اكەنىڭ سوزىنە كەلىسپەسە دە، ۇل دا قىز دا ونىڭ سوزىنەن شىقپايدى. قازىبەك تاۋاسارۇلىنىڭ كىتابىن بىرنەشە رەت وقىدىم. سوندا وتباسىنىڭ تاربيەسى، قازاقتىڭ تەگى جاقسى جازىلعان. قازىر وتباسىلىق تاربيە قۇرىدى.
كەڭەس ۇكىمەتى بىزگە اكە-شەشەنى تىڭداماۋعا ۇيرەتتى. سودان ءالى رەتكە كەلە المادىق. الدىمەن، ءتىلىمىز بۇزىلدى.
ودان كەيىن اتادان بالاعا دەيىنگى تاربيە بۇزىلدى. اتاسى تۇرىپ، بالاسى سويلەيتىن بولدىق.
اكەسى تۇرىپ، قىزى ءبىرىنشى بولىپ داستارحاننان اس ىشە بەرەدى. جەكە باسىڭنىڭ قۇقىعى بار دەپ ۇيرەتتىك. ادامدىق قۇقىق دەپ، قازاقتىڭ ءداستۇرلى قۇقىعىنان ايىرىلىپ قالدىق. اكە-شەشەنىڭ بەتىنەن الاتىن جامان ادەت تاپتىق.
اقساقالدى سىيلاماي، الدىمەن اكىمگە ءسوز بەرەتىن، باتا بەرگىزەتىن بولدىق. جيىن تويدا كوپ بولامىن. 80-90 جاستاعى اقساقال تۇرادى. ال ءبىرىنشى اكىمگە ءسوز بەرەدى.
توردە شال وتىرادى، اكىم كەشىگىپ كەلەدى، شال ورنىن بەرىپ تومەن ىعىسادى. نەگە؟ قازاقتىڭ ۇلكەندى سىيلاۋ دەيتىن ۇلى قاسيەتى ولگەن. ابىلاي حان كىرىپ كەلگەندە، حان باسىمەن ول تولە، قازىبەك، ايتەكە بيدەن تومەن وتىرادى. «ءتور سىزدەركىدى» دەيدى حان باسىمەن. وسى ءداستۇر بۇزىلدى.
كەيدە شالداردىڭ دا قادىرى قاشتى ما دەيمىن.
اكىمگە جالپاقتاپ، جاعىمپازدانىپ، تەكسىزدىكتى الدىمەن وزدەرى باستاپ بەرە مە دەيمىن.
ايتپەسە، جاپ جاس اكىم شالدىڭ ورنىن تارتىپ المايدى عوي. پرەزيدەنتتىڭ رۋحاني جاڭعىرايىق دەگەنى – وسى. اكىم ەل ماعان قىزمەت ەتسىن دەپ تۇرادى. ءوزىنىڭ ەلگە قىزمەت ەتەتىنىن بىلمەيدى. سەبەبى، ءبىلىم جوق. كوركەم كىتاپ وقىمايدى. كوركەم كىتاپ كىسىنى جاقسى بولۋعا تاربيەلەيدى. سەزىمىن وياتادى. كوركەم مىنەز قالىپتاستىرادى.
وتان وتتان ىستىق ەمەس
قازىر اتا-انالار بالاسىن مەكتەپكە بەرگەندە، بالاما تاربيە بەرسە ەكەن دەپ ويلايدى. سەبەبى، وزدەرىندە ونداي وزىق تاربيە جوق. بالاسىنا ۇلگى كورسەتە الارلىق مىنەز جوق. سوندىقتان جوقتى مۇعالىمنەن كۇتەدى. ال مۇعالىم جىل سايىنعى مينيسترلىكتىڭ وزگەرتۋلەرىنەن ميى اشىپ جۇرەدى.
بالالارىم دا، نەمەرەلەرىم دە قازاقشا وقىدى.
ولارعا قازاقى تاربيە بەرمەسەم، وندا بىلاي سويلەۋگە قانداي حاقىم بار؟
كەيبىر جازۋشىلار بار، ۇل- قىزىن ورىس مەكتەبىنە بەرگەن. ال وزدەرى «قازاق، قازاق» دەپ كەۋدەسىن سوعادى. ولار جالعان پاتريوتتار. ءوز بالاسىن تاربيلەي الماعان ادام ۇلتقا تاربيە بەرە المايدى.
ەل سۇيگىشتىك، وتانشىلدىق سەزىم دەگەن بار. ءوزىنىڭ وتباسىن تاستاپ، بالا شاعاسىن جاۋدىرەتىپ تاستاپ كەتكەن ادام، ەرتەڭ ەلىن دە ساتىپ كەتەدى. وسىنى ءبىر جەردە ايتىپ ەدىم، كوپ ادامعا ۇنامادى. وتباسىنا جاقسىلىعى جەتپەگەن كىسى وتانعا جاقسىلىق جاساي المايدى عوي. بۇل – اقيقات.
«وتان وتتان ىستىق» دەپ ءجۇر جۋرناليستەر. قاتە ءسوز. ونى بىلمەستەر ايتادى. وتان وتتان ىستىق ەمەس. «ويناس وتتان ىستىق. قالا بەردى بوقتان ساسىق» دەگەن قازاق اتام. وتاندى قۇشاقتاي المايسىڭ. قوينىنا جاتا المايسىڭ.
«وتان وتباسىنان باستالادى» دەگەن دۇرىس.
ايەلىڭدى سىيلا، بالا شاعاڭدى تاربيەلە. بۇل مىندەتىڭ. كىم بولساڭ دا ادام بولىپ كەلگەندەگى مىندەتىڭ – سول. وسىعان ءار وتباسى كوشسە، ءبارى تاماشا بولادى. ۇلت تا، ۇرپاق تا جامان بولمايدى.
جازۋشى بەكسۇلتان نۇرجەكەەۆتىڭ
“قالا مەن دالا” گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىنان ءۇزىندى
(جالعاسى بار)
