Bügın Volodimir Zelenskii ukrain halqyna ündeu jariialady. Eldı bırlıkke şaqyrdy. Prezident Zelenskii büidedı:
"Bızdı ülken soǧyspen qorqytyp, kezektı ret basyp kıruı mümkın deitın datany belgılep jatyr. Būl alǧaşqy ret emes. Bıraq, bızdıŋ memleketımız däl qazır būrynǧydan beter küştı ärı myǧym.
Bız beibıtşılıkke jaqpyz jäne barlyq mäselenı tek kelıssözder arqyly şeşkımız keledı. Donbas ta, Qyrym da Ukrainaǧa qaita qosylady. Būl diplomatiialyq jolmen jüzege asady. Bız bıreudıkıne qol sūqpaimyz jäne özımızdıkın de eşkımge bermeimız! Bızdıŋ quatty armiiamyz bar! Bızdıŋ jıgıtterımızde jetkılıktı soǧys täjıribe häm zamanaui qaru-jaraq bar. Būl endıgı osydan segız jyl būrynǧy armiiadan äldeneşe ese quatty armiia!
16 aqpan şabuyldyŋ bastalar künı deidı. Bız būl kündı Bırlık künı etıp belgıleimız. Tiıstı Jarlyqqa qol qoiyldy. Būl künı bız barlyǧymyz ūlttyq bairaǧymyzdy köterıp, sary-kök lenta taǧyp, küllı älemge özımızdıŋ bırlıgımızdı körsetemız!
Bızdıŋ bır ülken maqsatymyz- europalyq ūmtylysymyz. Bız erkındıktı qalaimyz jäne sol üşın küresuge daiarmyz! Bız barlyǧymyz baqytty ömır sürgımız keledı. Al baqyt ärkez küştılerdıŋ janynda. Bız eşqaşan şegınıp körgen joqpyz jäne būl joly da şegınbek emespız.
Ukrainany jaqsy köreiık. Bız tynyşpyz! Bız küştımız! Bız bırgemız!".
Qosymşa aqparat:
Resei Ukraina şekarasy maŋyna 150 myŋdyq äsker jūmyldyrǧanyn bılesızder. AQŞ pen NATO sarapşylary Resei 1-2 künde (15-16 aqpanda) şabuyldy bastap jıberuı mümkın ekenın aitty.
AQŞ prezidentı Jo Baiden bolsa, "Resei soǧys bastaityn naqty data - 16 aqpan", - dep şort kestı.
Britaniia premerı Boris Jonson: "Resei 48 saǧattyŋ ışınde soǧys bastap ketuı mümkın", - dep mälımdeptı.
Jalpy Reseidıŋ kez kelgen sätte şabuyldy bastap ketuı mümkın ekenın EO elderı tügel derlık rastap otyr. Bıraz memleket Ukrainadaǧy öz azamattaryn şūǧyl öz elderıne qaitaruǧa qam qylyp, Kievtegı dipmissiia ökılderın Lvovqa köşırgen.
Jurnalist Dmitrii Gordon Putin men Zelenskiige qairyla söilep, ündeu jasady. Onda Gordon: "Jerımızge basyp kırgennıŋ barlyǧyn öltıremız", - dep söiledı. Al Ukrainalyq taǧy bır saiasatker eks-şeneunık Iýrii Lusenko: "Reseidı şoqyndyrǧan bız, janazasyn oqityn da bız bolamyz", - degen sözı jelıde äjeptäuır taraldy. Būl ekı pıkırşı de künı bügınge deiın Zelenskiike oppozisiia bop jürgen jıgıtter edı. El basyna kün tuǧan sätte bırıgu kerektıgın aityp jatyr.
Al Putin keşe Reseidıŋ äsker basy Şoigu men Syrtqy ıster ministrı Lavrovty jeke-jeke qabyldap, Ukraina mäselesın talqy ettı. Älgı ekeudıŋ esebın tyŋdap, "Kelıssözderdı jalǧastyrudyŋ mänı bar ma, joq pa? Saǧyzşa sozylyp kettı. Ne ısteimız", - degendei äŋgıme jasady.
Kei sarapşylar däl qazır Resei Ukrainaǧa häm ony qolauşy EO AQŞ pen NATO-ǧa qarsy soǧys bastauy ekıtalai dep esepteidı.
Aitpaqşy: Duma orys seperatisterınıŋ ylaŋynan keiın eşkım moiyndamaǧan häm moiyndamaityn ergejeilı el bolyp, ekı ortada qalǧan (Ukrainaǧa tiesılı territoriialar) Luganskı men Donbasty (LHR men DHR dep atap jür) moiyndau turaly arnaiy ūsynys-qūjatty Putinge joldamaq eken. Būl degenıŋız Resei Ukraina territoriiasyn bölşekteuge aşyq kırıskenınıŋ bır dälelı. Anyǧy Ukraina jerlerın aşyq bölşektep alu Qyrymnan bastalǧan edı...
Bızge ne? Al alda-jalda soǧys bastala qalsa, bızge kömektesıŋder dei qoimaityny anyq. Bıraq, Reseidıŋ agressivtı qadamyna Batys joiqyn ekonomikalyq häm saiasi sanksiialar paketın būrq etkızedı. Ony aşyq mälımdep te qoiǧan. Ol sanksiialar osyǧan deiıngı sanksiialardan äldeqaida joiqyn bolady. Bızge orystyŋ odaqtasy esebınde sol sanksiialardyŋ salqyny sözsız tiedı. Qalai? Bır mysal:
Būryn jazǧanymdai, 2014-2015 jyldary Reseige qarsy alǧaşqy sanksiialar engızılgen kezde, Qazaqstan Reseidı sanksiialar qysymynan qūtqarǧan memleket. Sol jyldary Qazaqstan teŋgenı küşpen ūstap tūrdy. Bır jyl segız ai ışınde bız aralasuǧa 28 milliard dollar jūmsadyq. Būl aqşa ne üşın jūmsaldy? Teŋgenı 190 qylyp ūstap tūru üşın. Sol kezde bızdıŋ teŋgemız qūndy bolyp, Resei rublı qūlap jatty. 2,5 teŋgege deiın qūlady. Sol jyldary bızdıŋ halyq Reseiden baryp kölık tasydy, zaŋdy-zaŋsyz jolmen de tasydy. Resei tauarlary naryqqa basyp kırdı. Qazaqstandyqtar Reseidıŋ ırı qalalarynan jyljymaityn mülıkter ala bastady. Bärı arzan bolyp kettı. Söitıp, bızden Reseige kapital aǧyldy. Resei sanksiia töpesınde jatqan kezde bızden kapital baryp, ülken qoldau boldy. Keiın bız teŋgenı erkın ainalymǧa jıberdık. Bız nege osy prosestı 2 jyl boiy küttık? Öitkenı, sol kezdegı osynşa qarjyny jūmsaudaǧy ülken bır saiasat – Resei ekonomikasyna quat beru boldy.
Onan soŋ keşegı Qyrym sekıldı, jaŋaǧy ergejeilı memleketsymaqtardy moiyndau degen ūsynys jäne aitylady. Al Qazaqstan būl soǧystyŋ ekonomikalyq salqynyn bırge köterısuge qauqarly ma? Joq! Basqasyn aitpaǧanda, ol kezdegı Ūlttyq qor men, bügıngı Ūlttyq qordyŋ aiyrmasy jer men köktei. Bızdıŋ Ūlttyq qor ortaiǧan. Tıptı, tübıne jeteqabyl bolǧan. Ony resmi bilıktıŋ özı moiyndaǧan. Sondyqtan, äzırden äreket etu kerek. Sanksiiadan saqtanu kerek.
Būl subektivtı pıkırım. Bıreuge ūnamauy nemese onyŋ pıkırımen ündes boluy mındettı emes ekenın eskerte salaiyn...
Ūqsas jaŋalyqtar
