Aqmola oblysy Jaqsy audanynyŋ Terısaqqan auyly maŋynda «Qos beiıt» dep atalatyn kesene bar. Jazyq dalada alystan körınetın qos töbeden paida bolǧan kesenenıŋ bylaişa ataluynyŋ özındık tarihy bar. Būl turaly QazAqparat tılşısıne Aqmola oblystyq tarihi-mädeni mūrany qorǧau jäne paidalanu ortalyǧynyŋ bas inspektory Serık Ysqaqov aityp berdı.
Onyŋ aituynşa, atalmyş eskertkış turaly derekter Tortai Säduaqasovtyŋ «El men jer» kıtabynda (2003 jyl) ketırılgen. Jergılıktı ölketanuşy Saqtaş Älseiıtov te osy turaly halyqtyŋ arasynda aŋyzdyŋ saqtalǧanyn aitqan bolatyn. Aŋyz bylai bastalady: «Qos beiıttıŋ» maŋaiyn öz zamanynda köpşılıkke ämırı jürıp tūrǧan, bai adam jailaityn bolǧan eken. Baidyŋ ai dese auzy, kün dese közı bar boijetken qyzy bolǧan desedı. Baiǧa üiır-üiır jylqysyn barymtaşylarǧa bermei, it-qūsqa jem qylmai, qalǧan jylqyşy bıtkenge bas-köz bolyp jüretın bır myqty jıgıt jūmys ıstegen eken. Sol jıgıt baidyŋ jan degende jalǧyz qyzyna ǧaşyq bolady, qyz da jıgıttı ūnatyp qalady. Jıgıt araǧa jeŋgelerın salyp, qyzben kezdesıp söz bailasady. El qūlaǧy elu degendei būl habar qyzdyŋ äkesıne de jetedı. Sodan ne kerek öz esıgınde jaldanyp jürgen kedei jıgıtke qyz berudı özıne ar sanaǧan bai qolşoqparlaryna būiyryp jylqyşy jıgıttı ölımşı etıp sabap ketedı. Jıgıt jaqyn bır jamaǧaiynyŋ üiınde tösek tartyp jatsa da, qyzdy alyp qaşu jönındegı oiynan ainymaidy. Keiın esın jiǧan soŋ jıgıt at baptap, uädelesken uaqytta bai qyzyn alyp qaşady. Söitse, bai jıgıttı aŋdytyp qoiǧan eken, saq otyrǧan bır top adam ekı jastyŋ soŋyna tüsıp quady. Astaryna mıngen attary qanşa jüirık bolsa da, jabyla tuǧan köp adam olardyŋ soŋynan qalmai qoiady. Būl köktemnıŋ qar erıp, Terısaqqan özenınıŋ arnasynan tasyp jatqan şaǧy. Quǧynşylar ūstauǧa taiap qalǧan soŋ, ekı jas amalsyzdan astyndaǧy attarymen özendı kesıp ötpek bolady. Bylaiǧy kezde betı ǧana jybyrlap, şym-şymdap aǧatyn Terısaqqan köktem sala buyrqana tulap, aşuyna qatty mınetın bolsa kerek, qos ǧaşyqty aǧyzyp ala jöneledı. Qatty yzaǧa boi aldyryp, quyp kele jatsa da qyzynyŋ ajal tyrnaǧyna ılınerın bılgen bai ekı jasty qūtqaruǧa qanşa tyrysqanymen doly özen şyr ainaldyryp, tereŋıne tartyp əketedı. Sodan, el-jūrt bolyp özen boiyn ekı-üş künde boiy şarlap, jıgıt pen qyzdyŋ məiıtın tauyp alady. Jalǧyz qyzynan aiyrylǧan bai özınıŋ tym qatty ketkenıne ökınıp, tırısınde qosylmaǧan ekı jasty jer qoiynyna qatar jerleidı. Keiın osy jerge «Qos beiıt» kesenesı salynady. Aita keterlıgı, kesene Aqmola oblysy kielı nysandarynyŋ kartasyna enıp otyr.
inform.kz
