Bügın, 19 qazan – Qazaq taǧamtanu akademiiasynyŋ prezidentı, medisina ǧylymdarynyŋ doktory, professor, körnektı ǧalym Töregeldı Şarmanovtyŋ tuǧanyna 95 jyl toldy, dep habarlaidy «Adyrna» ūlttyq portaly.
Töregeldı Şarmanov – Qazaqstannyŋ jäne älemnıŋ medisina ǧylymy salasynda biık bedelge ie tūlǧa edı. Ol taǧamtanu ǧylymynyŋ otandyq mektebın qalyptastyryp, ūlttyq medisinanyŋ damuyna zor üles qosqan qairatker boldy.
Akademik Şarmanov 1930 jyly Qaraǧandy oblysynyŋ Ūlytau audanynda düniege kelgen. Qaraǧandy memlekettık medisina institutyn jäne onyŋ aspiranturasyn tämamdaǧan. Özınıŋ eŋbek jolyn 1958 jyly Ūlytau audandyq ortalyq auruhanasynyŋ bas därıgerı retınde bastap, keiın türlı ǧylymi jäne basqaruşylyq lauazymdardy atqardy.
- 1962–1968 jyldary – Ölkelık patologiia ǧylymi-zertteu institutynda bölım meŋgeruşısı;
- 1968–1971 jyldary – Aqtöbe medisina institutynyŋ rektory;
- 1971–1982 jyldary – Qazaq KSR Densaulyq saqtau ministrı;
- 1973 jyldan bastap – Taǧamtanu ǧylymi-zertteu jūmystaryna jetekşılık ettı;
- 1985–1988 jyldary – Mäskeude taǧamtanu kafedrasyn basqardy;
- 1995 jyldan – Profilaktikalyq medisina akademiiasynyŋ negızın qalauşy jäne prezidentı;
- 1997 jyldan bastap – «Zdorove i bolezn» jurnalynyŋ bas redaktory boldy.
Professor Şarmanovtyŋ negızgı ǧylymi eŋbekterı tamaqtanu fiziologiiasyna arnalǧan. Ol adam aǧzasyndaǧy aquyz jäne därumen jetıspeuşılıgı, meşel auruynyŋ damu mehanizmderı, dūrys tamaqtanu tärtıbı men ūlttyq taǧamdardyŋ densaulyqqa äserı sekıldı maŋyzdy baǧyttardy tereŋ zerttegen.
Onyŋ bastamasymen emızulı balalarǧa arnalǧan arnaiy taǧamdar – «Böbek», «Aruana», «Antiholesterin» önımderı şyǧarylǧan. Sonymen qatar, 1978 jyly Almatyda ötken DDŪ men IýNİSEF-tıŋ Halyqaralyq konferensiiasynda alǧaşqy medisinalyq kömektı ūiymdastyrudyŋ ūlttyq ülgısın aiqyndaǧan “Almaty deklarasiiasy” qabyldanǧan bolatyn.
Ǧalymnyŋ jetekşılıgımen 60-qa juyq doktorlyq, 170-ten astam kandidattyq dissertasiia qorǧalǧan edı.
Qazaq taǧamtanuynyŋ atasy Töregeldı Şarmanov byltyr , 2024 jyldyŋ 25 mamyrynda ömırden öttı.
