Etnoproekt «Orda»: biz tek alyp batyrlardy ǵana emes qazaqtyń ulttyq qundylyqtaryn nasıhattaımyz.
London, Rım, Moskva shaharlarynda kári qurlyq turǵyndaryn tamsandyrǵan etno-proekt «Orda» ıvent agenttikterdiń ishinde qalaı monopolııaǵa aınaldy?
Tarıh – bizdiń basty kózirimiz
Etnoproekt «Orda» – ulttyq kıim jáne dástúr-salt teatry. Álemdi sharlap alyptyǵymen tań qaldyryp, sulý qyzdarymen tamsandyryp júrgen «Orda» etnojobasy tarıh pen mıfologııa bizdiń basty kózirimiz. Bizdiń ár kostıým qazaqtyń tarıhynan syr shertedi deıdi.
Samuryq týraly ańyzdyń negizinde jasalǵan «Samuryq» kostıými soǵan naqty mysal. Ańyz boıynsha samuryq kıeli qus.
Onyń qanaty bárine birdeı kórine bermeıdi. Al ony kórgen adam aıaq astynan baqytqa keneledi. Ony tek samuryqtyń kóńili túsken adam ǵana kóre alady.
Bizdiń kostıýmdegi Samuryqtyń qanaty jartylaı jyltyr bolýynyń sebebi de osynda.
«Sondyqtan bizdiń sulýlar sizge kúlimdep qarasa, basyńyzǵa baq qondy deı berińiz», - dep ázildep qoıdy etnoprekt jetekshisi Kabjan Sýleımenov.
Sondaı-aq sonaý saýramattardan bastap atqa qonǵan Tomırıs, Zarına syndy batyr qyzdardy «Mergen sulý» kollekııasy eriksiz eske aldyrady.
Kostıýmdegi sadaq asynǵan qyzdardyń boıy ujymdaǵy boıy eki metrden asatyn erlerden qalyspaıdy. Bul kostıýmge tek boıy 180 sm qyzdar iriktelip tańdalynyp alynǵan.
Alyptardy kıindirý ońaı emes
Erler kollekııasyna keler bolsaq, mundaǵy kostıýmderge óte kóp materıal ketkenin atap ótken jón.
Alyp adamdardy kıindirý ońaı emestigi taǵy bar...
Batyrlardyń kostıými de tarıh pen mıfologııadan shabyt alyp jasalynǵan. Máselen «Ordada» eki «qasqyr» bar. Bul kostıýmge ıdeıa qazaqtyń kezinde kók bóri asyrap ósirgen bala týraly ańyzynan týǵan.
Etnojobada sondaı-aq «Batyr», «Sarbaz» erler kollekııasy kópshiliktiń nazaryn aýdarady.
Batyrlardyń tabys kózi
«Orda» respýblıkalyq, álemdik deńgeıdegi keshterdiń arnaıy shaqyrylatyn qonyǵy. Naýryz meıramy, «Halyq barysy», «Álem barysy», «Uly dala oıyndary» festıvali, CFC týrnıri jáne t.b. ártúrli jobalar «Ordasyz» ótpeıdi.
Bizdiń «Ordany» tek shetelge ǵana emes Qazaqstannyń ár túrli qalalaryna da kóp shaqyrady.
Etnoproekt osyǵan deıin Pavlodar, Qaraǵandy, Qyzylorda, Taldyqorǵan, Aqtaý t.b. sııaqty qalalarda bolyp qaıtty. Nur-Sultan men Shymkenttiń jıi qonaǵy bop turady.
Qazaqtyń toı-tomalaǵyna da shaqyrtý az emes. Alyptar máselen «Súndet toıda» balańyzdy taqpen kóterip alyp shyǵyp súndettelgen balanyń mártebesin bir kóterip qoıady.
Qyzdar toı joralǵylaryn jasaýǵa kómektesedi, toıdyń sánin keltiredi.
Toı qonaqtary ulttyq naqyshtaǵy erekshe beıneni kórgende fotoǵa túsip, jeke arhıvterine estelik qaldyryp jatady. Qonaqtardy potrıottyq sezim kernegenine kóp kýá bolamyz, «Qazaqtyń qyz-jigitteri osyndaı bolǵan» dep tamsanyp jatady halyq - deıdi ujym músheleri.
Dıdar Sultanbekqyzy
