Foto: REUTERS
İran bilıgı eldegı ūzaqqa sozylǧan qūrǧaqşylyqqa bailanysty jasandy jolmen jaŋbyr şaqyru maqsatynda būlttardy öŋdeu prosesın ıske qosty. Būl turaly Irna memlekettık agenttıgı jazdy, dep habarlaidy "Adyrna".
Būlttardy egu – kümıs nemese kalii iodidı siiaqty arnaiy reagentterdı ūşaqtardan nemese jer üstı qūrylǧylarynan būltqa şaşu ädısı. Mūndai reagentter su bularynyŋ tezırek kondensasiialanuyna äser etıp, jaŋbyrdyŋ tüsuın jyldamdatady.
Senbı künı būl prosess tūzdy Urmiia kölı üstınde jüzege asyryldy. Urmiia – İrandaǧy Kaspiiden keiıngı eŋ ırı köl, alaida soŋǧy jyldary bolǧan ūzaq qūrǧaqşylyq saldarynan onyŋ ülken bölıgı keuıp, aidyn orny tūzdy dalaǧa ainalǧan.
Aldaǧy uaqytta būlttardy egu jūmysy Şyǧys jäne Batys Äzerbaijan provinsiialarynda (İran qūramyndaǧy oblystar) jalǧasady.
İran meteorologiia ūiymynyŋ mälımetınşe, biyl elde jauyn-şaşyn kölemı köpjyldyq ortaşa körsetkışten 89% tömen bolǧan.
9 millionnan astam halqy bar astana Tegeranda da jaǧdai qiyn. Qaladaǧy su qoimalarynyŋ deŋgeiı öz kölemınıŋ 10%-dan da tömen tüsken. Bilık su berudı şekteu mümkındıgın joqqa şyǧarmaidy, al prezident Masud Pezeşkian tıptı kei aimaqtarda halyqty evakuasiialau qajettılıgı tuyndauy mümkın ekenın aitqan.
Būlttardy egu täsılı bırneşe ondaǧan jyldar boiy qoldanylyp keledı. Soŋǧy jyldary su tapşylyǧymen küresu maqsatynda būl ädıstı Bırıkken Arab Ämırlıkterı belsendı paidalanǧan.
Kei elderde, mysaly Reseide, būl ädıs merekeler kezınde jaŋbyr jaumauy üşın qoldanylǧan.
1986 jylǧy Chernobyl AES apatynan keiın Keŋes Odaǧy da būlttardy egudı qoldanǧan. Tanymal nūsqalardyŋ bırıne säikes, radioaktivtı bölşekterdı sıŋırgen būlttar Mäskeu men basqa da halyq tyǧyz ornalasqan aimaqtarǧa jaŋbyr äkelmeuı üşın jasandy türde jauyn Belarustıŋ oŋtüstık öŋırlerıne tüsırılgen.
