"Basqa elderdiń mádenıeti men bolmysyna elikteý – bul qaýipti úrdis. Ulttyq tálim-tárbıeden bastaý alǵan otbasy qundylyqtarynyń rólin kúsheıtý qajet". Bul pikirdi QR Prezıdenti janyndaǵy áıelder isi jáne otbasylyq-demografııalyq saıasat jónindegi ulttyq komıssııa múshesi Qaraqat Ábden Adyrna.kz portalyna bergen suhbatynda aıtty.
"Jahandaný jaǵdaıynda kún keship jatqan elimiz óziniń tól tarıhyn umytpaı, mádenıetin joǵaltyp almaý kerek. Álem halyqtarynyń ozyq bilimi men jańa tehnologııasy bizge árıne qajet. Biraq basqa elderdiń mádenıeti men bolmysyna elikteý – bul qaýipti úrdis. Sondyqtan qazirgi kezde ulttyq tálim-tárbıeden bastaý alǵan otbasy qundylyqtarynyń rólin kúsheıtý kerek. Ókinishke qaraı, otbasy qundylyqtary álsirep bara jatqany shyndyq. Otbasy ınstýtynyń qunsyzdanýy sııaqty álemdik tendenııa bizdiń elimizdi de aınalyp ótken joq. Máselen, otbasylardyń ajyrasýy keıingi jyldary órship turǵanyn aıtpasaq ta belgili. Sonyń kesirinen kóp bala tolyq emes otbasylarda tárbıelenip jatyr. Qazir biz úshin bul úırenshikti qubylys bolyp ketti. Al shyn máninde, onyń arǵy jaǵynda qanshama adamnyń taǵdyry jatyr. Ákesiniń nemese anasynyń meıirimin tolyq sezine almaǵan qanshama bala ósip keledi. Odan bólek, otbasyndaǵy zorlyq-zombylyq máselesi de kúrdelenip ketti. Erli-zaıyptylardyń arasyndaǵy túsinispeýshiliktiń saldarynan adam ólimi tirkeletin jaǵdaılar da joq emes. Qatygez analardyń jańa týǵan nárestelerge kórsetken zombylyǵy bir bólek áńgime. Baıqasańyzdar, osyndaı qorqynyshty faktilerge boıymyz úırenip bara jatqandaı. Bunyń barlyǵy kezinde qazaq qoǵamyna, qazaqtyń ulttyq sana-sezimine, mádenıetine jat uǵymdar edi ǵoı", - deıdi Qaraqat Ábden.
Onyń aıtýynsha, bul rýhanı daǵdarystyń aıqyn kórinisi.
"Mine, sondyqtan biz ulttyq qundylyqtardy nasıhattaýǵa, ulttyq tálim-tárbıeni kúsheıtýge bar kúshimizdi salýymyz kerek. Halqymyzdyń danalyǵy, taǵylymy – tamyry tereńde jatqan asyl mura. «El bolamyn deseń, besigińdi túze» demekshi, ulttyq tálim-tárbıe otbasynda qalyptasady. Balapan uıada ne kórse, ushqanda sony iledi. Demek, balanyń boıyna ulttyq qundylyqtardy sińirý otbasynan bastalady. Otbasynda kórgen tárbıe onyń búkil ǵumyryna azyq bolady. Bir qýantarlyǵy, qazirgi kezde otbasylyq jáne ulttyq qundylyqtar jıi nasıhattalatyn boldy. Memlekettik telearnalarda arnaıy baǵdarlamalar, kınotýyndylar, túrli jobalar jaryq kórýde. Jastar kóz almaıtyn áleýmettik jelilerde de paıdaly kontentter az da bolsa shyǵyp jatyr. Biraq ol da azdyq etedi. Qoǵamdyq istermen aınalysyp júrip, men buqaranyń túrli ókilderimen qarym-qatynas jasaımyn. Olardyń birshama bóligi ulttyq qundylyqtardyń mán-mańyzyn túsinbeıdi, kosmopolıttik baǵytty ustanady. Demek, otbasy jáne ulttyq qundylyq máselesin odan da joǵary deńgeıge kóterý qajet. Otbasylyq qundylyq degen uǵymnyń ózi memlekettik deńgeıdegi ıdeologııanyń basty bóligine aınalý qajet. Elimizde tól qundylyqtarymyzdy nasıhattaıtyn memlekettik baǵdarlamanyń, ulttyq konepııanyń bolǵany durys. Sondaı-aq bul baǵdarlama barlyq memlekettik organdar men vedomstvolardyń jumysyna negiz bolyp, qoǵamdy alǵa ilgeriletý kerek. Osyǵan kóbirek kóńil bólgen jón. Sebebi rýhy men salt-sanasy bıik, ulttyq qundylyqtaryn dáriptegen el ǵana óz kelbetin joǵaltpaı, jetistikke jete alady, osyny umytpaıyq",- dep túıindedi sózin Qaraqat Ábden.
"Adyrna" ulttyq portaly
