11 ماۋسىم كۇنى تۇركىستان وبلىسى تولەبي اۋدانى اقباستاۋ اۋىلى ماڭىنداعى جولدا جۇك كولىگى اۋدارىلىپ، جۇرگىزۋشى تىرىدەي جانىپ كەتتى. كولىك ىشىندە شىمكەنت تسەمەنت زاۋىتىنا قاراستى تاۋ كەن سەرۆيسىنىڭ قىزمەتكەرى قۋانىش سەرباەۆ بولعان. مارقۇمنىڭ ارتىندا جۇمىسقا جارامسىز ناۋقاس ايەلى مەن كامەلەتكە تولماعان ەكى قىزى قالدى. ”ادىرنا” ءتىلشىسى وقيعا ورنىنا بارىپ، مارقۇمنىڭ تۋىستارىنان ءمان-جايدى ءبىلىپ قايتتى.
قۋانىش سەرباەۆ تسەمەنت زاۋىتىنا قاراستى تاس وندىرەتىن كارەرگە ەكى جىل بۇرىن جۇمىسقا ورنالاسقان. كۇندەلىكتى ناپاقاسىن تاۋىپ، ونكولوگيالىق دەرتكە شالدىققان ايەلىن ەمدەتىپ، ەكى قىزىن اسىراپ، ءۇي تۇرعىزۋ ءۇشىن جۇمىستىڭ قيىندىعىنا قاراماي، ادال قىزمەت ەتكەن. دەگەنمەن، 11 ماۋسىم كۇنى ءتىلسىز جاۋعا توتەپ بەرە المادى.
“تۇسكى ۇشتەردە ىنىلەرىم جىلاپ كىرىپ كەلدى. بالامنان ايىرىلىپ قالعانىمدى ەستىدىم. مەن سول جەرگە بارايىن دەدىم، مەنى بارعىزبادى. مىنە ەندى جىلاپ-جىلاپ وتىرمىز”، دەيدى اكەسى جاڭابەرگەن سەرباەۆ.
مارقۇمنىڭ ايەلى الماتىدا ەم الۋدا. قاتەرلى ىسىك اۋرۋىنىڭ 4 ساتىسى، مەتاستاز باس ميى، ىشكى ورگاندارىنا جانە سۇيەككە وتكەن. كامەلەتكە تولماعان 14 جانە 13 جاستاعى ەكى قىزى اڭىراپ، سالىنىپ-اياقالماعان ءۇيى ارتىندا قاڭىراپ قالدى. قايعىدان قان جۇتقان اناسى قارلىعاش مۇحانجانقىزى قوس نەمەرەسى مەن ناۋقاس كەلىنىنىڭ بولاشاعىن ۋايىمدايدى.
“بالاپانىمنان ايىرىلىپ قالدىم. ءتۇس كورگەندەي جاعداي بولدى. ازاندا جۇمىسقا كەتىپ، كۇندىز تۇسكى اسقا كەلىپ، ودان كەيىن قايتا ورالمادى. بالامنان ايىرىلدىم، كەلىنىم اۋرۋ، ەكى قىزى بار. سوعان كومەكتەسسىن. بالام كەتكەننەن كەيىن، بۇلاردىڭ تاعدىرى قالاي بولاتىنىن بىلمەيمىن”، دەيدى مارقۇمنىڭ اناسى.
مارقۇمنىڭ ومىردەن وتكەنىنە ەكى اپتا وتسە دە، تاۋ كەن سەرۆيسىنىڭ باسشىلىعى كومەك قولىن سوزۋعا تالپىنباعان. وقيعا بولعاننان كەيىن جەتىسىنە ءبىر كەلىپ، ودان كەيىن قارالارىن كورسەتپەگەن كورىنەدى.
“كارەردە ازاماتىمىز تىرىدەي جانىپ كەتتى. ماشينانى بۇرىن ەشكىم قاراماعان. ايتەۋىر اقشا تابۋ ءۇشىن بىلگەندەرىن ىستەپ جاتىر. تولەيتىن ايلىقتارى دا ءماز ەمەس. مەكەمە باسشىسى نۇرجان مامىتوۆ العاشقى قايتىس بولعاننان كەيىن ءبىر كەلدى، كەيىن حابار-وشارىز كەتتى. ورىنباسارى، نە كومەكشىسى كەلمەي وتىر. ءبىز ولاردان ءومىر بويىنا قامتاماسىز ەتسىن، دەپ تالاپ ەتپەيمىز، مىنا جەرگە كەلىپ جاعدايدى ءبىلۋ كەرەك ەدى.
ماشينانىڭ بىردەن اۋدارىلىپ كەتۋى مۇمكىن ەمەس، ميعا قونبايدى. “بىرەۋگە جان قايعى، بىرەۋگە مال قايعى” دەمەكشى، مىندا اكەسى بالاسى ءۇشىن شىرىلداپ جاتىر. تەرگەۋشىلەرى اناعان-مىناعان تارتادى. قانە،ادىلدىك! بىرەۋدى جىلاتىپ قويىپ وتىرا المايمىز. مەن كوپ جىل كولىك جۇرگىزۋشىسى بولدىم. مىنا كولىك جارامسىز بولعان، ازاندا تەكسەرمەي شىعارعان. كولىكتىڭ بولشەكتەرىنىڭ بارلىعى ەسكى. باسشىلارىن دا ۇيات بار ما؟”-دەيدى شىمكەنت قالاسىنىڭ باس ءبيى تولىباي يساحۇلى.
مارقۇمنىڭ تۋىستارى اپاتقا قاۋىپسىزدىك تالاپتارى ساقتالماعانى سەبەپ بولدى دەيدى. تولەبي اۋدانىنىڭ باس ءبيى مەيرامحان اۋەلحانۇلىنىڭ ايتۋىنشا، كولىكتە تەحنيكالىق اقاۋ بولعان.
“بۇل جەردە كولىك قۇلاعاننان كەيىن ءۇش سەكۋندتىڭ ىشىندە ءورت شىعىپ، ىشىندە قۋانىش باۋىرىمىز تىرىدەي جانىپ كەتكەن. ءورتتىڭ نەدەن بولعانى بەلگىسىز. بىراق وسىدان 300 مەتر جەردە كامەرا تۇرعان. سول كامەرادان جازباسىن كورگەن كەزدە ءۇش سەكۋندتا ءورت شىققان. بۇل كولىكتە اقاۋ بولعان.
ال ەندى قازىرگى ۋاقىتتا قۋانىشتىڭ اكەسى قيىن جاعدايدا وتىر. قۋانىش باۋىرىمىزدىڭ ايەلى الماتىدا ونگولوگيالىق جامان اۋرۋمەن اۋىرىپ وتىر. ارتىندا ەكى قىزى، سوعىلىپ بىتپەي جاتقان ءۇيى قالدى. جۇمىستاعى باسشىلارىنا ايتارلىقتاي تالابى جوق. تەك ارتىندا قالعان وتباسىنا قولعابىس قىلىپ، كومەك قولىن سوزسا، سالىنىپ جاتقان ءۇيىن ءبىتىرىپ، اۋىرىپ جاتقان ايەلىنە ەم الۋعا كومەكتەسسە دەيدى. اكەسى كۇن دەمەي، ءتۇن دەمەي بالاسىنىڭ ۋايىمىمەن، كەلىنىنىڭ اۋرۋىن، نەمەرەلەرىن ۋايىمداپ، جۇرەگى قاق ايىرىلۋدا. ول كىسىنىڭ قينالعانىن كورىپ، ءبىز دە وتىرا المادىق. ول كىسى ءبىزدىڭ تولە بي اۋدانىنىڭ بيلەر قۇرامىندا”، دەيدى مەيرامحان اۋەلحانۇلى.
ال مەكەمە باسشىلارى بۇل ىسكە قاتىستى جاۋاپ بەرمەدى. تەك تاۋ كەن سەرۆيسىنىڭ ءبولىم باسشىسى ايتقۇل ماقسات وقيعا بولعان كۇندى ەسكە الدى.
“ساعات ءۇش جارىمدار شاماسىندا كۇزەتتەن حابار كەلدى. وسىندا ءتۇتىن شىعىپ جاتىرعانىن ايتتى. ءبىز ءۇش جىگىت بولىپ كەلسەك، كولىكتىڭ ورتەنىپ جاتقانىن كوردىك. العاشىندا ىشىندە ادامنىڭ بار-جوعىنا كوز جەتكىزە المادىق. جارتى ساعاتتان كەيىن جەدەل جاردەم، توتەنشە جاعدايلار، پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى كەلدى. دەنەسىن ەكسپەرتيزاعا الىپ كەتتى. ءبىز كەشتەتىپ تەرگەۋشىلەرگە اقپارات بەردىك.
سەرباەۆ قۋانىشپەن ءبىز ەكى جىلداي قىزمەت اتقاردىق، وتە كوڭىلدى تياناقتى كىسى بولاتىن”، دەپ ەسكە الدى ءبولىم باسشىسى.
تۇركىستان وبلىستىق ەڭبەك ينسپەكتسياسى مايىتكە سوت-مەديتسينالىق ساراپتاماسى جاسالاتىنىن، سونىڭ قوىتىندىسى بويىنشا جۇمىس جۇرگىزىلەتىنىن حابارلادى. ال مارقۇمنىڭ تۋىسقان اعاسى ۇسەن سەرباەۆ قىلمىستىق ىستە ءبىر شيكىلىك بارىن ايتادى.
“اتالعان ماسەلە بويىنشا، تولە بي اۋدانىندىق ىشكى ىستەر باسقارماسىندا تەرگەۋ ارەكەتى جۇرگىزىلۋدە. قىلمىستىق كودەكستىڭ 156 بابىنىڭ 3-ءشى بولىگىمەن قىلمىستىق ءىس قوزعالعان. الايدا وسى كەزەڭگە دەيىن بىزگە ول قىلمىستىق ىسپەن تانىسۋعا ەشقانداي مۇمكىندىك بەرگەن جوق. سەبەبى، زاڭعا سايكەس بىزدە قۇقىق جوق ەكەن. قوعامدىق قورعاۋشى رەتىندە تۋىسى قاتىسسىن دەپ ءوتىنىش جاساساق دا، ول قابىلدانباي جاتىر. جاقىن تۋىسىنان سەنىم حات كەرەك دەيدى. زاڭدا كورسەتىلگەن - ەڭ جاقىن تۋىسى فاميلياسى بىردەي بولسا، ول قابىلدانۋ كەرەك، بىراق ونداي بولماي جاتىر. قازىرگى تاڭدا وسى ءىس بويىنشا قورعاۋشى تاعايىندادىق. كەشە بارىپ، ۇسىنىس تاستادىق. جابىرلەنۋشى رەتىندە اكەسى تانىلدى. ال ىستە جابىرلەنۋشى دەپ قايتىس بولعان سەرباەۆ قۋانىش دەپ جازىپ قويعان. سونىمەن قاتار، كۇدىكتى رەتىندە ەشكىم تانىلماعان. وسى ماسەلە بويىنشا ءبىر قۇقىقتىق شارا قولدانۋ كەرەك دەپ ويلايمىن”، دەيدى ۇسەن سەرباەۆ.
دانا نۇرمۇحانبەت
”ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
