Keşeden berı Nūr-Sūltandaǧy zäulım meşıt kökeiımnen ketpedı. Sol meşıt qanşama zombilanǧan ūrpaqty ösıretın, tärbieleitın “inkubatorǧa” ainalar eken?
Qazaqqa aptasyna bır kün ǧana jūmys ısteitın (jūma künı), qalǧan künderı qaŋyrap tūratyn meşıt maŋyzdy ma, aptanyŋ alty künı jūmys ısteitın, bolaşaǧymyzdy qalyptastyratyn mektep maŋyzdy ma? Nazarbaev däuırınde ūry-qarylardyŋ bärı öz künälaryn meşıt salu arqyly juyp-şaiǧysy keldı. Mümkın Arabiiadaǧy investorlaryna solai jaǧynudy oilady ma, älde solai qarjy igerıp esep berdı me, kım bılsın?
Mektepterdıŋ jaǧdaiy boiynşa bız bıletın derekter tömendegıdei:
“Elımızde 137 mektep - üş auysymdy, onda 301.4 myŋ bala oqidy, 5068 mektep ekı auysymdy (damyǧan elderde ekı auysymda oqu degen ūǧym atymen joq, tek bır auysymdy mektepter bar);
35 mektep apattyq jaǧdaida;
60 auyldyq, 9 qalalyq mekteptıŋ äjethanasy dalada ornalasqan;
5414 mekteptıŋ jylytu jüiesı ortalyqtandyrylmaǧan."
(Almaty oblysy, Aqmola oblysy, Türkıstan oblysy siiaqty aimaqtardaǧy qirau aldyndaǧy mektep fotolary aşyq internetten alyndy).
Qysqasy, bızge zamanaui zerthanalar, ǧylymi ortalyqtar, bılım oşaqtary, öz bılıktı mamandarymyz jūmys ısteitın öndırıs oryndary köbırek kerek. Ǧylymi jäne käsıptık jobalaryna qoldau tappai jürgen jastar jetıp-artylady. Olardyŋ jalyndap tūrǧan jıgerlı uaqyttaryn el igılıgıne jūmsaityndai joǧary jaqtan da qoldaular qajet. Äitpese, olardy topyrlatyp tobyr siiaqty meşıtterge “qamaǧannan” eşnärse ūtpaimyz…
Mektepterdıŋ jaǧdaiy boiynşa bız bıletın derekter tömendegıdei:
“Elımızde 137 mektep - üş auysymdy, onda 301.4 myŋ bala oqidy, 5068 mektep ekı auysymdy (damyǧan elderde ekı auysymda oqu degen ūǧym atymen joq, tek bır auysymdy mektepter bar);
35 mektep apattyq jaǧdaida;
60 auyldyq, 9 qalalyq mekteptıŋ äjethanasy dalada ornalasqan;
5414 mekteptıŋ jylytu jüiesı ortalyqtandyrylmaǧan."
Mektebı joq auyldarda bır emes, ekı meşıt salynǧanyn közben de körgen edık. Eskı meşıttı mensınbegen jūrt jaŋasyna barady, onyŋ özınde aptanyŋ bır künı ǧana. Ol auylda tıptı auyz su mäselesı de şeşılmegen.Endıgı özgerıster kezeŋınde ǧylym-bılımge, tehnologiiaǧa ūmtylmasaq, bärı keş bolmaq. Bızdıŋ ǧylym salasyna bölınetın qarjyny estıseŋız, jüregıŋız auyrady. Elımızdıŋ jalpy ışkı önımınıŋ 0, 17 paiyzy ǧana. Şamamen solai. Özgerse, şamaly ǧana özgergen şyǧar. Älemde kez kelgen memlekettıŋ bolaşaǧy ǧylymǧa bölınetın qarajatpen ölşenetın dästür bar. Ǧylymǧa qarjyny aiamaityn memleketterdıŋ köş basynda JIÖ esebı boiynşa İzrail (3,9%), Finliandiia (3,5%), Şvesiia (3,4%), Daniia (3,0%), Germaniia (2,9%) memleketterı tūr. Al qarjynyŋ kölemı boiynşa AQŞ köş bastaidy ( $511,1 mlrd), sosyn Qytai ( $451,2 mlrd), üşınşı orynda Japoniia ( $168,6 mlrd), törtınşı Germaniia ( $168,6 mlrd). Būlardyŋ ǧylymdaǧy jetıstıkterın men aitpasam da belgılı. Qazaqstanda ǧylym salasy öte qatty qūldyrap ketken. Ǧylymi instituttarda ǧalymdardyŋ ümıtterı öşe bastaǧan. Ǧylymǧa qabılettı jastar ne käsıpke bet būrǧan nemese şetel asyp ketken. Olardy elge qaitaru, qolaily jaǧdai jasau jaŋadan qūrylǧan Ǧylym jäne joǧary bılım ministrlıgıne de oŋai bolmasy anyq.
(Almaty oblysy, Aqmola oblysy, Türkıstan oblysy siiaqty aimaqtardaǧy qirau aldyndaǧy mektep fotolary aşyq internetten alyndy).
Qysqasy, bızge zamanaui zerthanalar, ǧylymi ortalyqtar, bılım oşaqtary, öz bılıktı mamandarymyz jūmys ısteitın öndırıs oryndary köbırek kerek. Ǧylymi jäne käsıptık jobalaryna qoldau tappai jürgen jastar jetıp-artylady. Olardyŋ jalyndap tūrǧan jıgerlı uaqyttaryn el igılıgıne jūmsaityndai joǧary jaqtan da qoldaular qajet. Äitpese, olardy topyrlatyp tobyr siiaqty meşıtterge “qamaǧannan” eşnärse ūtpaimyz…
Arman ÄUBÄKIR,
"Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
