Äkenıŋ sözıne kelıspese de, ūl da qyz da onyŋ sözınen şyqpaidy. Qazybek Tauasarūlynyŋ kıtabyn bırneşe ret oqydym. Sonda otbasynyŋ tärbiesı, qazaqtyŋ tegı jaqsy jazylǧan. Qazır otbasylyq tärbie qūrydy.
Keŋes ükımetı bızge äke-şeşenı tyŋdamauǧa üirettı. Sodan älı retke kele almadyq. Aldymen, tılımız būzyldy.
Odan keiın atadan balaǧa deiıngı tärbie būzyldy. Atasy tūryp, balasy söileitın boldyq.Äkesı tūryp, qyzy bırınşı bolyp dastarhannan as ışe beredı. Jeke basyŋnyŋ qūqyǧy bar dep üirettık. Adamdyq qūqyq dep, qazaqtyŋ dästürlı qūqyǧynan aiyrylyp qaldyq. Äke-şeşenıŋ betınen alatyn jaman ädet taptyq. Aqsaqaldy syilamai, aldymen äkımge söz beretın, bata bergızetın boldyq. Jiyn toida köp bolamyn. 80-90 jastaǧy aqsaqal tūrady. Al bırınşı äkımge söz beredı. Törde şal otyrady, äkım keşıgıp keledı, şal ornyn berıp tömen yǧysady. Nege? Qazaqtyŋ ülkendı syilau deitın ūly qasietı ölgen. Abylai han kırıp kelgende, han basymen ol Töle, Qazybek, Äiteke biden tömen otyrady. «Tör sızderkıdı» deidı han basymen. Osy dästür būzyldy. Keide şaldardyŋ da qadırı qaşty ma deimın.
Äkımge jalpaqtap, jaǧympazdanyp, teksızdıktı aldymen özderı bastap bere me deimın.Äitpese, jap jas äkım şaldyŋ ornyn tartyp almaidy ǧoi. Prezidenttıŋ ruhani jaŋǧyraiyq degenı – osy. Äkım el maǧan qyzmet etsın dep tūrady. Özınıŋ elge qyzmet etetının bılmeidı. Sebebı, bılım joq. Körkem kıtap oqymaidy. Körkem kıtap kısını jaqsy boluǧa tärbieleidı. Sezımın oiatady. Körkem mınez qalyptastyrady.
Otan ottan ystyq emes
Qazır ata-analar balasyn mektepke bergende, balama tärbie berse eken dep oilaidy. Sebebı, özderınde ondai ozyq tärbie joq. Balasyna ülgı körsete alarlyq mınez joq. Sondyqtan joqty mūǧalımnen kütedı. Al mūǧalım jyl saiynǧy ministrlıktıŋ özgertulerınen miy aşyp jüredı. Balalarym da, nemerelerım de qazaqşa oqydy.Olarǧa qazaqy tärbie bermesem, onda bylai söileuge qandai haqym bar?Keibır jazuşylar bar, ūl- qyzyn orys mektebıne bergen. Al özderı «qazaq, qazaq» dep keudesın soǧady. Olar jalǧan patriottar. Öz balasyn tärbilei almaǧan adam ūltqa tärbie bere almaidy. El süigıştık, otanşyldyq sezım degen bar. Özınıŋ otbasyn tastap, bala şaǧasyn jäudıretıp tastap ketken adam, erteŋ elın de satyp ketedı. Osyny bır jerde aityp edım, köp adamǧa ūnamady. Otbasyna jaqsylyǧy jetpegen kısı otanǧa jaqsylyq jasai almaidy ǧoi. Būl – aqiqat. «Otan ottan ystyq» dep jür jurnalister. Qate söz. Ony bılmester aitady. Otan ottan ystyq emes. «Oinas ottan ystyq. Qala berdı boqtan sasyq» degen qazaq atam. Otandy qūşaqtai almaisyŋ. Qoinyna jata almaisyŋ.
«Otan otbasynan bastalady» degen dūrys.Äielıŋdı syila, bala şaǧaŋdy tärbiele. Būl mındetıŋ. Kım bolsaŋ da adam bolyp kelgendegı mındetıŋ – sol. Osyǧan är otbasy köşse, bärı tamaşa bolady. Ūlt ta, ūrpaq ta jaman bolmaidy.
Jazuşy Beksūltan Nūrjekeevtıŋ
“Qala men Dala” gazetıne bergen sūhbatynan üzındı
(jalǧasy bar)
