Kesheden beri Nur-Sultandaǵy záýlim meshit kókeıimnen ketpedi. Sol meshit qanshama zombılanǵan urpaqty ósiretin, tárbıeleıtin “ınkýbatorǵa” aınalar eken?
Qazaqqa aptasyna bir kún ǵana jumys isteıtin (juma kúni), qalǵan kúnderi qańyrap turatyn meshit mańyzdy ma, aptanyń alty kúni jumys isteıtin, bolashaǵymyzdy qalyptastyratyn mektep mańyzdy ma? Nazarbaev dáýirinde ury-qarylardyń bári óz kúnálaryn meshit salý arqyly jýyp-shaıǵysy keldi. Múmkin Arabııadaǵy ınvestorlaryna solaı jaǵynýdy oılady ma, álde solaı qarjy ıgerip esep berdi me, kim bilsin?
Mektepterdiń jaǵdaıy boıynsha biz biletin derekter tómendegideı:
“Elimizde 137 mektep - úsh aýysymdy, onda 301.4 myń bala oqıdy, 5068 mektep eki aýysymdy (damyǵan elderde eki aýysymda oqý degen uǵym atymen joq, tek bir aýysymdy mektepter bar);
35 mektep apattyq jaǵdaıda;
60 aýyldyq, 9 qalalyq mekteptiń ájethanasy dalada ornalasqan;
5414 mekteptiń jylytý júıesi ortalyqtandyrylmaǵan."
Mektebi joq aýyldarda bir emes, eki meshit salynǵanyn kózben de kórgen edik. Eski meshitti mensinbegen jurt jańasyna barady, onyń ózinde aptanyń bir kúni ǵana. Ol aýylda tipti aýyz sý máselesi de sheshilmegen.
Endigi ózgerister kezeńinde ǵylym-bilimge, tehnologııaǵa umtylmasaq, bári kesh bolmaq.
Bizdiń ǵylym salasyna bólinetin qarjyny estiseńiz, júregińiz aýyrady. Elimizdiń jalpy ishki óniminiń 0, 17 paıyzy ǵana. Shamamen solaı. Ózgerse, shamaly ǵana ózgergen shyǵar. Álemde kez kelgen memlekettiń bolashaǵy ǵylymǵa bólinetin qarajatpen ólshenetin dástúr bar. Ǵylymǵa qarjyny aıamaıtyn memleketterdiń kósh basynda JIÓ esebi boıynsha Izraıl (3,9%), Fınlıandııa (3,5%), Shveııa (3,4%), Danııa (3,0%), Germanııa (2,9%) memleketteri tur. Al qarjynyń kólemi boıynsha AQSh kósh bastaıdy ( $511,1 mlrd), sosyn Qytaı ( $451,2 mlrd), úshinshi orynda Japonııa ( $168,6 mlrd), tórtinshi Germanııa ( $168,6 mlrd). Bulardyń ǵylymdaǵy jetistikterin men aıtpasam da belgili. Qazaqstanda ǵylym salasy óte qatty quldyrap ketken. Ǵylymı ınstıtýttarda ǵalymdardyń úmitteri óshe bastaǵan. Ǵylymǵa qabiletti jastar ne kásipke bet burǵan nemese shetel asyp ketken. Olardy elge qaıtarý, qolaıly jaǵdaı jasaý jańadan qurylǵan Ǵylym jáne joǵary bilim mınıstrligine de ońaı bolmasy anyq.
(Almaty oblysy, Aqmola oblysy, Túrkistan oblysy sııaqty aımaqtardaǵy qıraý aldyndaǵy mektep fotolary ashyq ınternetten alyndy).
Qysqasy, bizge zamanaýı zerthanalar, ǵylymı ortalyqtar, bilim oshaqtary, óz bilikti mamandarymyz jumys isteıtin óndiris oryndary kóbirek kerek. Ǵylymı jáne kásiptik jobalaryna qoldaý tappaı júrgen jastar jetip-artylady. Olardyń jalyndap turǵan jigerli ýaqyttaryn el ıgiligine jumsaıtyndaı joǵary jaqtan da qoldaýlar qajet. Áıtpese, olardy topyrlatyp tobyr sııaqty meshitterge “qamaǵannan” eshnárse utpaımyz…
Arman ÁÝBÁKIR,
"Adyrna" ulttyq portaly
