اقتوبەلىك سەرىك ايتىمبەتوۆ وبلىس ورتالىعىنداعى «الاش» كولىك جۋ بەكەتىندە جۇمىس ىستەيدى. 4 جىلدان بەرى وسى بەكەتتە كولىك جۋشى بولىپ ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن ول وسىلايشا بالالارىنا قارجىلاي كومەكتەسىپ وتىرعاندىعىن ايتادى.
سەرىك ايتىمبەتوۆ — اقتوبە وبلىسى بايعانين اۋدانىنىڭ تۋماسى. قالاعا كوشىپ كەلگەنىنە ءبىراز جىل بولعان. بالالارى قازىر اۋىلدا تۇرادى. زايىبى وسىدان 2 جىل بۇرىن اۋىرىپ، كوز جۇمىپتى. اۋىلدا تۇراقتى جۇمىسى بولماعان سوڭ، قالاعا قونىس اۋدارعان. بۇرىن قۇرىلىس، مۇناي-گاز سالالارىندا جۇمىس جاساعان. ال 4 جىل بۇرىن ويلاماعان جەردەن كولىك جۋ بەكەتىنە جۇمىسقا ورنالاسقان. از ۋاقىتتا كولىك جۋدىڭ قىر-سىرىن مەڭگەرگەن ول — قازىر كانىگى مامان. ءبىر كولىكتى 30-40 مينۋت ىشىندە جۋىپ، كولىك يەسىنىڭ العىسىن الادى.
— جاسىم 43-تە. نەگىزگى ماماندىعىم — قۇرىلىسشى. بۇرىن قۇرىلىس سالاسىندا، زاۋىتتا ەڭبەك ەتتىم. وسى جاسقا كەلگەندە كولىك جۋشى بولامىن دەپ ويلاماعان ەدىم. الايدا تۇراقتى جۇمىس بولماعان سوڭ وسى جەردە ەڭبەك ەتىپ جۇرگەن جايىم بار. ەكى بالام بار. ولار اۋىلدىق جەردە تۇرادى. سولارعا قاراجات جاعىنان كومەكتەسىپ، ومىردەن ءوز ورنىن تابۋلارىنا وسىلاي تىراشتانىپ جۇرگەنىم عوي. قازىر زامان بولسا قيىن. نارىق بولعان سوڭ، ءبارى قىمبات. اۋىلدا مال باعۋعا بولار ەدى، بىراق جالاقى از، بەينەتى كوپ. قالاعا كوشىپ كەلگەنىمە ءبىراز جىل بولدى. ەكى جىل بۇرىن اۋىرىپ، جولداسىم قايتىس بولدى. قازىر ءوزىم تۇرىپ جاتىرمىن. بالالاردىڭ ءوز ءومىرى بار. وسى جۇمىسقا ورنالاسقالى قالانىڭ تىرلىگىنە، جۇمىستىڭ قىزىعى مەن قيىندىعىنا ۇيرەنىپ كەتتىك. بۇل جەردە كۇنىنە جالپى سانى 60-70 كولىك جۋامىز. كوبىنە جەڭىل اۆتوكولىكتەر كەلەدى. ءبىر كولىكتى جۋعا شامامەن 30-40 مينۋت ۋاقىت كەتەدى. كەلگەن كولىك يەسىن تەز جىبەرۋ ءۇشىن كوپ جاعدايدا ەكى ادام بولىپ جۋامىز. بەكەتتە نەگىزى كولىك جۋاتىن 2 ورىن بار. 3 ادام جۇمىس ىستەيمىز. كەي كەزدەرى ۇلگەرمەي جاتساق، باستىعىمىز (بەكەتتىڭ يەسى) دا كولىك جۋادى. جالاقىمىز دا جاقسى. كۇنىنە كەم دەگەندە 5-6 مىڭ تەڭگە تابامىز، — دەيدى كەيىپكەرىمىز.
سەرىك ايتىمبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، كولىك جۋ بەكەتى شاعىن بولعانىمەن، مۇندا كەلەتىندەر كوپ. تۇراقتى تۇردە كەلەتىن كولىك يەلەرى دە بار. ەڭ باستىسى، مۇنداعىلار ءوز جۇمىسىن ادال، تياناقتى ەتىپ جاسايدى. تۇرعىنداردىڭ وسىلايشا العىسىن الىپ جۇرگەن كولىك جۋشىلار ءوز جۇمىستارىن قۇلشىنا، ءارى جاۋاپكەرشىلىكپەن اتقارۋعا تىرىسادى.
ايتا كەتۋ كەرەك، بەكەتتىڭ اۋماعىنا تولىقتاي بەينەكامەرالار ورناتىلعان. كولىك جۋ ورىندارى جوعارى قىسىمداعى سۋ شاشاتىن، اۆتوماتتاندىرىلعان قۇرىلعىلارمەن جابدىقتالعان. سول ارقىلى قولمەن جۋ كەزىندە قالىپ قوياتىن كەيبىر كىرلەردەن تازارتۋعا بولادى. سونداي-اق مۇندا كولىك جۋاتىن ارنايى سۇيىق سابىندار، كولىك ءىشىن جىلتىراتاتىن سۇيىقتىقتار قولدانىلادى. بەكەتتەگى كولىك جۋ قىزمەتىنىڭ ورتاشا باعاسى — 1500-2000 تەڭگە.
— جازدا كولىك جۋ قيىن ەمەس. تەك قىستا ءبىراز توڭامىز، قولىمىز ۇسەدى. جۇمىسىمىز اسا اۋىر بولماسا دا، كەيدە ءۇزىلىسسىز ەڭبەكتەن شارشايمىز. دەگەنمەن ادال ناپاقا تاۋىپ جۇرگەن سوڭ قاناعات ەتەمىز. قازىر بەكەت تاڭعى 9.00-دەن كەشكى 22.00-گە دەيىن جۇمىس جاساپ تۇر. كولىك كوپ بولسا كەيدە تۇسكى ۇزىلىسكە دە شىقپايتىن ۋاقىتىمىز بولادى. ءبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز — كولىك يەلەرىنىڭ كوڭىلىنەن شىعۋ، ءوز جۇمىسىمىزدى جوعارى دارەجەدە اتقارۋ، — دەيدى سەرىك ايتىمبەتوۆ.
ونىڭ ايتۋىنشا، كولىك جۋدىڭ دا ءوز «ءتارتىبى» بار. ماسەلەن، كولىكتى ءجيى-ءجيى جۋ زياندى. سەبەبى ءجيى جۋ كولىكتىڭ سىرتقى كەلبەتىن (كۋزوۆ) بۇزادى ەكەن. سونداي-اق سىرتى تىم كىرلەگەن كولىكتى ارنايى سۇيىق سۋسابىنمەن جۋعان دۇرىس. سوندا ول جاپ-جاڭا سياقتى بولىپ جىلتىراپ تۇرادى.
— قازىر ەڭبەك ەتكەن ادامعا بارلىق جاعداي بار. تەك جالقاۋ بولماۋ كەرەك. مەن سياقتى جاسى 40-تان اسسا دا كولىك جۋاتىن ورتالىقتاردا جۇمىس ىستەپ جۇرگەن قانشاما باۋىرلارىمىز بار. كەيدە ولار كولىك جۋ تەك جاستاردىڭ جۇمىسى دەگەن كوزقاراسپەن قارايدى. ول دۇرىس ەمەس دەپ ويلايمىن. ەڭ باستىسى، ادال ەڭبەك ەتۋ كەرەك، بىرەۋدىڭ اقىسىن جەمەۋ قاجەت. سوندىقتان زامانداستارىما، جاستارعا ايانباي ەڭبەك ەتىپ، ماماندىق تاڭداردا، جۇمىسقا ورنالاساردا ەشتەڭەدەن قىسىلماي، ەشكىمنەن ۇيالماۋ كەرەكتىگىن ايتقىم كەلەدى. قازاقتا «ەڭبەك ەتسەڭ، ەمەرسىڭ» دەگەن ناقىل ءسوز بار. سونى ەستە ۇستاعان ءجون، — دەيدى ول.
ر.S. ماقالامىزدىڭ سوڭىندا كولىك جۋشىلار تاراپىنان ايتىلعان مىنا ءبىر كەڭەستەردى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز:
1. «كۋزوۆ» سالقىنداعانشا كولىكتى جۋعا بولمايدى. سەبەبى سۋ قىزعان كۋزوۆپەن جاناسقان كەزدە حيميالىق رەاكتسيا پايدا بولۋى مۇمكىن، ول كەيىننەن توتىعۋعا اكەلەدى.
2. ەگەر «كۋزوۆتىڭ» بەتىنە قوسىمشا بوياۋ جاعىلسا، كولىكتى جۋ كەزىندە سۋ قىسىمىن ەڭ از مولشەرگە قويۋ كەرەك. ويتكەنى جوعارى قىسىممەن تيگەن سۋ بوياۋدى قۇرتۋى مۇمكىن.
3. اۆتوكولىكتى ارنايى جۋ قۇرالدارىمەن ايىنا 1-2 رەت قانا جۋىڭىز، ويتكەنى ولار دا بوياۋ جابىنىنا تەرىس اسەر ەتەدى.
4. كولىك جۋعان كەزدە سالونعا، قوزعالتقىشقا، قۇلىپتارعا سۋ كىرىپ كەتپەگەنى دۇرىس. سوندىقتان كولىك جۋ بەكەتىنە كىرەردە بۇلاردى مىندەتتى تۇردە تەكسەرىڭىز.
5. كولىكتى قىسقى مەزگىلدە جابىق ءۇي-جايدا جۋىپ، جىلى جەرگە قويعان ابزال.
داناگۇل بايمۇقاش،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
