وتان الدىنداعى بورىشىن وتەۋ - بار ازاماتقا مىندەت. الايدا اسىرە دىنشىلدەردىڭ اسكەرگە بارۋعا اسا نيەتى جوق ەكەنىن ءجيى اڭعارامىز. وسىدان “نەگە؟” دەگەن سۇراق تۋىندايتىنى ءسوزسىز. الدە دىندە وعان تىيىم سالىنعان با؟ جالپى ءار ءدىننىڭ ءوز داستۇرلەرى مەن زاڭدارى بار، ولار ادام مەن مەملەكەتتىڭ اراسىنداعى اراقاتىناستى انىقتايدى.
اسىرە دىنشىلدەر نەگە اسكەرگە بارۋدان قاشادى؟ مۇنىڭ بىرنەشە سەبەپتەرى بار:
- 1 - سەبەپ. دىندەردىڭ نەگىزگى قاعيدالارىنىڭ ءبىرى - ىنتىماق پەن بىرلىك يدەياسى. سوندىقتان دىندە ءبىر ەلدىڭ مۇددەلەرىن ەكىنشى ەلگە زيانىنىن تيگىزە وتىرىپ قورعاۋعا رۇقسات ەتىلمەيدى. وسىنى ەسەپكە العان دىنشىلدەر ادامدارعا عانا كومەكتەسۋ كەرەك دەگەندى ۇستانىپ، اسكەردەن باس تارتادى.
- 2 -سەبەپ. اسىرە دىنشىلدەردىڭ اسكەري قىزمەتتەن باس تارتۋىنىڭ ەڭ كەڭ تاراعان سەبەبى - ادامداردى ولتىرمەۋ. كەيبىرەۋىنىڭ ويىنشا، سوعىس الاڭىنداعى اسكەريلەردىڭ قىزمەتى وسىعان باعىتتالعان. مىنە، وسى دۇنيە عالىمدار مەن ءدىني قىزمەتكەرلەر اراسىندا الى كۇنگە دەيىن داۋ تۋدىرىپ كەلەدى.
- 3 - سەبەپ. دىنشىلدەر ءۇشىن اسكەري قىزمەت سەنىم مەن مادەنيەتتىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن بۇزۋ رەتىندەقاراستىرىلادى. دالىرەك، بۇل بەيبىتشىلىك پەن زورلىق-زومبىلىق اراسىنداعى قاراما-قايشىلىقتى كورسەتەدى.
- 4 - سەبەپ.قازاقستاندا اسكەري قۇرىلىمدار مەن قىزمەتتە ءدىني سالتتاردى ورىنداۋعا جانە ونى ناسيحاتتاۋعا تولىقتاي تىيىم سالىنادى.
ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام مينيسترلىگى "قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە ءدىني قىزمەت جانە ءدىني بىرلەستىكتەر ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى" زاڭ جوباسىن ازىرلەدى. شىنىندا دا، بۇل جوبا مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەردىڭ ءدىن سالاسىنداعى مىنەز-قۇلقىن ءبىرشاما رەتتەۋدى كوزدەيدى.
بۇل رەتتە، 2015 جىلى مەملەكەت باسشىسى بەكىتكەن قر مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرىنىڭ ادەپ كودەكسىندە ءدىن سالاسىنداعى مىنەز-قۇلىققا بايلانىستى بىرقاتار شەكتەۋلەر بار ەكەنىن اتاپ وتكەن ءجون. اتاپ ايتقاندا، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر قىزمەتتىك جاعدايىن جانە ونىمەن بايلانىستى مۇمكىندىكتەردى قوعامدىق جانە ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ مۇددەسى ءۇشىن پايدالانباۋعا; ۇجىمدا وزدەرىنىڭ ءدىني سەنىمدەرىن اشىق كورسەتپەۋى; باعىنىشتى قىزمەتشىلەردى قوعامدىق جانە ءدىني بىرلەستىكتەردىڭ قىزمەتىنە قاتىسۋعا ماجبۇرلەمەۋگە ءتيىس.
ء"دىني قىزمەت جانە ءدىني بىرلەستىكتەر تۋرالى" زاڭنىڭ 7-بابىنا سايكەس مەملەكەتتىك ورگاندار مەن ۇيىمداردىڭ اۋماعىندا جانە عيماراتتارىندا عيبادات قىزمەتتەرىن، ءدىني راسىمدەردى، جينالىستاردى وتكىزۋگە، سونداي-اق ميسسيونەرلىك قىزمەتتى جۇزەگە اسىرۋعا جول بەرىلمەيدى. بىراق جۇمىستان بوس ۋاقىتىندا مەملەكەتتىك قىزمەتشى ءدىني راسىمدەرگە قاتىسۋعا قۇقىلى. ايتىلعان جانە اتالعان شەكتەۋلەردى ەسەپكە الا وتىرىپ، اسىرە دىنشىلدەر ءۇشىن اسكەرگە بارماق بىلاي تۇرسىن، مەملەكەتتىك قىزمەتتە ءجۇرۋ قيىندىق تۋدىراتىنىن بايقاۋعا بولادى.
كەيبىر ەۋروپا ەلدەرىندە (فرانتسيا، گەرمانيا) مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەرگە، سونىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك مەكتەپتەردەگى وقىتۋشىلارعا ءدىني كيىمدەرگە جانە ءدىني كوزقاراستارىن كورسەتۋگە زاڭ جۇزىندە تىيىم سالىنادى. بۇل وزگەرىستەردىڭ ماقساتى - مەملەكەتتىك باسقارۋ جۇيەسىنىڭ زايىرلى سيپاتىن ساقتاۋ جانە نىعايتۋ.
- 5 - سەبەپ.اسكەر - جاس جىگىتتەردىڭ فيزيكالىق تۇردە شىنىعاتىن ورتاسى. ءتارتىپ قاتال، تالاپ كوپ. وسىنداي ماڭىزدى ورتاعا دىنشىلدەردىڭ كەلىپ، بارلىق ەرەجەنى بۇزىپ، ءدىني ساياساتتى جۇزەگە اسىرۋى ۇلكەن قاۋىپ تۋعىزادى. سوندىقتان اسكەرگە باراتىندار قاتاڭ باقىلاۋدان وتەدى.
- 6 - سەبەپ. كەيبىر ءدىنشىل توپتار ۇكىمەتتى حالىقارالىق قاقتىعىستارعا قاتىسقانى ءۇشىن سىناپ جاتادى، وسىدان ءوز ەلىنىڭ اسكەرىنە دەگەن سەنىمسىزدىك تۋىندايدى. ونىڭ اسەرى ولاردىڭ قارۋلى كۇشتەردە قىزمەت ەتكىسى كەلمەيتىندىگىن تۇسىندىرەدى.
دىندە اسكەردە قىزمەت ەتۋگە تىيىم سالىنبايدى، بىراق بەلگىلى ءبىر ەرەجەلەر مەن شەكتەۋلەر بار. ولار اسكەري قىزمەت اتقارا الادى، بىراق سونىمەن بىرگە بەلگىلى رۋحاني جانە ەتيكالىق قاعيدالاردى ساقتاۋى كەرەك. مىسالى، دىندە بەيبىت تۇرعىندارعا شابۋىل جاساۋعا، سوعىس قيمىلدارىندا جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردى پايدالانۋعا، بالالار مەن ايەلدەردىڭ قۇقىقتارىن بۇزۋعا تىيىم سالادى.
بۇگىن دە كوپتەگەن ازاماتتار ءوز قالاۋى بويىنشا اسكەرگە بارا الادى. بۇل ءدىني زاڭداردى بۇزۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. اسكەري قىزمەت -ەلدىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە تەرروريزممەن كۇرەسۋدىڭ ماڭىزدى جۇيەسى. وسى لوگيكاعا سۇيەنە وتىرىپ، ءار ازامات ءوز ەلىنە جانە حالقىنا كومەكتەسۋ ءۇشىن اسكەرگە بارىپ، بورىشىن وتەپ، ءارى قاراي قىزمەت ەتۋگە قۇقىلى دەگەن تۇجىرىم جاساۋعا بولادى.
