǵy úlkender «qarǵanyń bir kózi oqta, bir kózi shoqta» degen eken. Kóziń birden myna kitapqa tústi ǵoı. Aıtaıyn, bul Tursynhan Zákenuly degen jazýshynyń «Kókbórilerdiń kóz jasy, Saryarqa» yryq-bitik, VIII-IX ǵ.ǵ.» atty tarıhı kitaby. Osyny qolyma aldym. Munda bizdiń tarıhymyz jatyr. «Ótkenińdi bilmeı, bolashaqty boljaı almaısyń» degendeı, keıingi joldy alǵa qaraı jalǵaıtyn jastarǵa munda alatyn tálim-tárbıe kóp. Ras, yqylas salyp zerdelep oqymaǵanǵa bul jeńil shaǵylmaıdy. Muny oqý úshin de ishki daıyndyǵyń kerek. Oqyp otyryp babalarymyzdyń qaısarlyǵy men qaharmandyǵyna tań qaldym.
- Sonda deımin-aý, bizge tikeleı qatysty jerleri kóp pe?
- Azdy-kópti demeıin, mine, myna bir jerine nazar salshy. «Monǵoldar Horezim Shah-Muhambettiń jerlerin jaýlap aldy. Tutas Deshti-Qypshaq solardyń quzyryna ótti. Bir kezde olardyń aldy Iran asyp, Gúrjistan arqyly Qap taýyna deıin jetti. Uly dala taǵy da ulystarǵa bólindi. Shyńǵyshan basyp alǵan jerlerin tórt ulyna úlestirip berdi. Baıyrǵy Deshti-Qypshaq, Arqa tósi – Joshyǵa, Altaıdyń kún betinen Jıdeli-Baısynǵa deıingi jerler ekinshi uly Shaǵataıǵa qarady. Joshynyń ordasy alǵashqyda Naıman-Kere Shyńǵystaýǵa qonyp, keıin Ulytaýǵa kóshirildi. Al, Shaǵataıdyń ordasy Ile boıyna irge jaıdy. Qońyrattyń Máýke bıi, Barlastyń Qarashar bıi onyń oń tizesi men sol tizesin qatar basqan aqylgóı bilgiri boldy. Kúshilik zaryn qylǵan Altaı beti tutasymen Ógedeıge qarady. Hangaı boıy kishi uly Tólege tıdi» delinedi. Kórdińiz be, Shyńǵystyń tórt uly tórt tarapty túgel aldy ǵoı. Solardyń ishinde meniń nazarymdy aýdartqany Joshy boldy.
- Nelikten?
- Aıtaıyn. Shyńǵys han óziniń tórt ulyn Naıman-kerede otyryp, áńgimege tartady. Sóz arasynda tórteýine ortaq bir saýal qoıady. Ol qandaı deısiz ǵoı? Qyzyq. Qyzyǵy sol, tórt ulyn qatar otyrǵyzyp qoıyp bir-birlep kózin súze qarap «Aıtyńdarshy, dúnıeniń rahaty ne?» deıdi. Joshy: «Menińshe, dúnıeniń rahaty jylqyny kóbeıtip, úıir-úıirimen semirtse, olardyń jaıylymyna kıiz úı tigip tastap, saýyq-saıran qursa, shetsiz, sheksiz dalada ıt júgirtip, qus salsa, abalap ań aýlasa» dep jaýap beredi. Shaǵataı: «Meniń oıymsha, dushpandy jeńse, bas kótergenniń eńsesin túsire ezse, nar ataýly botasyn izdep bozdasa, patshalar solqyldap jylasa» deıdi. Al, Ógedeı bolsa «Ákemiz san qıyndyqpen qosqan elge tynyshtyq ornasa, ákeniń ulylyǵyn saqtap, halqy baqytty ómir súrse» degendi aıtady. Sońynan sóz alǵan kishi uly Tóle: «Arǵymaq atyń báıgeden kelse, aıdyn-kóldiń jaǵasynda qarshyǵań suqsyr ilse, qýanysh degen sol ǵoı»,- deıdi.
Balalarynyń sózin tyńdap bolǵan Shyńǵys: «Joshy jasynan jylqyny jaqsy kórdi. Ol sony aıtady. Shaǵataı es bilgeli janymda júrip, osy kúnge qalaı jetkenimizdi kózimen kórdi, onyń aıtyp turǵany sol. Ógedeıdiń armany balanyń qııaly ǵoı. Al, Tóleniń aıtqanynyń jany bar»,- deıdi. Osydan da ańǵarylady. Áke balaǵa synshy degen. Shyńǵystyń kóregendigi sol, bolashaq taq muragerlerin tańdaýdyń tásilin taba bilgendiginde. Joshynyń dalany, jylqyny jaqsy kóretinin beıbit kúnge qushtarlyǵyn ańǵardy. Sodan da bolar oǵan Arqanyń mıdaı jazyq keń dalasyn syıǵa tartty. Qazirgi tilmen aıtqanda baıtaq elimizdiń barlyq óńiri. Árıne, sonyń ishinde bas tirep, basa aıtatyny Ulytaý bolsa kerek.
- Joshy demekshi, Joshyny dala ólkesi qalaı qabyldaǵan? Bul týraly ne aıtýǵa bolady?
- Aıtyp kóreıin. Myna qoldaǵy kitapta bul týraly da qyzyq málimetter bar. Mynaǵan qarańyz. «Jastaıynan erlikti, serilikti tý etken Joshy han Arqa tósin en jaılap, jelige bıe mol baılap, emin-erkin saltanatty sán qurdy. Arqanyń Qyzylaraı, Qarqaraly, Kókshetaý, Baıan, Ulytaý degen taýlaryn ulyq tutty. Ondaǵy el de Joshyny qushaq jaıa qarsa aldy. Úısin Maıqy bı bastaǵan qazaq bıleri 1224 meshin jylynyń jaz aıynda Naıman-Kere taýynyń bókterinde Tımýjındi óz attarynan ulyqtap, onyń uly Joshyny ózderiniń tikeleı ámirshisi dep tanyǵan edi. Joshy el qurmetin túsindi. Qarakeńgir ózeniniń boıyndaǵy kókoraı shalǵyn dalada ıisi moǵoldyń jaqsy-jaısańdary men bıleri túgel qatysqan jıynda dala tósindegi qalyń taıpaly el Joshyny aq kıizge salyp, han kóterip turyp, «Úısin Maıqy bı: «Taqsyr, biz tek bul dúnıedegi teńsessiz Shyńǵys hannyń aldynda ǵana bas ıip, onyń jáne erjúrek uly, Sizdiń quzyryńyzǵa kirýge nıet qyldyq. Basqa árqandaı kúsh bizdi baǵyndyra almaıdy. Siz bizdiń urpaqtan urpaqqa deıin tórimizden oryn, tóbemizden jaılaý beretin tóremiz bolyńyz»,- dedi. Maıqy bıdiń bul sózin Qońyrat Seńgele bı men Máýke bı, barlas Qarashar bı, moǵol Tazsha bala, ataqty Kókeshe sheshen aǵynan jarylyp, aǵyl-tegil sóz sóılep qoshtady. Kúıshi Ketbuqa, Dombaýyl, Arǵsun qobyzshy dala jeliniń sarynyna salyp kúńirentip kúı tartty.
Ózin han kóterý rásimi aıaqtalǵan soń, jurt aldynda Joshy Maıqyny «el kósemi, ulystyń uıytqysy bolsyn» dep, el atasy atady. Maıqy bıge «Tańbań súrgi, ıaǵnı malatemir bolsyn, qusyń búrkit, aǵashyń qaraaǵash, uranyń «Salaýat» bolsyn» dep, Qońyrat Seńgele bıge uranyń «Qońyrat», qusyń-suńqar, aǵashyń - alma, tańbań – aı bolsyn»,- deıdi. Sol joly Joshy han qazaq rý taıpalarynyń, ulystarynyń qaǵandary men bekterine, tarhandaryna, jabǵylaryna túgel at-ataq, uran, tańba úlestiredi. Osy jıynǵa qatysqan bıler biraýyzdan: «Budan bylaı uranymyz Alash bolsyn, tóremiz Joshy, kósemimiz Maıqy bolsyn. Tóre urpaǵy arqa urandy tóre atalsyn»,- dep pátýalasady.
Mine, bizdiń tarıh qaıda jatyr. Joshynyń bıligine bas urǵan el ony ózine Shyńǵys hannyń kózi tirisinde-aq, Joshy han dep atap, senip, han saılady.
- Myna jalpaq dalany mekendegenderdiń tuńǵysh tóresi ıaǵnı hany Joshy desek bola ma? - Árıne, myna kitapty oqyǵan adam osylaı oı túıedi. Jalpy, Joshy - tarıhy óte kúrdeli tulǵa. Joshy týraly ártúrli qaýeset, jel sózder jeterlik. Biraq, Shyńǵys han ony eshkimniń talqysyna salmaıdy. Óziniń uly Shaǵataıdyń Joshynyń jaǵasynan alǵan áreketine de odan ári jol bermedi. En dalada ózinen keıin han atalǵan uly Joshyǵa sheksiz bılikti óz qolymen berdi. Oǵan degen basqa uldarynyń qyzǵanyshyn da sezdi. Tipti, muragerlik týraly áńgime bolǵanda, Shaǵataı: «Oý, áke! Sen ony ózińe murger qylmaqshysyń ba? Ol degen merkittiń saryp ketken jerine shyqqan aramshóp emes pe»,- deıdi. Joshy onyń alqymynan alyp syǵymdaıdy. Olardy Borshy men Muqalı arashalaıdy. Sol joly Shyńǵys han Shaǵataıdyń usynysymen Tóleni murager dep jarııalaıdy. Oǵan Joshy kelisedi. Biraq, han balalary arasyndaǵy arazdyq órshı túspese, basylmaıdy. Aıaǵy 1227 dońyz jyly Saryarqa jerinde ań aýlap júrgen Joshy handy Shaǵataı adam jiberip, opat etedi. Bul týraly tarıhı derekti kitaptarda tolyq málimetter bar. Qazaq SSR enıklopedııasynyń 4 tom 43-betinde Joshyny Shaǵataıdyń kisi jiberip óltirgeni ashyq aıtylady. 2015 jyly Máskeýde basylyp shyqqan Rústem Rahmanalıevtiń «Imperııa tıýrkı» degen kitabynyń 286-betinde Shaǵataı Joshyny adam jiberip óldirdi degen derek bar.
- Bul týraly ártúrli málimetter bar ǵoı.
- Iá, bar. Qulan teýip óltirdi, qulan shaınap óltirdi degendi de aıtyp, jazyp júrgender jeterlik. Kim qalaı dese de, Joshynyń ólimi keıingi urpaq birimen biri shaıqasyp ketpesin dep jasyryn saqtalyp qaldy. Osy jerde Ketbuqa babamyzdyń danalyǵyn aıta ketken durys. Joshyny qulan shaınap óltirdi degen ańyzdy Shyńǵystyń qulaǵyna quıdy. El solaı qulaǵdar bolsyn degeni. Áıtpese, qarý-jaraǵy saı, sońynda bes myń nókeri bar tulpary dúldúl Joshyny turqy qashyrdaı bolatyn ózi jaraly aqsaq qulan qalaı shaınaıdy? Joshy - jekpe-jekke shyǵyp júrgen batyr. Quralaıdy kózge atqan mergen. Onyń qasyndaǵy oqqaǵarlary da osal emes. Bul arnaıy adam óltirýge mashyqtanǵan baskeserlerdiń qapııadaǵy qımyly bolsa kerek jáne bir oıǵa oralatyny kúni búginge deıingi ańyzdar men basylym betterinde jaryq kórgen málimetterde Joshynyń astyna mingen tulpary qaıda qalǵany týraly aıtylmaıdy. Ol kimniń taqymynda ketkeni de belgisiz. Belgilisi - Ketbuqanyń kúıi. Osy kúı arqyly Joshynyń ólimi ıen dalaǵa qulannan keldi dep estildi. Ásili, Joshynyń atynyń ózi, áý bastan-aq san tarapqa júgirter sypsyń sózderge jel bergendeı. Joshy degen sózdiń ózi mońǵoldardyń arasynda jolshy, jolaýshy degendi meńzeıdi eken. Shyńǵys han balasyna jolaýshylap keldiń be, joldan keldiń be degendeı suraqpen qaraǵan sııaqty. Sebep, Bórteniń merkitterdiń qolynda tutqynda bolǵandyǵynda jatsa kerek, qalaı desek te Shyńǵys han Joshynyń erligin, ádildigin, batyrlyǵyn, baıyptylyǵyn, baısaldylyǵyn baǵalaǵan. Ózinen keıin kózi tirisinde han atalǵan balasynyń ár isine súısingen. Sodan da bolar, onyń ajalyn estirtkenniń aýzyna qorǵasyn quıamyn deýi.
- Shyńǵys hanǵa bul qaraly habardy Ketbuqa kúımen jetkizdi degen sóz bar ǵoı.
- Ras. Shyńǵystyń aldyna kelip, botasy ólgen bozingendeı kúıdi bebeýletken Ketbuqaǵa Shyńǵys han: «Oý, Ketbuqa, baıaǵyda bozingen jerip, botasyn almaǵanda sen bes saýsaǵyńdy sirimen qaptap alyp, ingendi ıitip, botasyn aldyryp ediń. Endi meni de sol botasynan jerigen ingendeı emirenttiń-aý. Qaıda meniń Joshym? Andaǵy páleniń daýysy sumdyq qoı.
Aý, Shyńǵys han, Shyńǵys han,
Arqada qulan josyǵan.
Balań óldi Joshy han,
Balań óldi Joshy han,-
dep otyrsyń-aý tárizi»,- degende omyraýy jasqa tolady. Oǵan qosyla el jylaıdy. Kúıdi estirtken dombyranyń shanaǵyna qorǵasyn quıady. Al Ketbuqanyń kim ekenin qalyń el búgin tanyp bildi. Jezqazǵan qalasynyń qaq ortasynda Ketbuqanyń eskertkishi tur. Endigi bir oı sol Ketbuqa eskertkishi jalǵyzsyramasa eken deımin.
- Sonda qalaı? Onyń qasynda kimniń eskertkishi turý kerek deısiz?
- Aıtaıyn. Bul - meniń jeke pikirim. Alty alashtyń basyn qosyp, keń dalanyń hany saılanǵan Joshy handy oıǵa túsirip kóreıikshi. Joshy degen atyna handyqty qosyp aıtý neni bildiredi? Qazaq dalasyndaǵy handyq bıliktiń basqadan emes, dál osy Joshydan bastalǵanyn ańǵartady. Alty alashqa bıligin júrgizip, el ishinde ymyrajaı kóńil-kúı qalyptastyryp, qazaq balasynyń qaz turyp, qadam basýyna, óz aldyna jeke el bolýyna arnalǵan qadany alǵash qaqqan da osy Joshy der edim. Endeshe, bizge myna qazaq eline Joshy Shyńǵys hannyń úlken uly retinde ǵana emes, eldiń basyn quraǵan handyq dáýirdiń shańyraǵyn kóterip, bosaǵasyn bekitkendigimen de qadirli. Bul týraly táýelsiz Qazaqstannyń tuńǵysh Prezıdenti Nursultan Ábishuly Nazarbaevtyń aıtqany esińde me?
- Qashanǵy?
- Esińe salaıyn. Jezqazǵan – Beıneý temirjolynyń ashylýy saltanatynda Elbasy Nursultan Ábishuly Jezqazǵanǵa kelgende ǵasyr jolynyń salynyp bitkenine oraı ótken saltanatta myna sen - Batyrbek Myrzabekov halyq atynan sóz alyp, Prezıdentimizge rahmet aıttyń. Ras pa?
- Ras.
- Ras bolsa, tyńda. Sodan keıin Elbasy atbasyn Ulytaýǵa burdy. Sondaǵy Balbulaqtyń basynda, qalyń orman arasynda elge sóz arnady. Sol bulaqtyń basyndaǵy álemdegi barlyq shuraıly jerdegideı tabıǵaty kelisken tarıhı oryndy tańdap, ǵajaıyp demalys úıin saldyrǵan jannyń kim ekenin bilesiń be?
- Bilemin. «Qazaqmys korporaııasy».
- Sol korporaııanyń sol kezdegi Jezqazǵan aımaǵyndaǵy qurylymyn basqaratyn meniń ulym Talǵat Muzarafuly bolatyn. Sol Talǵat Ulytaýdyń basyna Balbulaqtyń túbinde osy demalys úıin salýdy ózi bas bolyp qolǵa aldy. Korporaııa basshylarynyń kózin jetkizdi. Taǵy da osyndaı birneshe demalys oryndaryn salýdy josparlady. Biraq, qyzmeti basqa salaǵa aýysyp ketti. Desek te, Elbasynyń ózi erkin dem alatyn ádemi demalys orny paıdalanýǵa berildi. Mine, osy jerde Nursultan Ábishuly Ulytaý týraly aıta kelip: «Bul jerde bizdiń halqymyz Joshy handy aq kıizge orap, han kóterdi»,- dep atap ótti. Elbasynyń ózi eske salǵan erimizdi biz nege umytamyz? Búgingi rýhanı jańǵyrý jospary júzege asyp jatqanda qazaq handarynyń bastaýynda turǵan, Elbasynyń ózi atyn atap ótken hanymyzdyń máńgilik qonysy bolǵan jer irgemizde. Joshynyń bıik beınesin urpaqtan urpaqqa úlgi etýimiz kerek. Joshy týraly Elbasy beker eske salǵan joq. Muny Elbasynyń tapsyrmasy dep qabyldaǵanymyz jón. Respýblıkamyzdyń mádenıet jáne sport mınıstri Arystanbek Muhamedıuly Joshyǵa eskertkish ornatýdyń basynda turýy kerek. Oılastyrsa deımiz. Sebep, elimizdiń Premer-mınıstri Baqytjan Saǵyntaevpen birge Jezqazǵanǵa kelgen Arystanbek Muhamedıuly: «Santa-Klaýstyń qaıda týyp, qaıda ólgenin eshkim bilmeıdi. Ómirde ol bolǵan ba, bolmaǵan ba, belgisiz. Áıtsede Evropalyqtar bir jerdi Santa-Klaýstyń molasy dep belgilep, soǵan týrısterdiń baratyn jaǵdaıyn jasady. Qazir oǵan aǵylǵan adamda shek joq. Biz de osy Ulytaýda bir adamǵa belgi qoıyp, týrısterdi shaqyrýymyz kerek» dep edi. Mine, mınıstr myrzaǵa qııaldan adam izdemeı-aq dál osy Joshy hanǵa nazar aýdaryp, oǵan eskertkishti Jezqazǵannyń basynda ornatsa, dúnıeniń tórt buryshynan aǵylǵan adamnyń legin kórer edik. Osy rette, maǵan bul Joshyǵa nege tirelip qaldyńyz dersiń. Solaı ma?
- Solaı deıik.
- Endeshe tyńda. Moskvalyq jazýshy Konstantın Penzovtyń Moskva qalasyndaǵy «Algorıtm» baspasynan 2006 jyly «Rýsskıı ar Batyı» degen kitaby jaryq kórdi. Basylymnyń basynan sońyna deıin Joshynyń balasy Batyıdy orystyń patshasy dep baǵalaıdy. Qazaqsha aıtqanda bizdiń alǵashqy hanymyz deıdi olar Batyıdy. Al, Batyıdyń ákesi kim?
- Joshy.
- Sol Joshynyń balasyn orystar «birinshi ar» dep otyr. Endeshe sol Joshyny Elbasymyz esimizge salyp, bıligimizdiń bastaýynda turǵanyn atap ótkende biz nege únsiz qalamyz?! Konstantın Penzovtyń kitaby shyqqanan beri qanshama jyl ótti. Jaıshylyqta shý ete qalatyn orystyń jazýshy, tarıhshylary «bul durys emes» dep aıtqan joq. Demek, moıyndalyp tur. Batyıdaı bahadúrdi tárbıelegen Joshy bizdiń irgemizde jatyr. Babalarymyzdyń babalary handyǵymyzdyń bastaýy Joshydan dep aıtyp ótti. Bul Joshyǵa deıin memleket bolǵan joqpyz degendik emes, jeke-jeke handyq qurǵan kezden basymyzdy biriktirgen - Joshy han. Sol Joshyǵa kúmbezdi mazar salǵan da osy bizdiń babalarymyz. Balabarymyz qurmettegen handy, balalary baǵalasa artyq pa? Keıingi urpaq bilip, kórip, úlgi alý úshin de Joshynyń bıik beınesi boı kóterse, Arqa tósi ajarlana túspeı me? Bul Joshyǵa ǵana emes, sol zamanda ómir súrgen babalarymyzdy eske alýǵa da múmkindikti molaıtady. Sansyz nókeriniń deni de osy búgingi qazaq balalarynyń babalary ekeni ámbege aıan. Osy turǵydan kelgende Ketbuqadan keıin Keńgir boıyndaǵy kelisti qalada Joshy hannyń eskertkishi ornatylsa, odan utpasaq, utylmaımyz. Olaı deıtinim biz hanyn qadirlep, bıin baǵalaǵan halyqpyz. Ótkenimizdi óshirmeı alǵa qaraı ósý úshin de babalar jolyn joǵaltpaǵanymyz lázim.
- Áńgimeńiz oı salatyndaı eken, Muzaǵa. Jalpy, sizdiń mamandyǵyńyz ınjener-geolog. Tarıhqa qaıdan keldińiz.
- Tereńnen qozǵaıtyn boldyq. Mektepte oqyp júrgenimde Shahmardan Esenovpen kezdesý ótti. Sonda ǵalym Shahmardan bir sózinde akademık Obrýchevtiń «ásili ken ınjeneri degenimiz jermen jumys isteıdi. Al, jumys isteıtin jeriniń tarıhyn bilmegen adam qalaı ınjener bolady» degen sózin aıtqan edi. Injener bolamyn dep júrgen maǵan bul sóz oı saldy. Orta mekteptegi tarıh úıirmesin basqardym. Tarıhı qujattarǵa úńildim. Tarıhshy E.Bekmahanovtyń jazǵandaryn qaldyrmaı oqydym. Sol E.Bekmahanov «ustalyp» ketkende jer-jerde ony kústanalaıtyn jınalystar ótip jatty. Bizdiń mektepte de boldy. Men E.Bekmahanovty aqtap sóıledim. Mektep dırektory jınalysty toqtatty. Meni jeke qabyldaýyna shaqyrdy. Sondaǵy aıtqany «Bekmahanovty qoldaımyn dep ózińdi de, bizdi de qıyn jaǵdaıǵa qaldyrma» degen sóz boldy. Sodan beri men tarıhqa den qoıyp kelemin. Myna qabyrǵada siresip turǵan kitaptar arasynda búginde sırek kezdesetin basylymdar bar. Men osylardy qarap, oqyp, tarazylap otyramyn. Syrlasym da osylar. Kitaptaǵy derekter shyndyqqa jol bastaıdy. Meniń aıtarym da osy kitap sózderi. Osylaı desem, qazaq handarynyń bastaý kózinde Joshynyń turǵanyn eshkim de joqqa shyǵarmaıdy. Elbasynyń ózi bizge osylaı jol kórsetti. Endigi mindet rýhanı jańǵyrý baǵytyndaǵy atqaratyn basty sharamyz – Joshyny urpaqqa úlgi etý. Jezqazǵannyń basynda, bolmasa Almaty men Astanada Joshynyń Ulytaý men Alataýdaı beınesi eskertkish bolyp asqaqtap tursa, álem jurty nazar aýdarmaı ma? Joshynyń basyna kelip, táý etetinder kóbeımeı me? Árıne, bul - meniń jeke óz oıym. Muny mádenıet jáne sport mınstri Arystanbek Muhamedıuly qaperine alar deımin. Qazynaly qazaq eliniń Joshydaı hanyna eskertkish qoıýǵa dáýleti de, dármeni de jetedi. Joshy hannyń eskertkishin ornatý arqyly urpaqqa uran bolǵan babalardyń rýhyn kóterip, ony qasterlep, baǵalaı túsemiz. Ketbuqanyń eskertkishin qoıǵan el Joshy handy da umytpaýy kerek qoı dep oılaımyn.
- Áńgimeńizge rahmet. Usynysyńyz júzege asyp jatsa, nur ústine nur deıik.
- Árıne. Solaı bolǵaı.
Áńgimelesken
Batyrbek Myrzabekov,
«Qazaq gazetteri» JShS-nyń Qaraǵandy oblysyndaǵy ókili,
"Ana tili"
