7 قاراشا كۇنى حالىقارالىق ساحنادا العاش رەت ەرەكشە داۋسىمەن قازاقتىڭ ءان ونەرىن پاش ەتكەن، ءداستۇرلى ءاننىڭ ءدۇلدۇلى امىرە قاشاۋبايۇلىنىڭ ماڭگىلىك مەكەنى، قابىرىنىڭ باسى جاڭارتىلىپ، بەلگى تاس ورناتىلۋ شاراسى وتەدى.
بۇل يگى ءىستىڭ يدەيالىق باستاماشىسى — «ءان اتاسىنىڭ» ەسىمىن يەلەنگەن شىعىس قازاقستان وبلىسى مادەنيەت باسقارماسىنا قاراستى فيلارمونيانىڭ ديرەكتورى، كۇيشى-كومپوزيتور ايبەك بەكبوسىنوۆ بولسا، قارجىلىق دەمەۋ بىلدىرگەن «ابىرالى-دەگەلەڭ» قوعامدىق قورى، اتاپ ايتقاندا «اقشىڭ» كورپوراتسياسىنىڭ ديرەكتورى، قور توراعاسى مارات قۇرمانباەۆ باستاعان ەل ازاماتتارى.
الماتى قالاسىنداعى ورتالىق قابىرستان (رايىمبەك باتىر داڭعىلى، 235. ساعات 10:00-دە) باسىندا وتەتىن شارا اياسىندا شىعىس قازاقستان وبلىسىنا كەلگەن ارنايى دەلەگاتسيامەن قاتار ەل اعالارى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، ونەر مايتالماندارى قاتىسادى. ارتىنشا امىرە قاشاۋبايۇلىنىڭ رۋحىنا ارناپ، قۇران-اس بەرىلەدى.
امىرە قاشاۋبايۇلى تۋرالى بىرەر مالىمەت كەلتىرسەك، قر ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، مارقۇم جارقىن شاكارىمنىڭ زەرتتەۋلەرىندە امىرە تەك پاريجدە، كەيىننەن ايتىلىپ جۇرگەن ماينداعى فرانكفۋرتتەن بولەك ستراسبۋرگ قالاسىندا، رەسەيدىڭ يركۋتسك، ازەربايجاننىڭ باكۋ قالاسىندا ءان ايتقانىن العا تارتقان.
امىرە 1925 جىلى پاريجگە بارعاندا مۇستافا شوقايمەن جولىققانى سەبەپ بولىپ، ەكەۋىنىڭ ءبىر-بىرىمەن بايلانىسى بار ادامدار دەپ بىرىككەن باس ساياسي باسقارما (وگپۋ) تىڭشىلارىنىڭ تىزىمىنە ىلىگەدى. 1934 جىلى ادام قولىنان دۇنيەدەن وتكەنى دە راستالادى. امىرە اتامىز 1934 جىلدىڭ 7 قاراشاسى كۇنى الماتى قالاسىنداعى تاشكەنت دەپ اتالاتىن كوشەدەگى ورتالىق زيراتتا جەرلەنگەنى بەلگىلى بولدى. امىرە دۇنيەدەن وتكەن كۇنى ەۆگەني برۋسيلوۆسكي جازعان قازاقتىڭ تۇڭعىش «قىز جىبەك» وپەراسى وتكەن ەكەن. وپەراعا دايىندىق بارىسىندا امىرە اتامىز رولدەن شەتتەتىلىپ قانا قويماي، جۇمىستان دا ايىرىلادى. اتامىز كيەرگە كيىم، ىشەرگە تاماق تاپپاي سەندەلىسكە تۇسكەن كۇندەرى ومىردەن كەتە باردى.
امىرە جەرلەنگەن جەردىڭ قاراۋسىز قالىپ، قاي جەرگە جەرلەنگەنى، مۇردەسى، زيراتى جوعالىپ 30 جىلدان سوڭ 1974 جىلى ءۇنتاسپاسى تابىلىپ، كوپ ۇزاتپاي مۇردەسىن دە تاپقان وقيعانى جارقىن شاكارىم بىلاي دەپ جازادى:
«بابا دەنەسىن، مۇردەسىن اقىمداپ جەرلەگەن ءابىلماجىن ساپاقوۆ دەگەن اقساقال الدەقانداي ءبىر الاپاتتىڭ بولاتىنىن سەزىپ، جەرلەگەن كۇنى زيرات جانىنداعى تەرەك اعاشىنا باكىمەن «بۇل جەرگە امىرە قاشاۋبايۇلى جەرلەنگەن» دەپ جازىپ كەتكەن ەكەن. سەركە قوجامقۇلوۆ، جۇسىپبەك ەلەبەكوۆ، ساپارعالي بەگالين جانە مەن تورتەۋىمىز ورتالىق زيراتتان ءتورت كۇن ىزدەپ تاپپاعانىمىزدى بەسىنشى كۇن دەگەندە ورتامىزعا ءابىلماجىن ساپاقوۆ ارالاسىپ، ءانشى جەرلەنگەن جەردى ءبىر ساتتە-اق تاۋىپ بەردى. ارينە، امىرە زيراتىنىڭ ورنى تۇرماق تۇقىلى دا جوق. جەرمەن جەكسەن تاقىر جەر. تاپ وسى جەردە سۇيەگى جاتقانعا بالاپ، وسىعان دا قۋانىسىپ قۇران باعىشتادىق.
زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ دد.قوناەۆقا جازعان حاتىنان كەيىن قازاق سسر مينيسترلەر سوۆەتىنە تاپسىرىلىپ، امىرە ءمۇسىنىن تۇرعىزۋعا 5000 رۋبل ءبولىندى. وسى شەشىم نەگىزىندە 1974 جىلدىڭ 9 شىلدەسى كۇنى قازاق سسر مادەنيەت مينيسترلىگىندە امىرەگە ورناتىلاتىن ەسكەرتكىش ءمۇسىنىنىڭ ەسكيزى مەن جوباسى بەكىتىلدى. ەسكەرتكىش ءمۇسىننىڭ اۆتورى بولىپ ءمۇسىنشى تاتيانا ۆيكتوروۆنا اندريۋششەنكو تاعايىندالدى. بۇل 6 مەترلىك ەسكەرتكىش ەدى. الايدا، جۇمباق جاعدايدا ول ءمۇسىن ورناتىلمادى. اراعا 58 جىل سالىپ، 1992 جىلى 1992 جىلدىڭ 5 قاراشاسى كۇنى عانا امىرە قابىرىنىڭ باسىنا قۇلپىتاس ورناتىلدى. قۇلپىتاستى قازاق سسر ەڭبەك سىڭىرگەن ارتىستەرى، ءانشى كەنجەگۇل سىزدىقوۆا مەن ونىڭ زايىبى دميتري گۋسينتسوۆ 60 مىڭ رۋبل شىعارىپ جەكە قارجاتىمەن تۇرعىزدى. اشىلۋىنا ساناۋلى كۇندەر قالعاندا بەلگىسىز ادامدار قازان ايىنىڭ سوڭىندا قابىر باسىنداعى قۇلپىتاس، قورشاۋلار كۇل-تالقانىن شىعارىپ كەتكەن ەكەن. ءبىر اپتا ىشىندە قالىپقا كەلگەن زيرات 30 جىلعا جۋىق قاراۋسىز، تونالعان كۇيى تۇرعان بولاتىن.
2007 جىلى جاسۇلان قۇمارۇلى دەگەن ازامات: «بۇل جەردە 1888 جىلى ءان اتاسى - امىرە دۇنيەگە كەلگەن. قاشاۋباي قىستاۋى» دەگەن كىشىگىرىم تاس بەلگى قويعان بولاتىن.
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
