قازاق مەكتەبىنىڭ كوبەيگەنىنە كىم قارسى؟ (ۆيدەو)

8563
Adyrna.kz Telegram

وسى كۇنى تالعار قالاسىنىڭ وڭتۇستىگىندە تۇراتىن تۇرعىندار مازاسىز. «داۋدىڭ باسى – دايرابايدىڭ كوك سيىرى» بولسا ءبىر ءجون عوي، ماسەلە – ءتىل. ءتىل بولعاندا دا بەزبەننىڭ ءبىر باسىندا – قازاق ءتىلى، ەكىنشى باسىندا – ورىس ءتىلى تۇر. ءتىپتى، ورىس ءتىلىنىڭ سالماعى باسىپ بارا جاتقانعا ۇقسايدى.

وسىدان بىرەر جىل بۇرىن تالعار حالقى «جاڭا ءارى تازا قازاق تىلىندە وقىتاتىن مەكتەپ سالىناتىن بولدى» دەپ قۋانعان-دى. ول وڭىرلىك، رەسپۋبليكالىق باق-تا دا جاريالاندى. مەكتەپ قۇرىلىسى ءۇشىن جەرگىلىكتى حالىق تالاي قۇقايدى كورىپ، ەندى قولى جەتكەندە ونىڭ تەڭ جارتىسىن ورىس ءتىلدى جۇرتقا ارناماق.

ورىس ءتىلدى سىنىپ اشىلعاسىن قاراكوز قازاق ازاماتتارى دا بالالارىن «ورىسشا ءبىلىم السىن» دەپ سول جاققا باعىتتاۋدا. بۇل ۇلتتىق ونوماستيكانىڭ باسىندا تۇرعان ىشكى ساياسات باسقارماسىنىڭ قاتەلىگى ەمەي نەمەنە؟

«جاڭا مەكتەپتى ارالاس جاساۋ ءۇشىن شالعايدا تۇراتىن ءورىستىلدى بالالاردى «كۇشتەپ» وسى مەكتەپكە اۋىستىرىپ جاتىر» دەگەن پىكىر جيىندا ايتىلىپ قالدى.

ءتىپتى، بالالارىن قازاق تىلىندە وقىتۋعا كەلگەن اتا-انالارعا «مەكتەپ بيىل اشىلمايتىن بولدى» دەگەن جالعان اقپار بەرىپ، ۇيلەرىنە دە قايتارىپ جىبەرگەن. نەگە؟ سەبەبى، قازاقتىلدى بالالار سانى باسىم بولىپ كەتسە، ۇلكەن شۋ بولارى بەلگىلى. «قازىر مەكتەپتەن تالون العان بالالاردىڭ تەڭ جارتىسى ورىس تىلىندە وقىعىسى كەلەدى» دەيدى جەرگىلىكتى باسشىلىق. وسىدان كەيىن اۋەلدەن «قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەدى» دەلىنگەن مەكتەپ قوس ءتىلدى ءبىلىم بەرۋگە دايىندالا باستاپتى. ءالى ول ناقتى شەشىلىپ، جارعى شىقپاسا دا ورىس سىنىبىنا قابىلداناتىندارعا تالوندار تاراتىلا باستاعان. بۇل زاڭعا قايشى ەمەس پە؟!

اتالعان مەكتەپتە ەكىۇشتى ماسەلە بارشىلىق. اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ باسشىسى تالاي جايتتى تۇسىندىرگىسى كەلسە دە، شيكىلىكتەر جەر-جەردەن شىعىپ جاتتى. مەكتەپتىڭ فويەسىندەگى مىنا قابىرعا ارالاس مەكتەپ ديزاينىمەن سالىنعان. سەبەبى، قازاق جانە ورىس ءتىلى قاتار تۇر.

ال، ءبىلىم ءبولىمى «وقۋعا ورىس تىلدىلەر كەلگەسىن، سۇرانىس بولعاسىن قابىلداپ جاتىرمىز» دەپ اقتالعانداي بولعان. ال، مىنا قابىرعا تاقتاسىنداعى مەكتەپتىڭ تولىق تولقۇجاتى. وقىتۋ ءتىلىن قازاق جانە ورىس ءتىلى دەپ، كەيىننەن ورىس ءتىلىن جاسىرىپ قويىپتى. ونىسى كورىنىپ تۇر.

ءبارىن ايت تا، ءبىرىن ايت بۇل ماسەلەنىڭ ءتۇيىنى ءالى تارقاماسى انىق. سەبەبى، وبلىستان كەلگەن باسشىلار «ەگەر وقۋ جىلى باستالعانشا 1000-عا جۋىق قازاق تىلىندە وقۋعا قۇلىقتى بالا تابا الساڭىزدار مەكتەپ تولىق قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەدى» دەپ قالدى. ازىرگە نەبارى 400-دەي عانا بالا ءوتىنىم بىلدىرگەن.   

ارمان قۇدايبەرگەن،

«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى 

پىكىرلەر