Qazaqstandyqtar balalardy zorlyq-zombylyqtan, pedofılııadan, qýdalaý men qorlaýdan jáne agressııanyń basqa da túrlerinen qorǵaýdy talap etip, petıııa jarııalady. Bul petıııany #NeMolchiKZ Qozǵalysynyń volonterleri Qazaqstan analarynyń úndeýinen keıin, NeMolchiKZ qorynyń sońǵy 6 jylynda zorlyq-zombylyqqa ushyraǵan balalardyń ata-analary men týystarynan alynǵan aryzdar negizinde qurastyrǵan, dep habarlaıdy «Adyrna» ulttyq portaly.
«Quqyq qorǵaý organdarymen, sottarmen, zorlyq-zombylyqtan zardap shekken balalarmen jáne olardyń jaqyndarymen jumys tájirıbesine negizdelgen! Prezıdentimizdi, Qazaqstan Úkimetin, Parlamentti Bala jylynda jańa oqý jyly bastalmaı turyp, Qazaqstandyq analardyń talaptaryn jiti nazarda ustaýǵa shaqyramyz!
Balalarymyzǵa qaýipsizdik kerek, jazadan qashyp qutyla almaıtyndaryna kámil senimdi bolýymyz kerek, balalar úshin memleketten qorǵaý tıimdi jáne ýaqytynda bolýy qajet!», dep jazylǵan petıııada.
Sondaı-aq, #NeMolchiKZ Qozǵalysy petıııa arqyly tómendegi talaptardyń oryndalýyn suraıdy:
- Biz balalarymyzdy qorǵaýdy qamtamasyz etetin zańnyń qabyldanýyn talap etemiz, kámeletke tolmaǵan balany jynystyq sıpattaǵy kez kelgen zorlaý, zorlaý dep tanylýy kerek, biz kámeletke tolmaǵandardy balalar dep sanaýdy qoldaımyz. Qylmystyq kodeksten «16 jasqa tolǵan esi durys adam qylmystyń sýbektisi bolyp tabylady» degen uǵym alynyp tastalsyn. Biz balalarmen kez kelgen jynystyq sıpattaǵy bolǵan qylmysty qatań jazalap, bas bostandyqtarynan aıyrýdy, tipti ómir boıyna bas bostandyǵynan aıyrýdy talap etemiz!
- Qazaqstan Respýblıkasynyń Bas Prokýratýrasynyń https://qamqor.gov.kz/gis «Kámeletke tolmaǵandardyń jynystyq qol suǵylmaýshylyqqa qarsy qylmys jasaǵandar kartasy» qoldanystaǵy ınternet-resýrsyn únemi jańarta otyryp, onda aty-jóni men fotosýretteriniń kórsetilgenin, buryn Qazaqstan Respýblıkasy Qylmystyq kodeksiniń 120, 121, 122, 123 124 baptary boıynsha qylmystyq is qozǵalǵan, qazir probaııalyq baqylaýda turǵan barlyq pedofılderdiń geolokaııasyn kórsete otyryp, turaqty túrde jarııalanyp otyrýyn, sondaı-aq qazirgi kezdegi pedofılder Qazaqstan Respýblıkasy Qylmystyq kodeksiniń 120, 121, 122, 123 124 baptary boıynsha eski jáne jańa zańdar boıynsha bas bostandyǵynan aıyrylyp jazasyn ótep jatqandar jáne bosap shyqqandar týraly, olardyń turǵan jeri týraly bilim berý uıymdarynyń ata-analar komıtetteri arqyly aqparat taratylyp otyrýyn talap etemiz.
- Balanyń jynystyq qol suǵylmaýyna qol suqqan barlyq kúdiktilerdi dereý baqylaýǵa alýdy, nemese jaǵdaı anyqtalǵansha eki aıǵa qamaýǵa alýdy talap etemiz, óıtkeni bul qylmystar qoǵam úshin qaýipti jáne basqa balalar zardap shegý qaýpi joǵary!
- Osy qylmystardy halyqtyń erekshe baqylaýynda ustaýdy, qylmysty jasyrý jáne sybaılas jemqorlyq faktilerin boldyrmaý úshin óńirlerdegi ata-analar komıtetiniń belsendilerinen qoǵamdyq baqylaý jasaýdy talap etemiz!
- Kámeletke tolmaǵandardyń jynystyq qol suǵylmaýyna qarsy qylmystardy jasyrǵany, ádiletsiz tergep-tekserý, saraptamalar, dáleldemelerdi jınaý, kámeletke tolmaǵandardyń kýágerlerinen quqyq qorǵaý organdaryna, sot-medıınalyq sarapshylarǵa, bilim berý qyzmetkerlerine jaýap alý úshin jazany kúsheıtýdi talap etemiz!
- Tergeýshiler, kúdiktiniń advokattary, sot sarapshylary zorlyq-zombylyqtan jábirlenýshige qysym kórsetpeý, quqyq qorǵaý organdarynyń balanyń ar-namysy men qadir-qasıetin qorlaıtyn durys emes suraqtar qoımaýy úshin, kámeletke tolmaǵandardan jaýap alýdyń etıkalyq normalaryn ázirleýdi jáne bekitýdi talap etemiz.
- Biz, quqyq qorǵaý júıesiniń barlyq ınstanııalarynda, sottarda, mektepterde, dárigerler men psıhologtarda «Bala zorlyq-zombylyq kórgen jaǵdaıda ne isteý kerek?» degen nusqaýlyqtyń bolýyn talap etemiz! Bul nusqaýlyqta bala men ata-ananyń quqyqtaryn, balaǵa qandaı tergeý sharalaryn, qandaı merzimde júrgizý kerektigin tarmaq-tarmaqpen sıpattaý qajettilikteriniń bolýyn talap etemiz!
- Kámeletke tolmaǵandarǵa qarsy jasalǵan barlyq qylmystar boıynsha jaýap alyný, arnaıy balalar bólmelerinde júrgizilýin, jaýap alý kezinde balalardyń zorlaýshymen kezdespeýin, onymen bir bólmede qalmaýyn, balaǵa barlyq suraqtardy balalar tergeýshi psıhology qoıýdy, jaraqat alǵan balany qorqytpaý úshin polıeılerdiń azamattyq kıimde bolýyn talap etemiz. Jaýap alýdyń barlyq qatysýshylary, advokattar jáne t.b., arnaıy shyny qabyrǵanyń ar jaǵyndaǵy balaǵa kórinbeıtin jerde bolyp, suraqtaryn balalar tergeýshi psıhologyna daıyndap berip, jaýabyn sol psıholog arqyly alýdy talap etemiz!
- Mektepter, balabaqshalar jáne basqa da oqý oryndarynyń dırektorlary, eger kámeletke tolmaǵandardyń jeke basyna qarsy qylmys olardyń mekemesinde nemese olardyń tárbıelenýshilerine qatysty jasalsa, olarǵa qatysty biryńǵaı is-qımyl hattamasyn jasaýdy talap etemiz. Olar ázirlengen jáne bekitilgen hattamaǵa sáıkes qatań túrde áreket etý kerek, hattamadan aýytqyǵan jaǵdaıda jaýapty tulǵalardy qylmystyq jaýapkershilikke tartý kerek! Balalardy qorlaý, zorlyq-zombylyq, zorlaý faktilerin kóbine mektep dırektorlary jasyrady!
- Balalar men ata-analarǵa arnalǵan aqparattyq ónimderdi, qoljetimdi veb-saıttardy qurýdy, olardy qylmystan qorǵaý maqsatynda ata-analar chatynda olar týraly aqparatty taratýdy jáne ata-analarǵa, muǵalimderge, joǵary synyp oqýshylary úshin zań normalaryn túsindirýdi talap etemiz!
- Balalary jeke basyna qarsy, basqa balalardyń jynystyq qol suǵylmaýshylyǵyna qarsy qylmys jasaǵan ata-analardy jaýapqa tartýdy, al kámeletke tolmaǵan quqyq buzýshylardyń ózderin agressııadan emdelý úshin, arnaıy ınternattarǵa jiberýdi talap etemiz!
- Aıyptalýshynyń múddesin qorǵaıtyn advokat pen jábirlenýshiniń múddesin qorǵaıtyn advokattyń teń quqyqtaryn qamtamasyz etýdi talap etemiz. Memleketten qorǵaýǵa taǵaıyndalǵan advokattar jábirlenýshini aqsha alyp, tatýlasýǵa májbúrleıtin bolsa, óz jumysyn adal atqarmasa, bundaı advokattardyń kópshiligi jumys jasamaıdy, jábirlenýshiler óz qaıǵysymen betpe bet jalǵyz qalyp, tergeýde jáne sotta olarǵa qysym kórsetiledi, al advokattardan esh kómek joq, mundaı advokattardy da jaýapqa tartýdy talap etemiz!
- Jábirlenýshiniń otbasy týraly jalǵan aqparat taratatyn, zańsyz aqparat jınaýmen aınalysatyn, áleýmettik jelilerde kıberqorqytýdy uıymdastyrǵan, balanyń otbasyna qaýip tóndiretin, jábirlenýshiniń zorlaýshymen nekege turýyn talap etetin jáne basqa da zańsyz áreketterdi jasaǵan adamdardy jaýapkershilikke tartýdy talap etemiz!
- Kámeletke tolmaǵan balanyń jynystyq qol suǵylmaýshylyqqa qarsy qylmystardyń dáleldemelerin burmalaýǵa qatysqandardyń barlyǵyn qatań jazalaýdy, olardy pedofılderge teńestirip, pedofıl retinde sottaýdy talap etemiz!
- Turmystyq zorlyq-zombylyqtyń kýágeri bolǵan balalardy jábirlenýshi dep tanýdy talap etemiz. Turmystyq zorlyq-zombylyq jasaǵandardy qatań jazalańyz, balalardy uryp-soqqany úshin jaýapqa tartyńyz, balalardy zorlaýdyń 80%-yn jaqyn ortadaǵy jáne otbasyndaǵy adamdar jasaıdy, kóp jaǵdaıda bul úıdegi urys-keristiń áserinen bolady.
- Zorlaýdan aman qalǵan balalardy áıelderge tekserýdi, balalardy sarapshydan qoryqpaý úshin mamandandyrylǵan emhanada, balalar kabınetinde tekserýdi talap etemiz.Sondaı-aq, biz proktologtyń tekserýinen ótýine jaǵdaı jasalýyn, dárigerlerdiń alǵashqy kúnnen zańdy túrde qylmystyq proeske qatysýshy bolýyn, ata-ananyń balany tekserý úshin dárigerlerdi izdep, jalynbaýyn talap etemiz.
- Kámeletke tolmaǵandardyń jynystyq qol suǵylmaýshylyqqa qarsy qylmys jasaǵan qylmyskerlerdiń jazasyn jeńildetetin mán-jaılardy alyp tastaýdy, otbasy músheleriniń ótinishi boıynsha olardy ata-ana quqyǵynan dereý aıyrýdy talap etemiz! Bizdiń sottar pedofıldiń ózi zorlap, azaptaǵan nemese anasyn óltirgen kámeletke tolmaǵan balalarynyń bolýyn, jeńildetetin mán-jaı retinde tanýǵa deıin bardy!
- Tergeý jáne sot isterinde balalardy, zorlyq-zombylyqtan zardap shekken balalarmen jumys isteý tájirıbesi bar, arnaıy oqytylǵan, tergeý psıhologtarynyń súıemeldeýimen ótýin talap etemiz.
- Pedofılderge jazany kúsheıtýdi, ómir boıyna aýyr jumysqa jiberip, onyń jalaqysynyń bir bóligin pedofılden zardap shekken balaǵa ómir boıyna zeınetaqy retinde tóleýdi, bir bóligin pedofıldiń balalaryna alıment óndirý úshin jáne ony túrmede asyrap baǵý úshin jumsalýyn talap etemiz! Halyq salyqtyń esebinen qylmyskerlerdi asyraýǵa mindetti emes!
- Zardap shekken balanyń otbasyna ol jábirlenýshi dep tanylǵan sátten bastap sot úkimi zańdy kúshine engenge deıin áleýmettik járdemaqy taǵaıyndalýyn talap etemiz!
"Adyrna" ulttyq portaly
