Qazaqstandyqtar balalardy zorlyq-zombylyqtan qorǧaudy talap etıp, petisiia jariialady

«Qūqyq qorǧau organdarymen, sottarmen, zorlyq-zombylyqtan zardap şekken balalarmen jäne olardyŋ jaqyndarymen jūmys täjıribesıne negızdelgen! Prezidentımızdı, Qazaqstan Ükımetın, Parlamenttı Bala jylynda jaŋa oqu jyly bastalmai tūryp, Qazaqstandyq analardyŋ talaptaryn jıtı nazarda ūstauǧa şaqyramyz!   Balalarymyzǧa qauıpsızdık kerek, jazadan qaşyp qūtyla almaityndaryna kämıl senımdı boluymyz kerek, balalar üşın memleketten qorǧau tiımdı jäne uaqytynda boluy qajet!», dep jazylǧan petisiiada.

1.    Bız balalarymyzdy qorǧaudy qamtamasyz etetın zaŋnyŋ qabyldanuyn talap etemız, kämeletke tolmaǧan balany jynystyq sipattaǧy kez kelgen zorlau, zorlau dep tanyluy kerek, bız kämeletke tolmaǧandardy balalar dep sanaudy qoldaimyz. Qylmystyq kodeksten «16 jasqa tolǧan esı dūrys adam qylmystyŋ subektısı bolyp tabylady» degen ūǧym alynyp tastalsyn. Bız balalarmen kez kelgen jynystyq sipattaǧy bolǧan qylmysty qataŋ jazalap, bas bostandyqtarynan aiyrudy, tıptı ömır boiyna bas bostandyǧynan aiyrudy talap etemız!
2.    Qazaqstan Respublikasynyŋ Bas Prokuraturasynyŋ https://qamqor.gov.kz/gis «Kämeletke tolmaǧandardyŋ jynystyq qol sūǧylmauşylyqqa qarsy qylmys jasaǧandar kartasy» qoldanystaǧy internet-resursyn ünemı jaŋarta otyryp, onda aty-jönı men fotosuretterınıŋ körsetılgenın, būryn Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksınıŋ 120, 121, 122, 123 124 baptary boiynşa qylmystyq ıs qozǧalǧan, qazır probasiialyq baqylauda tūrǧan barlyq pedofilderdıŋ geolokasiiasyn körsete otyryp, tūraqty türde jariialanyp otyruyn, sondai-aq qazırgı kezdegı pedofilder Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksınıŋ 120, 121, 122, 123 124 baptary boiynşa eskı jäne jaŋa zaŋdar boiynşa bas bostandyǧynan aiyrylyp jazasyn ötep jatqandar jäne bosap şyqqandar turaly, olardyŋ tūrǧan jerı turaly bılım beru ūiymdarynyŋ ata-analar komitetterı arqyly aqparat taratylyp otyruyn talap etemız.
3.    Balanyŋ jynystyq qol sūǧylmauyna qol sūqqan barlyq küdıktılerdı dereu baqylauǧa aludy, nemese jaǧdai anyqtalǧanşa ekı aiǧa qamauǧa aludy talap etemız, öitkenı būl qylmystar qoǧam üşın qauıptı jäne basqa balalar zardap şegu qaupı joǧary!
4.    Osy qylmystardy halyqtyŋ erekşe baqylauynda ūstaudy, qylmysty jasyru jäne sybailas jemqorlyq faktılerın boldyrmau üşın öŋırlerdegı ata-analar komitetınıŋ belsendılerınen qoǧamdyq baqylau jasaudy talap etemız!
5.    Kämeletke tolmaǧandardyŋ jynystyq qol sūǧylmauyna qarsy qylmystardy jasyrǧany, ädıletsız tergep-tekseru, saraptamalar, däleldemelerdı jinau, kämeletke tolmaǧandardyŋ kuägerlerınen qūqyq qorǧau organdaryna, sot-medisinalyq sarapşylarǧa, bılım beru qyzmetkerlerıne jauap alu üşın jazany küşeitudı talap etemız!
6.    Tergeuşıler, küdıktınıŋ advokattary, sot sarapşylary zorlyq-zombylyqtan jäbırlenuşıge qysym körsetpeu, qūqyq qorǧau organdarynyŋ balanyŋ ar-namysy men qadır-qasietın qorlaityn dūrys emes sūraqtar qoimauy üşın, kämeletke tolmaǧandardan jauap aludyŋ etikalyq normalaryn äzırleudı jäne bekıtudı talap etemız.
7.    Bız, qūqyq qorǧau jüiesınıŋ barlyq instansiialarynda, sottarda, mektepterde, därıgerler men psihologtarda «Bala zorlyq-zombylyq körgen jaǧdaida ne ısteu kerek?» degen nūsqaulyqtyŋ boluyn talap etemız! Būl nūsqaulyqta bala men ata-ananyŋ qūqyqtaryn, balaǧa qandai tergeu şaralaryn, qandai merzımde jürgızu kerektıgın tarmaq-tarmaqpen sipattau qajettılıkterınıŋ boluyn talap etemız!
8.   Kämeletke tolmaǧandarǧa qarsy jasalǧan barlyq qylmystar boiynşa jauap alynu, arnaiy balalar bölmelerınde jürgızıluın, jauap alu kezınde balalardyŋ zorlauşymen kezdespeuın, onymen bır bölmede qalmauyn, balaǧa barlyq sūraqtardy balalar tergeuşı psihology qoiudy, jaraqat alǧan balany qorqytpau üşın poliseilerdıŋ azamattyq kiımde boluyn talap etemız. Jauap aludyŋ barlyq qatysuşylary, advokattar jäne t.b., arnaiy şyny qabyrǧanyŋ ar jaǧyndaǧy balaǧa körınbeitın jerde bolyp, sūraqtaryn balalar tergeuşı psihologyna daiyndap berıp, jauabyn sol psiholog arqyly aludy talap etemız!
9.    Mektepter, balabaqşalar jäne basqa da oqu oryndarynyŋ direktorlary, eger kämeletke tolmaǧandardyŋ jeke basyna qarsy qylmys olardyŋ mekemesınde nemese olardyŋ tärbielenuşılerıne qatysty jasalsa, olarǧa qatysty bıryŋǧai ıs-qimyl hattamasyn jasaudy talap etemız. Olar äzırlengen jäne bekıtılgen hattamaǧa säikes qataŋ türde äreket etu kerek, hattamadan auytqyǧan jaǧdaida jauapty tūlǧalardy qylmystyq jauapkerşılıkke tartu kerek! Balalardy qorlau, zorlyq-zombylyq, zorlau faktılerın köbıne mektep direktorlary jasyrady!
10. Balalar men ata-analarǧa arnalǧan aqparattyq önımderdı, qoljetımdı veb-saittardy qūrudy, olardy qylmystan qorǧau maqsatynda ata-analar chatynda olar turaly aqparatty taratudy jäne ata-analarǧa, mūǧalımderge, joǧary synyp oquşylary üşın zaŋ normalaryn tüsındırudı talap etemız!
11. Balalary jeke basyna qarsy, basqa balalardyŋ jynystyq qol sūǧylmauşylyǧyna qarsy qylmys jasaǧan ata-analardy jauapqa tartudy, al kämeletke tolmaǧan qūqyq būzuşylardyŋ özderın agressiiadan emdelu üşın, arnaiy internattarǧa jıberudı talap etemız!
12. Aiyptaluşynyŋ müddesın qorǧaityn advokat pen jäbırlenuşınıŋ müddesın qorǧaityn advokattyŋ teŋ qūqyqtaryn qamtamasyz etudı talap etemız. Memleketten qorǧauǧa taǧaiyndalǧan advokattar jäbırlenuşını aqşa alyp, tatulasuǧa mäjbürleitın bolsa, öz jūmysyn adal atqarmasa, būndai advokattardyŋ köpşılıgı jūmys jasamaidy, jäbırlenuşıler öz qaiǧysymen betpe bet jalǧyz qalyp, tergeude jäne sotta olarǧa qysym körsetıledı, al advokattardan eş kömek joq, mūndai advokattardy da jauapqa tartudy talap etemız!
13. Jäbırlenuşınıŋ otbasy turaly jalǧan aqparat taratatyn, zaŋsyz aqparat jinaumen ainalysatyn, äleumettık jelılerde kiberqorqytudy ūiymdastyrǧan, balanyŋ otbasyna qauıp töndıretın, jäbırlenuşınıŋ zorlauşymen nekege tūruyn talap etetın jäne basqa da zaŋsyz äreketterdı jasaǧan adamdardy jauapkerşılıkke tartudy talap etemız!
14. Kämeletke tolmaǧan balanyŋ jynystyq qol sūǧylmauşylyqqa qarsy qylmystardyŋ däleldemelerın būrmalauǧa qatysqandardyŋ barlyǧyn qataŋ jazalaudy, olardy pedofilderge teŋestırıp, pedofil retınde sottaudy talap etemız!
15. Tūrmystyq zorlyq-zombylyqtyŋ kuägerı bolǧan balalardy jäbırlenuşı dep tanudy talap etemız. Tūrmystyq zorlyq-zombylyq jasaǧandardy qataŋ jazalaŋyz, balalardy ūryp-soqqany üşın jauapqa tartyŋyz, balalardy zorlaudyŋ 80%-yn jaqyn ortadaǧy jäne otbasyndaǧy adamdar jasaidy, köp jaǧdaida būl üidegı ūrys-kerıstıŋ äserınen bolady.
16. Zorlaudan aman qalǧan balalardy äielderge tekserudı, balalardy sarapşydan qoryqpau üşın mamandandyrylǧan emhanada, balalar kabinetınde tekserudı talap etemız.Sondai-aq, bız proktologtyŋ tekseruınen ötuıne jaǧdai jasaluyn, därıgerlerdıŋ alǧaşqy künnen zaŋdy türde qylmystyq proseske qatysuşy boluyn, ata-ananyŋ balany tekseru üşın därıgerlerdı ızdep, jalynbauyn talap etemız.
17. Kämeletke tolmaǧandardyŋ jynystyq qol sūǧylmauşylyqqa qarsy qylmys jasaǧan qylmyskerlerdıŋ jazasyn jeŋıldetetın män-jailardy alyp tastaudy, otbasy müşelerınıŋ ötınışı boiynşa olardy ata-ana qūqyǧynan dereu aiyrudy talap etemız! Bızdıŋ sottar pedofildıŋ özı zorlap, azaptaǧan nemese anasyn öltırgen kämeletke tolmaǧan balalarynyŋ boluyn, jeŋıldetetın män-jai retınde tanuǧa deiın bardy!
18. Tergeu jäne sot ısterınde balalardy, zorlyq-zombylyqtan zardap şekken balalarmen jūmys ısteu täjıribesı bar, arnaiy oqytylǧan, tergeu psihologtarynyŋ süiemeldeuımen ötuın talap etemız.
19. Pedofilderge jazany küşeitudı, ömır boiyna auyr jūmysqa jıberıp, onyŋ jalaqysynyŋ bır bölıgın pedofilden zardap şekken balaǧa  ömır boiyna zeinetaqy retınde töleudı, bır bölıgın pedofildıŋ balalaryna aliment öndıru üşın jäne ony türmede  asyrap baǧu üşın jūmsaluyn talap etemız! Halyq salyqtyŋ esebınen  qylmyskerlerdı asyrauǧa mındettı emes!
20. Zardap şekken balanyŋ otbasyna ol jäbırlenuşı dep tanylǧan sätten bastap sot ükımı zaŋdy küşıne engenge deiın äleumettık järdemaqy taǧaiyndaluyn talap etemız!

"Adyrna" ūlttyq portaly