Qazaqstan Respublikasy Işkı ıster ministrlıgı el ışınde adam saudasyna qatysy bar ekı ırı ūiymdasqan qylmystyq toptyŋ zaŋsyz qyzmetın äşkerelep, olardyŋ jolyn kestı. Būl turaly ministrlıktıŋ baspasöz qyzmetı resmi habarlady.
Jedel operasiia barysy
IIM mälımetınşe, arnaiy jedel-ızdestıru şaralary ūzaq uaqyt boiy daiyndalyp, bırneşe ai boiy qūpiia türde jürgızılgen. Astana qalasy men Soltüstık Qazaqstan oblysy boiynşa Ūiymdasqan qylmysqa qarsy küres basqarmalary, sondai-aq prokuratura organdary üilesımdı jūmys atqarǧan. Bırlesken jedel operasiia nätijesınde jynystyq qanauǧa negızdelgen qyzmet türlerın ūiymdastyryp, jüielı türde jarnamalaǧan ekı ırı qylmystyq toptyŋ äreketı äşkerelendı. Olar internet-resurstardy keŋınen paidalanyp, äleumettık jelıler men tanymal habarlandyru platformalary arqyly klient tartqan.
Qūqyq qorǧau organdarynyŋ habarlauynşa, qylmystyq jelınıŋ qyzmetı jaqsy ūiymdastyrylǧan jäne keŋ auqymdy bolǧan. Arnaiy daiyndalǧan dispetcherlık toptar onlain rejimde jūmys ıstep, klientterdı qabyldap, qarjylyq operasiialardy jürgızıp otyrǧan.
Qarjy ainalymy men zaŋsyz tabys
Aldyn ala mälımetterge säikes, qylmystyq toptyŋ kündelıktı tabysy 1,5 million teŋgege deiın jetken. Al 2024 jyldyŋ basynan berı olardyŋ qarjy ainalymy 1,7 milliard teŋgeden asqan. Būl körsetkış ūiymdasqan toptyŋ tek ışkı naryqta ǧana emes, halyqaralyq deŋgeide de bailanystary boluy mümkın degen küdık tuǧyzuda. IIM ökılderı atap ötkendei, mūndai tabystyŋ kölemı olardyŋ qyzmetınıŋ joǧary deŋgeide ūiymdastyrylǧanyn, sonymen bırge ūzaq uaqyt boiy eş kedergısız jūmys ıstep kelgenın körsetedı.
Tärkılengen mülıkter
Operasiia barysynda bırneşe mekenjaiǧa tıntu jürgızılıp, qylmystyq topqa tiesılı köptegen däleldemeler tabyldy. Atap aitqanda:
• ırı kölemdegı qolma-qol aqşa,
• banktık kartalar men esepşottar,
• qymbat avtokölıkter,
• kompiuterlık tehnika men smartfondar,
• sifrlyq aqparat tasymaldaǧyştar,
• sondai-aq qylmystyq qyzmettı ūiymdastyruǧa qatysty özge de zattar bar.
Būl mülıkterdıŋ barlyǧy zaŋsyz jolmen tabylǧan kırıster esebınen alynǧany anyqtaldy. Tergeu organdary atalǧan aktivterdı memleket kırısıne tärkıleu mäselesın qarastyryp otyr.
Küdıktılerdıŋ ūstalu jaǧdaiy
Qazırgı taŋda qylmystyq toptardyŋ negızgı müşelerı men olardyŋ jaqyn sybailastary ūstalyp, uaqytşa qamauǧa alynǧan. Tergeu barysynda olardyŋ ärqaisysynyŋ ūiymdasqan qylmys jüiesındegı rölı anyqtaluda. Atalǧan faktıler boiynşa Qazaqstan Respublikasy Qylmystyq kodeksınıŋ bırneşe baby boiynşa qylmystyq ıs qozǧaldy. Atap aitqanda:
• 262-bap – «Ūiymdasqan qylmystyq top qūru jäne oǧan qatysu», būl bap boiynşa topty qūruşy nemese oǧan qatysuşy tūlǧalar jauapqa tartylady;
• 128-bap – «Adam saudasy», būl bap adamdy küşpen, aldau nemese basqa da joldarmen saudalaumen ainalysatyndarǧa qatysty qoldanylady;
• sonymen qatar özge de baptar, mysaly, alaiaqtyq, jalǧan qūjat jasau nemese qylmystyq kırıstı zaŋdastyru siiaqty äreketterge qatysty da qylmystyq jauapkerşılık qarastyrylǧan.
Qoldanystaǧy zaŋnamaǧa säikes, mūndai qylmystar üşın 12 jylǧa deiın bas bostandyǧynan aiyru, sondai-aq mülkın tärkıleu türındegı jaza qarastyrylǧan.
İnternet arqyly jasalatyn qylmystarǧa tosqauyl
IIM ökılderı internet pen äleumettık jelılerdıŋ qylmystyq maqsatta qoldanyluy soŋǧy jyldary jiılep ketkenın atap öttı. Osyǧan bailanysty ministrlık basqa da müddelı vedomstvolarmen bırlesıp, zaŋsyz qyzmettı jüzege asyru üşın qoldanylatyn internet-platformalardy anyqtau jäne būǧattau jūmystaryn jüielı türde jalǧastyryp keledı.
Mäselen, 2023 jyly elımızde 300-den astam internet-resurs būǧattalǧan, olardyŋ ışınde jynystyq qanauǧa, qūmar oiyndarǧa jäne alaiaqtyq äreketterge arnalǧan saittar bar.
Halyqaralyq sipattaǧy qylmys
Qazırgı taŋda jynystyq qanau men adam saudasy – bükıl älem boiynşa qauıptı ärı tabysty qylmys türlerınıŋ bırı sanalady. BŪŪ derekterıne säikes, jyl saiyn älemde milliondaǧan adam eŋbek pen jynystyq qanauǧa ūşyraidy. Qazaqstan da būl jaǧynan tranzittık jäne qabyldauşy el retınde qauıp-qater aimaǧyna kıredı.
Sondyqtan Ükımet būl mäselege erekşe nazar audaryp, qūqyq qorǧau organdarynyŋ äleuetın barynşa paidalanuda. IIM ökılderınıŋ aituynşa, aldaǧy uaqytta da mūndai qylmystyq äreketterge qarsy küres küşeitılıp, halyqaralyq ūiymdarmen bırlesken şaralar jalǧasatyn bolady.
Būl arnaiy operasiia – memleketımızdıŋ adam saudasyna qarsy kürestegı maŋyzdy qadamy. Qylmystyq toptardyŋ äşkerelenuı elımızdegı qūqyqtyq tärtıptı nyǧaityp qana qoimai, qoǧamdy zaŋsyz äreketterden qorǧaudyŋ naqty dälelı bolyp otyr. IIM halyqty saq boluǧa, küdıktı jaǧdailar men internettegı zaŋsyz ūsynystar turaly dereu qūqyq qorǧau organdaryna habarlauǧa şaqyrdy.
Ūqsas jaŋalyqtar
