7 qarasha kúni halyqaralyq sahnada alǵash ret erekshe daýsymen qazaqtyń án ónerin pash etken, dástúrli ánniń dúldúli Ámire Qashaýbaıulynyń máńgilik mekeni, qabiriniń basy jańartylyp, belgi tas ornatylý sharasy ótedi.
Bul ıgi istiń ıdeıalyq bastamashysy — «án atasynyń» esimin ıelengen Shyǵys Qazaqstan oblysy mádenıet basqarmasyna qarasty fılarmonııanyń dırektory, kúıshi-kompozıtor Aıbek Bekbosynov bolsa, qarjylyq demeý bildirgen «Abyraly-Degeleń» qoǵamdyq qory, atap aıtqanda «Aqshyń» korporaııasynyń dırektory, qor tóraǵasy Marat Qurmanbaev bastaǵan el azamattary.
Almaty qalasyndaǵy Ortalyq qabirstan (Raıymbek batyr dańǵyly, 235. saǵat 10:00-de) basynda ótetin shara aıasynda Shyǵys Qazaqstan oblysyna kelgen arnaıy delegaııamen qatar el aǵalary, zııaly qaýym ókilderi, óner maıtalmandary qatysady. Artynsha Ámire Qashaýbaıulynyń rýhyna arnap, quran-as beriledi.
Ámire Qashaýbaıuly týraly birer málimet keltirsek, QR eńbek sińirgen qaıratkeri, marqum Jarqyn Shákárimniń zertteýlerinde Ámire tek Parıjde, keıinnen aıtylyp júrgen Maındaǵy Frankfýrtten bólek Strasbýrg qalasynda, Reseıdiń Irkýtsk, Ázerbaıjannyń Baký qalasynda án aıtqanyn alǵa tartqan.
Ámire 1925 jyly Parıjge barǵanda Mustafa Shoqaımen jolyqqany sebep bolyp, ekeýiniń bir-birimen baılanysy bar adamdar dep Birikken Bas saıası basqarma (OGPÝ) tyńshylarynyń tizimine iligedi. 1934 jyly adam qolynan dúnıeden ótkeni de rastalady. Ámire atamyz 1934 jyldyń 7 qarashasy kúni Almaty qalasyndaǵy Tashkent dep atalatyn kóshedegi ortalyq zıratta jerlengeni belgili boldy. Ámire dúnıeden ótken kúni Evgenıı Brýsılovskıı jazǵan qazaqtyń tuńǵysh «Qyz Jibek» operasy ótken eken. Operaǵa daıyndyq barysynda Ámire atamyz rolden shettetilip qana qoımaı, jumystan da aıyrylady. Atamyz kıerge kıim, isherge tamaq tappaı sendeliske túsken kúnderi ómirden kete bardy.
Ámire jerlengen jerdiń qaraýsyz qalyp, qaı jerge jerlengeni, múrdesi, zıraty joǵalyp 30 jyldan soń 1974 jyly úntaspasy tabylyp, kóp uzatpaı múrdesin de tapqan oqıǵany Jarqyn Shákárim bylaı dep jazady:
«Baba denesin, múrdesin aqymdap jerlegen Ábilmájin Sapaqov degen aqsaqal áldeqandaı bir alapattyń bolatynyn sezip, jerlegen kúni zırat janyndaǵy terek aǵashyna bákimen «Bul jerge Ámire Qashaýbaıuly jerlengen» dep jazyp ketken eken. Serke Qojamqulov, Júsipbek Elebekov, Saparǵalı Begalın jáne men tórteýimiz ortalyq zırattan tórt kún izdep tappaǵanymyzdy besinshi kún degende ortamyzǵa Ábilmájin Sapaqov aralasyp, ánshi jerlengen jerdi bir sátte-aq taýyp berdi. Árıne, Ámire zıratynyń orny turmaq tuqyly da joq. Jermen jeksen taqyr jer. Tap osy jerde súıegi jatqanǵa balap, osyǵan da qýanysyp quran baǵyshtadyq.
Zııaly qaýym ókilderiniń DD.Qonaevqa jazǵan hatynan keıin Qazaq SSR Mınıstrler Sovetine tapsyrylyp, Ámire músinin turǵyzýǵa 5000 rýbl bólindi. Osy sheshim negizinde 1974 jyldyń 9 shildesi kúni Qazaq SSR Mádenıet mınıstrliginde Ámirege ornatylatyn eskertkish músininiń eskızi men jobasy bekitildi. Eskertkish músinniń avtory bolyp músinshi Tatıana Vıktorovna Andrıýenko taǵaıyndaldy. Bul 6 metrlik eskertkish edi. Alaıda, jumbaq jaǵdaıda ol músin ornatylmady. Araǵa 58 jyl salyp, 1992 jyly 1992 jyldyń 5 qarashasy kúni ǵana Ámire qabiriniń basyna qulpytas ornatyldy. Qulpytasty Qazaq SSR eńbek sińirgen ártisteri, ánshi Kenjegúl Syzdyqova men onyń zaıyby Dmıtrıı Gýsınov 60 myń rýbl shyǵaryp jeke qarjatymen turǵyzdy. Ashylýyna sanaýly kúnder qalǵanda belgisiz adamdar qazan aıynyń sońynda qabir basyndaǵy qulpytas, qorshaýlar kúl-talqanyn shyǵaryp ketken eken. Bir apta ishinde qalypqa kelgen zırat 30 jylǵa jýyq qaraýsyz, tonalǵan kúıi turǵan bolatyn.
2007 jyly Jasulan Qumaruly degen azamat: «Bul jerde 1888 jyly án atasy - Ámire dúnıege kelgen. Qashaýbaı qystaýy» degen kishigirim tas belgi qoıǵan bolatyn.
«Adyrna» ulttyq portaly.
