Osy künı Talǧar qalasynyŋ oŋtüstıgınde tūratyn tūrǧyndar mazasyz. «Daudyŋ basy – Dairabaidyŋ kök siyry» bolsa bır jön ǧoi, mäsele – tıl. Tıl bolǧanda da bezbennıŋ bır basynda – qazaq tılı, ekınşı basynda – orys tılı tūr. Tıptı, orys tılınıŋ salmaǧy basyp bara jatqanǧa ūqsaidy.
Osydan bırer jyl būryn Talǧar halqy «jaŋa ärı taza qazaq tılınde oqytatyn mektep salynatyn boldy» dep quanǧan-dy. Ol öŋırlık, respublikalyq BAQ-ta da jariialandy. Mektep qūrylysy üşın jergılıktı halyq talai qūqaidy körıp, endı qoly jetkende onyŋ teŋ jartysyn orys tıldı jūrtqa arnamaq.
Al, bılım bölımı «oquǧa orys tıldıler kelgesın, sūranys bolǧasyn qabyldap jatyrmyz» dep aqtalǧandai bolǧan. Al, myna qabyrǧa taqtasyndaǧy mekteptıŋ tolyq tölqūjaty. Oqytu tılın qazaq jäne orys tılı dep, keiınnen orys tılın jasyryp qoiypty. Onysy körınıp tūr.
Bärın ait ta, bırın ait būl mäselenıŋ tüiını älı tarqamasy anyq. Sebebı, oblystan kelgen basşylar «eger oqu jyly bastalǧanşa 1000-ǧa juyq qazaq tılınde oquǧa qūlyqty bala taba alsaŋyzdar mektep tolyq qazaq tılınde bılım beredı» dep qaldy. Äzırge nebärı 400-dei ǧana bala ötınım bıldırgen.
Orys tıldı synyp aşylǧasyn qaraköz qazaq azamattary da balalaryn «orysşa bılım alsyn» dep sol jaqqa baǧyttauda. Būl Ūlttyq onomastikanyŋ basynda tūrǧan Işkı saiasat basqarmasynyŋ qatelıgı emei nemene?«Jaŋa mekteptı aralas jasau üşın şalǧaida tūratyn orystıldı balalardy «küştep» osy mektepke auystyryp jatyr» degen pıkır jiynda aitylyp qaldy. Tıptı, balalaryn qazaq tılınde oqytuǧa kelgen ata-analarǧa «mektep biyl aşylmaityn boldy» degen jalǧan aqpar berıp, üilerıne de qaitaryp jıbergen. Nege? Sebebı, qazaqtıldı balalar sany basym bolyp ketse, ülken şu bolary belgılı. «Qazır mektepten talon alǧan balalardyŋ teŋ jartysy orys tılınde oqyǧysy keledı» deidı jergılıktı basşylyq. Osydan keiın äuelden «qazaq tılınde bılım beredı» delıngen mektep qos tıldı bılım beruge daiyndala bastapty. Älı ol naqty şeşılıp, Jarǧy şyqpasa da orys synybyna qabyldanatyndarǧa talondar taratyla bastaǧan. Būl zaŋǧa qaişy emes pe?! Atalǧan mektepte ekıūşty mäsele barşylyq. Audandyq bılım bölımınıŋ basşysy talai jaitty tüsındırgısı kelse de, şikılıkter jer-jerden şyǧyp jatty. Mekteptıŋ foiesındegı myna qabyrǧa aralas mektep dizainymen salynǧan. Sebebı, qazaq jäne orys tılı qatar tūr.
Al, bılım bölımı «oquǧa orys tıldıler kelgesın, sūranys bolǧasyn qabyldap jatyrmyz» dep aqtalǧandai bolǧan. Al, myna qabyrǧa taqtasyndaǧy mekteptıŋ tolyq tölqūjaty. Oqytu tılın qazaq jäne orys tılı dep, keiınnen orys tılın jasyryp qoiypty. Onysy körınıp tūr.
Bärın ait ta, bırın ait būl mäselenıŋ tüiını älı tarqamasy anyq. Sebebı, oblystan kelgen basşylar «eger oqu jyly bastalǧanşa 1000-ǧa juyq qazaq tılınde oquǧa qūlyqty bala taba alsaŋyzdar mektep tolyq qazaq tılınde bılım beredı» dep qaldy. Äzırge nebärı 400-dei ǧana bala ötınım bıldırgen.
Arman QŪDAIBERGEN,
«Adyrna» ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
