مارقۇم تولەن توقتاسىنوۆتىڭ ومىردەن وتكەنىنە ەندى قىرىق كۇننەن اسسا دا، ونىڭ ۇستىنەن عالىمجان جاقيانوۆ ارىز بەرۋىن دوعارار ەمەس. بۇل جولى ءىستى تالعار اۋداندىق سوتى قاراستىرۋدا. توقتاسىنوۆتىڭ ادۆوكاتى گاۋحار ساليموۆا بۇل تۋرالى “ادىرنا” ۇلتتىق پورتالىنا ايتىپ بەردى.
ايتا كەتەيىك، بىلتىردان بەرى 2000 جىلداردىڭ باسىندا وپپوزيتسيادان ورىن تاۋىپ، حالىقتىڭ ءسوزىن سويلەگەن جاندار، دوس بولىپ، جاقسى ارالاسقان بەلگىلى تۇلعالار تولەن توقتاسىنوۆ پەن عالىمجان جاقيانوۆتىڭ اراسىندا داۋ ورىن الادى. ول تۋرالى بىرنەشە رەت جازعان ەدىك.
قىسقاشا ايتقاندا، توقتاسىنوۆ پەن جاقيانوۆ 30 جىل دوس بولىپ، بىرگە ءجۇرىپ، ءبىراز جىل جۇمىس ىستەگەن. بىرگە كومپانيا باسقارىپ، كەيىن توقتاسىنوۆ ءوز ۇلەسىن جاقيانوۆقا ساتقان. ال جاقيانوۆ كەلىسىلگەن اقشانىڭ ءبىراز بولىگىن تولەگەننەن كەيىن، دوسىن «الدادى» دەپ، ارىز جازعان. سوت قورىتىندىسى توقتاسىنوۆتىڭ شەشىمىنە شىعارىلسا دا، جاقيانوۆ ارىز بەرۋىن دوعارمادى. ءتىپتى، توقتاسىنوۆ اۋىر حالدە جاتقاندا دا عالىمجان جاقيانوۆ پەن تاگير سيسينباەۆ جوعارعى cوتقا مەدەۋ جانە الماتى قالالىق سوتتارىنىڭ جاقيانوۆتىڭ توقتاسىنوۆتان اقشا ءوندىرۋ تۋرالى تالاپ ارىزىن قاناعاتتاندىرۋدان باس تارتقان شەشىمدەرىنە كاسساتسيالىق شاعىم تۇسىرگەن ەدى. كەيىن 6 قازان كۇنى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى تولەن توقتاسىنوۆ 61 جاسىندا ومىردەن وزدى. مىنە، ساياساتكەردىڭ جەر قوينىنا تاپسىرىلعانىنا قىرىق كۇن وتپەي بۇرىنعى دوسى عالىمجان جاقيانوۆ پەن تاگير سيسەنباەۆ تاعى دا ارىز ءتۇسىردى.
“تالعار اۋداندىق سوتى زاڭدى بۇزىپ وتىر”
— 2024 جىلدىڭ 2 قازانىندا تالعار اۋدانى سوتىنىڭ شەشىمى شىقتى. سوت شەشىمى بويىنشا، جاقيانوۆ پەن توقتاسىنوۆ اراسىنداعى كەلىسىمشارتتى زاڭسىز دەپ تانۋ تۋرالى سيسەنباەۆ تاگير تالاپ-ارىز جىبەرگەن. ودان بولەك، Quinton كومپانياسى دا ارىزدانعان. نەلىكتەن تالعارعا؟ ويتكەنى، وسىدان از ۋاقىت بۇرىن جاقيانوۆ بوستاندىق اۋدانىندا تۇراتىن، قازىر تالعار اۋدانىنا اۋىسىپ، وسى اۋداننىڭ سوتىنا جۇگىنەن. سول تالاپ-ارىزدى تالعار سوتىنا توقتاسىنوۆتىڭ ادۆوكاتتارى رەتىندە قانشاما نارازىلىق تۋدىرساق تا، ءبىزدىڭ وتىنىشتەرىمىزدى قاناعاتتاندىرۋسىز قالدىردى.
سوت شەشىم شىققاننان كەيىن تولەن توقتاسىنوۆ بىرنەشە كۇننەن كەيىن ومىردەن ءوتتى. وعان دەيىن بوستاندىق اۋدانىنا جاقيانوۆ ارىزىن جىبەرگەن بولاتىن. بوستاندىق اۋدانىنىڭ سوتى ونى قاناعاتتاندىرۋسىز قالدىردى. ولار اپپەلياتسيالىق شاعىم جازدى. جاقىندا اپپەلياتسيالىق سوت القاسى توقتاسىنوۆتىڭ ومىردەن وتكەنىنە بايلانىستى مۇراگەرلەر تانىلۋعا ۋاقىتى بار ەكەنىن العا تارتىپ، التى اي ىشىندە مۇراگەرى انىقتالۋىن تاپسىرىپ، ول ءىستى توقتاتقان ەدى. بىراق ءبىز تالعار اۋدانىنا دا ءدال وسىنداي ءوتىنىش جازدىق. دەگەنمەن، ءبىزدى كەرى قايتاردى. ولارعا “سوتتى توقتاتا تۇرىڭىز، الماتى قالالىق سوتى مۇراگەرلەر تابىلعانشا، سوتتى توقتاتتى” دەپ،ءوتىنىش بىلدىردىك. الايدا، تالعار اۋدانى زاڭدى بۇزا وتىرا، الما توقتاسىنوۆانى ءوز بەتىنشە مۇراگەر رەتىندە تانىپ، ءوزى قاۋلى شىعاردى. توقتاسىنوۆتىڭ باسقا مۇراگەرلەرى، ياعني بالالارى بار ەكەنىن ەسكەرگەن جوق.
بىزدىڭشە، مۇنىڭ بارلىعى زاڭسىز. ويتكەنى شەشىمنىڭ ءوزى دە زاڭسىز. بۇرىن جاقيانوۆپەن “اقشاسىن قايتارسىن” دەگەن تالاپ-ارىز بويىنشا سوتتاسقاندا، سوت ءۇش قاۋلى شىعارعان بولاتىن. ءبىرىنشى ساتىسى، ەكىنشى ساتىسى جانە جوعارى سوت ءىسىنىڭ قاۋلىلارى. سول جەرلەردە بارلىعى جازىلعان. “كەلىسىمشارت دۇرىس، زاڭدى” دەلىنگەن. سوعان قاراماستان، تالعار اۋاندىق سوتى كەلىسىمشارتتى زاڭسىز بۇزىپ جىبەردى. سوندىقتان ءبىز اپپەلياتسيالىق شاعىم دايىنداپ، تالعار اۋدانىنا جىبەردىك”، دەيدى قورعاۋشى گاۋحار ساليموۆا.
“ولگەن ادامدى اقشا ءۇشىن تاپتاۋعا بولا ما؟”
بۇعان دەيىن تولەن توقتاسىنوۆتىڭ جۇبايى الما توقتاسىنوۆا دا الەۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنا تالعار اۋداندىق سوتىنىڭ زاڭسىزدىعى تۋرالى جازعان ەدى.
“تولەنمەن 2019 جىلعى كەلىسىم بويىنشا تولەنگەن اقشانى ءوندىرۋ تۋرالى جاقيانوۆتىڭ تالابى تۋرالى جوعارعى سوتتىڭ 2024 جىلعى 29 شىلدەدەگى قاۋلىسىندا جاقيانوۆ تالاپ قويۋ مەرزىمىن وتكىزىپ الۋ ارقىلى پروتسەسسۋالدىق ارەكەتسىزدىككە جول بەرگەنى كورسەتىلگەن.
بىراق جاقيانوۆ بۇل شەشىمدى اينالىپ ءوتۋ ءۇشىن باسقا سحەمانى قولدانۋدى ۇيعاردى. ول تالعار قالاسىنا تىركەلدى، ال سيسينباەۆ دەرەۋ تالعار سوتىنا شارتتى جارامسىز دەپ تانۋ تۋرالى تالاپ-ارىزبەن جۇگىندى. بىراق جوعارعى سوت ونىڭ بۇل ماسەلە بويىنشا شاعىمىن بۇرىن قابىلداماعان بولاتىن.
كەيىنىرەك Quinton وففشورلىق كومپانياسى جاقيانوۆ تولەنمەن كەلىسىم-شارت جاساسقانى تۋرالى 2022 جىلى عانا بىلگەنىن ايتىپ، سوتقا شاعىم ءتۇسىردى. بىراق بۇل دا وتىرىك. جاقيانوۆ 2017 جىلدان باستاپ، ونىڭ سىنىپتاسى جانە دوسى، وففشوردىڭ بەنەفيتسيارى دەنيسوۆ قول قويعان وففشورلىق سەنىمحات نەگىزىندە ارەكەت ەتتى. سوتتىڭ سيسينباەۆتىڭ شارتقا ەش قاتىسى بولماسا دا، ونىڭ تالابىن قابىلداعانى، سونىمەن بىرگە شارتتا اتى اتالعان وسپانوۆتىڭ ءۇشىنشى تۇلعا رەتىندە قاتىسۋىنا رۇقسات بەرۋدەن باس تارتقانى كەرەعار. تولەننىڭ ادۆوكاتىنىڭ سۋدياعا قارسى شاعىمى، ارينە، قابىلدانبادى. شاماسى، شەشىم شىعارۋدىڭ سوماسى قوماقتى بولعان سەكىلدى. ولگەن ادامدى اقشا ءۇشىن تاپتاۋعا بولا ما؟
ولاردىڭ قانداي قاتتى قارسىلىق كورسەتكەنى قاراماستان، مەن كۇيەۋىمنىڭ قۇقىقتارىنىڭ ورەسكەل بۇزىلعانىن ءبىلىپ، ءوزىم ارالاسۋدى شەشتىم.
وسى جەردە بىرنەشە سۇراق تۋىندايدى: ەكس-سۋديالار زاڭدى اينالىپ ءوتۋ ءۇشىن قاشانعا دەيىن كليەنتتەردەن العان اقشاعا قالتاسىن تولتىرىپ الىپ، سوت دالىزدەرىندە كەردەڭدەپ جۇرەدى؟ نەلىكتەن، “حاساندار” تاعايىنداعان ادامدار ءالى كۇنگە دەيىن تالعاردا جۇمىس ىستەپ، ايماقتاعى زاڭسىزدىققا جول بەرىپ وتىر؟” - دەپ جازدى الما توقتاسىنوۆا.
”ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
