اۋت سويلەگىش اۋىت قانداستاردى قولداپ ءجۇر مە، قورلاپ ءجۇر مە؟ كەزىندە ءتىلدى ساتقان اۋىت ەندى تىلگە قامقور بولا الا ما؟ قازاق ءتىلىن قورعاۋشى دەپۋتات نەگە پارلامەنتتەن كەتۋى كەرەك؟
اۋىت مۇقيبەك دەگەن “قاتىرامىن” دەپ قانداستارىنىڭ قانىن ءىشىپ جۇرگەن، اتىن ەستىسە اعايىندارى ءالى زار قاعاتىن ءبىر “قايراتكەر” “اق جول” پارتياسىنا تاس لاقتىرىپتى. بىراق ۇيشىگىن جاۋىپ الىپ ءۇرىپتى. سىرتقا شىقسا سىباعاسىن بەرەتىندەر كوپ بولعاسىن سولاي ەتكەن بولۋى كەرەك، فەيسبۋك پاراقشاسى ءوزىن جاقتايتىندارعا عانا اشىپ قويعان، سىرتقا كورىنبەيدى…
كەشەگى كورنەكى اقپاراتقا بايلانىستى زاڭ جوباسىنا كاسىپتىك نىسانداردا ءتىل زاڭىن قاداعالاۋ فۋنكتسياسىن ۇسىنعان قازىبەك يسا وعان قارسى ۇكىمەتتىڭ قووىتىندىسىن داۋىسقا سالعاندا جالعىز ءوزى قارسى شىعىپ، قازاق ءتىلىن قولداعان ەدى. سونى ەستىپ العان اۋەكەڭ ەسەگىنەن اۋىپ جاتقانىنا قاراماي ەسىپ-ەسىپ اڭگىمە ايتىپتى…
“اق جولدىڭ” باسقا دەپۋتاتتارى قايدا دەيدى الدىمەن جاعدايدى ءبىلىپ الماي. كەشە داۋىس بەرىلگەن زاڭ جوباسىنىڭ جۇمىس توبىندا "اق جول" فراكتسياسىنان تەك قازىبەك يسا عانا بولعانىمەن شارۋاسى جوق.
قازىبەك يسانىڭ ايتۋىنشا: “جالپى، كورنەكى اقپارات تۋرالى زاڭ جوباسىندا كوپتەگەن جەتىستىكتەر بار.
ساۋدا نۇكتەلەرى مەن مەيرامحانا-كافەلەردە، كاسىپكەرلىك نىسانداردا مەملەكەتتىك تىلدە جازۋدى مىندەتتەۋ، مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردا ماڭدايشالار مەن بلانكىلەردە اتاۋىن مەملەكەتتىك تىلدە، قاجەت بولسا عانا وزگە تىلدە جازۋ، كوشە مەن جول اتاۋلارىندا تەك قازاقشا جازۋ جانە تب ۇتىمدى باپتار بار”-دەيدى.
سوعان قاراماي، “بۇل ءبىر ۇسىنىسى وتپەگەننەن كەيىن قازىبەك يسا، ءتىپتى، “اق جول” فراكتسياسى تۇگەل وزدەرى پارلامەنتتى تاستاپ كەتۋى كەرەك. ايتپەسە ولاردىڭ وپپوزيتسيا ەكەنىنە سەنبەيمىز”-دەگەن ماعىنادا سوع-ە-ە-پ وتىر اۋەكەڭ.
وعان قازىبەك يسانىڭ:
“راحمەت اۋىت مۇقيبەك باۋىرىم! بىراق ۇكىمەت ۇمىتتەنبەي-اق قويسىن! مەن دەپۋتاتتىق باستاماشىلىق قۇقىمدى پايدالانىپ، مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداتپاي ەشقايدا كەتپەيمىن. ويتكەنى، قازاق ءتىلى تۋرالى زاڭ قابىلداتۋ- قازاقتىڭ ماعان ارتقان اماناتى! قازىرگى وسى كورنەكى اقپارات تۋرالى زاڭنىڭ وزىنە نەگىزگى باپتى ەنگىزە الماساق تا، قازاق ءتىلىنىڭ ۇپايىن ارتتىراتىن قانشاما جەتىستىگى بار باپتار ەنگىزدىك. سۇلتان بەك باۋىرىم دۇرىس جازعانداي، مەن كەتسەم قازاق ءتىلىنىڭ جاۋلارى قاتتى قۋانادى. ال مەن قازاقتىڭ جاۋلارىن قۋاندىرعىم كەلمەيدى، قۋاردىرعىم كەلەدى!”-دەگەن جاۋابى شىققانىنا دا قارايتىن ءتۇرى جوق.
بىراق قانشا ۇيشىگىنىڭ اۋزىن تانىستارىنا عانا اشىپ قويسا دا، سولاردىڭ ءوزى اۋىتتىڭ سازايىن بەرىپ جاتىر ەكەن…
Gulnar Anasheva دەگەن قىز: “تىلگە جاناشىرلىعىڭىزدان با، الدە وزعانعا كورەالماۋشىلىعىڭىزدان با بىلمەيمىن، شەشىلىپ بولماي جاتقان جاعدايعا ءوز كەڭەسىڭىزدى بەرىپسىز. "اقىل ايتساڭ، ماقۇل ايت" دەگەنى تاعى بار. "اق جولدىڭ" باتىل قادامدارىن اتاپ تۇرىپ، "لايىق ەمەسسىڭ، كەت" دەگەنىڭىز ۇيلەسپەي قالدى. ءيتتىڭ اۋزى ءتيدى ەكەن دەپ، داريانىڭ سۋى ارامدانباس. "اق جولدىڭ" دا، قازىبەك اعامىزدىڭ دا وسى كەزگە دەيىن ىستەگەن جاقسىلىقتارى، وپپوزيتسيالىق ۇستانىمى — ول فاكت. ونى تەرىسكە شىعاراتىنداي سويلەم تۇگىل، جالپى ويدى كەزدەستىرمەدىم جازبادان”-دەپ سىلەيتىپ سالىپتى.
ال توميريس نۇرتازينا : “تاقىرىپ پەن پوست ءبىر-بىرىنە ۇيلەسپەيدى. نەگىزى بىلجىراعان جازبا. تاقىرىپ ايقايلاپ تۇرعانعا سوڭىنا دەيىن وقىپ ەدىم. ۋاقىتىم تەككە كەتىپتى. نەگىزى قازىبەك يسانى دەپۋتاتتىقتان كەتىرۋدى كوزدەگەن توپتىڭ سويىلى دەپ بىلەمىن. ۇلت ءسوزىن سويلەپ جۇرگەن ۇلدى بۇلاي جارعا يتەرگەنشە، قولداۋ كورسەتۋ كەرەك»،-دەپ اعاسىنا اقىل ايتىپتى. وندا ونى تۇسىنەتىن مي بولسا دەڭىز.
ءيا،وعان تەك ءبىر ساتتىك حايپ بولسا بولدى!
حايپ قۋامىن دەپ مايىپ بوپ كەتەتىنىمەن شارۋاسى جوق…
مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداپ داۋىس بەرگەن جالعىز دەپۋتات قازىبەك يسانى ماجىلىستەن كەتۋى كەرەك دەپ جازعان ادام دا بار ەكەنى تۋرالى تاڭەرتەڭ عانا پوست جازىپ ەم، مەملەكەتتىك سىيلىق العان مارعاسقالار، ەلگە تانىمال زيالى قاۋىم وكىلدەرى، قوعام قايراتكەرلەرى، ءتىل جاناشىرلارى بارلىعى ءبىر اۋىزدان ورە تۇرەگەلىپ، سازايىن بەرىپ، ءبىر ساعاتتىڭ ىشىندە الگى پوستىمىز حيت بوپ كەتتى. حالىقتىڭ قولداۋى عوي! "بۇنىڭ شىن مانىندە كىم ەكەنىن اشكەرەلەپ جازامىز" دەپ سول پوستقا كومەنت جازىپ ەم، اۋەكەڭنىڭ جانى شىعىپ كەتكەن سەكىلدى. وسىعان دەيىن ءومىرى ىزدەمەگەن، پىكىر جازباعان اۋىت قاسقا اياق استىنان ماعان الەۋمەتتىك جەلىدە دوستىق ۇسىنىپ، جەكەمە "تەلەفون ءنومىرىڭىزدى بەرىڭىزشى" دەپ سىزىلىپ حات جازىپ، ءسىز-ءبىز ەمەس، شىج-بىج بولدى. ءتىپتى باياعىدا مەملەكەتتىك ءتىل مەن قازىبەك يسانىڭ ۇلتتىق كەڭەستەگى ايگىلى ءسوزىن قولداپ ايتقان پىكىرىن كوممەنت ەتىپ سالىپ، ءوزىن اقتاعىسى كەلدى. ول پىكىرىن دە ءبىز "قۋالاپ" ءجۇرىپ العان ەدىك. "مەملەكەتتىك تىلگە قولداۋ كورسەتىڭىز" دەپ "قازاق ۇنىنە" سۇراپ ءجۇرىپ جاريالاپ ەك. ءسويتىپ سۇراۋمەن عانا ء"تىل جاناشىرى" بولعان اۋكەڭنىڭ ءتۇرى مىناۋ.
“نۇر وتانعا” ارانداتۋشى كەرەك پە؟
وزىنشە “ورالمانداردىڭ قۇقىن قورعاۋشى” اتىن يەلەنىپ جۇرگەن بۇل نەمەڭ قۇقىقتان قۇق ەتپەيدى ەكەن عوي. “اق جول” پارتياسى الاياق پا” دەپ تاقىر جەرگە تاقىرىپ قويعانىن قايتەرسىڭ ساۋاتسىزدىڭ. ءوزى تاعى پارتيانىڭ باتىل ىستەرىن سالبىراعان اۋزىنىڭ سۋى قۇرىپ ماقتاپ وتىر. “الاياق” دەپ جەكە ادامعا ايتىلاتىنىن، تۇتاس زاڭدى تۇلعاعا، پارتياعا ونداي ايىپتاۋ ايتۋ -ناعىز ساۋاتسىزدىق ەكەنىن مەكتەپ بالاسى دا بىلەدى.
ايتپاقشى، بۇل اۋەكەڭ “نۇر وتان” پارتياسى قوعامدىق قابىلداۋ بولىمىندە كونسۋلتانت بولىپ ىستەيدى. ال ەندى پارتيا باسشىلارى ءبىر بىرىمەن پىكىر تالاستىرۋى بولا بەرەدى. ال ءبىر پارتيانىڭ كەڭسەسىسىنىڭ ەسىگىندە وتىرعان كەڭەسشى ەكىنشى ءبىر تۇتاس پارلامەنتتىك پارتيا تۋرالى ەشقانداي نەگىزسىز “الاياق” دەپ اۋىر ايىپ تاعىپ، جالا جابۋ - قىلمىستىق ءىس بولعانى بىلاي تۇرسىن، ەشقانداي پارتيالىق ەتيكاعا جاتپايدى. “نۇر وتان” پارتياسىنىڭ توراعاسى ەلباسىمىز، تۇڭعىش پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ. “اق جول” پارتياسى وزىنە جابىلعان جالانى جاۋاپسىز قالدىرمايتىنى، اسىرىپ جاۋاپ بەرەتىنى بەلگىلى. سوندا ساياسي ساۋاتسىز اۋىت ەلباسىنىڭ پارتياسىن ۇياتقا قالدىرىپ، ارانداتىپ وتىرعان جوق پا؟!. بۇعان “نۇر وتان” پارتياسى باسشىلارى “تاڭ اتقاننان كەشكە دەيىن ءبىزدى ماقتاپ، جاعىمپازدانىپ ءجۇر عوي” دەپ، اۋىتتىڭ “قاتىردىم، ريزا بولۋدا” دەپ ەلگە ايتىپ جۇرگەنىندەي ءماز بولىپ قويا سالماي، ءتيىستى شارا قولدانۋى قاجەت.
پارلامەنتتە ون جىلداي فراكتسياسى دۇرىلدەپ تۇرعان، بىرەر ۇسىنىسى وتپەسە، جۇزدەگەن ۇسىنىسى ءوتىپ، ەل يگىلىگىنە پايدالانىپ (اۋىت مىرزا دا پايدالانۋدا) جۇرگەن “اق جول” پارتياسىنا پارلامەنتتى تاستاپ كەتىڭدەر دەپ “اقىل” ايتادى “ساياساتكەر” اۋىت. كەز كەلگەن ساياسي پارتيانىڭ نەگىزگى ماقساتى بيلىككە جەتۋ ەكەنىن، ءبىر ۇسىنىسى وتپەسە، حالىق بەرگەن مانداتتى تاستاپ كەتۋ - “بيتكە وكپەلەپ تونىن جاعىپ جىبەرەتىن” ساياسي ساۋاتسىز اڭگۇدىكتىڭ ءىسى ەكەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى.
قايتىپ “نۇروتان” مۇنى دەپۋتاتتىققا كانديداتتار قاتارىندا پرايمەريزگە كىرگىزىپ ءجۇر؟!. سوندىقتان ەكەن عوي ەڭ از داۋىسپەن ەڭ الدىمەن سايىستان شىعىپ قالعانى…
“اۋىتتىڭ كاستيۋمى” - قانداستارعا سالىنار سالىق
ينتەرنەتكە، فەيسبۋككە “اۋىت مۇقيبەك” دەپ جازا قالساڭ، الاياقتىڭ كوكەسىن كورەسىڭ. “اۋىت كاستيۋمى” اتالىپ كەتكەن ورالماندارعا سالاتان سالىعىنان باستاپ، “بالاڭدى وقۋعا تۇسىرەم” دەپ تالايدى زار قاقتىرعانى شىعا كەلەدى.
«نۇر وتان» پارتياسى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ب.بايبەككە جازىلعان ارىز ينتەرنەتتە ءجۇر. قىسقا عانا ءۇزىندى كەلتىرەيىك:
“اۋىت مۇقيبەكتىڭ 2018- جىلى جازدا، ءوزىنىڭ كوپ جىلعى تانىسى قاراعاندى وبلىسى، بالقاش قالاسىنىڭ تۇرعىنى مۋكاجانوۆا امانكۋل تلەۋكاديروۆنامەن ءتىل بىرىكتىرىپ، الماتى قالاسىنىڭ تۇرعىنى نۋرگازيەۆا گۋلنارا تلەۋوۆنانىڭ جوعارعى وقۋ بىتىرگەن قىزىن الماتى مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيستراتۋراسىنا ءتۇسىرىپ بەرەمىن دەپ الاياقتىق جولمەن 500000 تەڭگەسىن الداپ الادى. اتالعان الاياقتىق ءىس بويىنشا قىلمىستى بولعان، بىراق ەكى جاق كەلىسىمى بويىنشا ءىسى توقتاتىلعان . بۇل ەكەۋىنىڭ 2019 جىلى 5 ماۋسىم كۇنى، الماتى قالاسى مەدەۋ اۋدانىنىڭ ءىىب-نىڭ تب-ڭ تەرگەۋشىسىنە كۇدىكتى رەتىندە بەرگەن جاۋاپتارى دا الەۋمەتتىك جەلىنى شارلاپ ءجۇر. تومەندە كۋادان جاۋاپ الۋ حاتتاماسىنىڭ سكرينشوتتارى تىركەلگەن (فوتودا).
اسىرەسە ، شەتەلدەن ورالعان قانداس كاسىپكەرلەر اراسىندا " اۋىتتىڭ كوستيۋمى" - دەگەن اڭگىمە جىر بولىپ تاراپ ءجۇر . ونىڭ ءمانى ول كىسى ءوز جەرلەس كاسىپكەردى كورسە بىردەن كوستيۋمعا اقشا سۇرايدى ەكەن. “-دەپ جازادى.
وسى ارىزدان وقىعانىمىزداي،
“اۋىت كاستيۋمى” سالىعىن ول ءتىپتى ءبىر توپ ۇلتتىق كەڭەس مۇشەلەرىمەن بىرگە پرەزيدەنت قابىلداۋىنا كىرەردە دە پايدالانىپتى.
“سونىڭ قارساڭىندا اۋىت مۇقيبەك كاسىپكەر قاديلەت ءنابيۇلىنا تەلەفون سوعىپ ءوزىنىڭ جاقىن كۇندەرى پرەزدەنتتىڭ قابىلداۋىنا كىرەتىندىگىن ايتىپ كوستيۋمعا اقشا سۇرايدى جانە بىزنەسىنە قارايلاسىپ تۇراتىندىعىن ايتىپ ۋادەنى ءۇيىپ توگەدى . جانە از اقشا ەمەس 500 مىڭ تەڭگەدەن كەم بولماۋىن قاداعالايدى . كاسىپكەر قاديلەت ءنابيۇلى پايداسى بولماسا دا زيانى تيمەسىن دەگەن ويمەن اۋىت مۇقيبەككە سول جەردە بەس ءجۇز مىڭ تەڭگە اۋدارىپ بەرگەندىگىن ايتادى . بۇل اڭگىمە دە قانداستار اراسىندا كەڭ تاراپ ءجۇر . بىراق كاسىپكەر سودان كەيىن ول كىسىنى مۇلدە كەزدەستىرە الماپتى.”-دەپ جازادى.
جالاقوردىڭ جازاسى
ورالمان مەن كوشى-قون پوليتسياسىنىڭ اراسىنا دەلدال بولىپ جان باعىپ، ءوزى اتامەكەنگە زورعا كەلگەن ورالماننىڭ اقشاسىن الىپ قاشىپ جۇرگەنى، كوزىنە كورىنگەن كورنەكتىگە كوپە-كورىنەۋ جالا جاباتىنى ءبىر توبە. جازىپ جاتقاندار اۋىتتىڭ ونداي قىلىقتارىن بەسكە بىلەتىن ءوزىنىڭ ورالماندارى. “قىتايداعى ۇيعىرلاردى تۇگەل قازاقستانعا شاقىرىپ ازاماتتىق بەرەيىك” دەگەن تازا ارانداتۋشىلىق كورسوقىرلىعى تاعى بار.
“اق جولعا” اقىل ايتقىش اۋىتتىڭ ءسوزى كرىلوۆتىڭ ايگىلى مىسالىنداعى بۇلبۇلعا “قارعا سەكىلدى ءان ايتا المايسىڭ” دەگەن ەسەكتى ەلەستەتەدى ەكەن. ەسەك دەمەكشى، فەيسبۋكتاعى پاراقشاسىندا ارعىنبەك عۇسىمان دەگەن اۋىتتىڭ جەرلەسى “ەسەك ەمگەن ەكەۋ” دەگەن ماسقارا ماقالا جاريالاپتى. “ەسەك ەمگەن ەكەۋدىڭ” ءبىرى سەرىكجان ءبىلاش، ءبىرى 400 مىڭ ۇيعىر تۇراتىن جەردە وسكەن اۋىت احۋن مۇقيبەكتى دە تەرىلەرىن تىرىدەي سىپىرىپ، اشكەرەلەپتى.
اۋىت بايعۇستىڭ ەلگە كەلسە دە باياعى ادەتىنە باسىپ، جۇرتقا جالا جابۋمەن كەلە جاتقانىن، تانىمال ورالمانداردىڭ سوڭىنا شام الىپ تۇسكەنىن باياندايدى. “جارقىن جانشۋاق دەگەن بۇركەنشىك ەسىمىمەن ايگىلى «كوك تۋدىڭ جەلبىرەگەنى» ءانىنىڭ ءماتىنىن جازعان اقىن الماس احمەتبەكتى قارالاپ «جاس الاشتا» جەلىلەس ماقالالار جازدى. ا.احمەتبەك پەن ر.ايىپۇلىنىڭ ۇستىنەن جازعان دومالاق ارىزدارى سوتقا دەيىن جەتىپ، ءتيىستى تەكسەرىستەن كەيىن ءىس جابىلدى.
اتىنان ات ۇركەتىن سۇلتان جانبولات، مارقۇم ءجۇمادىل مامان، مارقۇم ورازانباي ەگەۋباەۆ، ءشامىس قۇمار، ءتۇرسىنالى رىسكەلدى، قايروللا بايانباي سياقتى ەلگە كەلىپ، پاتەر العان اقىن-جازۋشىلاردى «قوس مەكەندىلەر» دەپ وسەك تاراتىپ، قىسىم جاسادى” دەپ جازادى.
جابىلعان جالاعا كۇيىپ جۇرگەن الماس احمەتبەك ءبىر جيىندا اۋىتتى كورە سالا ءبىر-اق ۇرىپ، اۋت جىبەرىپتى. اۋناپ تۇرعان اۋىت قانداستاردان العان كاستيۋمىنىڭ شاڭىن دا قاقپاستان تايىپ تۇرىپتى…
ءسويتىپ، اۋىتتىڭ ايارلىعىنان ازاپ شەككەن قانداستاردىڭ اقىسىن الماس ءبىر جۇدىرىقپەن الىپ بەرىپتى…
اۋت سويلەگىش اۋىت سوندا قانداستاردى قولداپ ءجۇر مە، قورلاپ ءجۇر مە؟
قانداستاردىڭ قامىن جەپ ءجۇر مە، قانىن ءىشىپ نانىن جەپ ءجۇر مە؟
كەزىندە ءتىلدى ساتقان اۋىت ەندى تىلگە قامقور بولا الا ما؟
قازاق تىلىنە “جاناشىر” بولا قالىپ، شۋى شۇباتىلىپ جۇرگەن ارتىن تازالاي الماي جاتىپ، “اق جولعا” اقىل ايتقىش جالاقور، اۋىپ سويلەپ وتىراتىن اۋىتتىڭ پاراقشاسىنا جاۋاپ جازعان قازىبەك يسانىڭ: “كەزىندە قازاق تىلىنە قارسى شىعىپ، ەندى اياق استىنان ءوزىنىڭ جەكە ماقساتى ءۇشىن قازاق تىلىنە قامقور بولىپ قالعان الاياقتار كىمدەر ەكەنىن انىقتايمىز ءالى…”- دەگەنىن وقىپ، ويلانىپ قالدىق.
“باقساق، باقا ەكەن” دەگەندەي، 2017 جىلى ۇلت زيالىلارى مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداۋ كەرەك” دەپ، پرەزيدەنتكە اشىق حات جازعاندا بۇل حاتقا قول جيناعاندا اۋىتقا دا ايتىلعان ەكەن. ءدال سول كەزدە استاناداعى “نۇر وتان” پارتياسىنىڭ قوعامدىق قابىلداۋ بولمەسىنە كەڭەسشى مە، كۇزەتشى مە، ايتەۋىر ءبىر جۇمىسقا اياعى ىلىنگەن اۋىت قاسقاڭ: “مەن قازاق ءتىلىن قولدايتىن پرەزيدەنتكە جازىلعان حاتقا قول قويمايمىن”-دەپتى عوي…. “وۋ، ارعى بەتتەن كەلگەن سەندەر ءۇشىن كەرەك ەمەس پە قازاق ءتىلى؟”-دەسە دە “جوق، قول قويمايمىن” دەپ بەت باقتىرماپتى. شاماسى، كەرگىگەن كەڭسە مالايى “كەرەمەت قىزمەتكە تۇردىم، ەندى سودان ايرىلىپ قالماسام بولدى، قازاق ءتىلىن قايتەيىن” دەگەن بولسا كەرەك كولەڭكەسىنەن ۇركىپ. بۇعان “قازاق ءۇنى” سايتىنداعى “مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭ قابىلداۋ كەرەك” دەگەن اشىق حاتقا سول كەزدەگى، 2017 جىلى جازىلعان مىڭداعان پىكىرلەردىڭ ىشىندە اۋىتقا بايلانىستى جازىلعان كوممەنتتەر ايعاق بولا الادى. وندا: ء“بىز سەكىلدى ورىسشا بىلمەيتىن ورالماندار ءۇشىن قازاق ءتىلى تۋرالى زاڭ قابىلداۋ وتە ماڭىزدى. ارعى بەتتەن كەلگەن زيالىلار دا قول قويامىز. اشەيىندە ايقايلاپ جۇرەتىن اۋىت مۇقيبەك نەگە جوق قازاق ءتىلىن قولداعان حاتتا؟”، “اۋىتقا ايتىلعان ەكەن، “مەن نۇروتاننىڭ قىزمەتكەرىمىن” دەپ قازاق ءتىلىن قولداۋعا قارسى شىعىپ، قول قويماپتى. جەتىسىپ قالعان ەكەن!”، “اۋىت قازاق ءتىلىن قايتسىن، ورالمانداردى الداپ العان اقشاسىن قايتارماي، ۇيىنە قونباي قاشىپ ءجۇر عوي ول” - دەگەن نەشە ءتۇرلى پىكىرلەردى وقىپ تا كوز جەتكىزدىك.
ەستۋىمىزشە، بىلتىر وسى مەملەكەتتىك ءتىل تۋرالى زاڭدى تالاپ ەتكەن اشىق حاتقا قول قويۋشىلار سانى 125 مىڭنان اسىپ كەتكەندە، قازىبەك يسا: “اۋىت باۋىرىم، ۇلتتىق كەڭەستە ءجۇرسىڭ، ەندى اشىق حاتقا قول قويماساڭ بولمايدى. كەزىندە قازاق ءتىلىن قولداۋ حاتقا قارسى بولىپ، قول قويماپ ەدىڭ، ەندى ايىبىڭدى جۋىپ، قازاق ءتىلىن ءجۇز مىڭنان اسا قولداپ جاتقان ازاماتتارعا قوسىلسايشى”-دەپ، قايتا-قايتا ايتىپ، قۇلاعىنا قۇيىپ، قۋالاپ ءجۇرىپ، كەلىسىمىن الىپ، ونىڭ اتى-ءجونىن زورلاعانداي ەتىپ، ءوزى جازىپتى…
ءسويتىپ، قازاق ءتىلىن قولداۋ حاتقا قارسى بولعان، ءتورت جىلدان سوڭ عانا توبەلەپ جۇرگەسىن قولىن “قويعان” اۋىتباي ەندى “قازاق ءتىلىنىڭ قامقورشىسى” بولا قاپتى. كەزىندە ءتىلدى ساتقان اۋىت ەندى تىلگە جاناشىر بولا الا ما؟ جوق، جەكە ماقساتى، جىمىسقى ەسەبى بويىنشا ءتىلدى پايدالانىپ وتىر.
سول كەزىندە قازاق ءتىلىن قولداۋعا قارسى بولعان اۋىت سول ساتقىندىق تەرىس پيعىلىمەن قازاق ءتىلىن قولداپ پارلامەنتتە ۇكىمەتكە قارسى شىققان جالعىز دەپۋتات، “اق جول” فراكتسياسىنىڭ مۇشەسى، قايسار اقىن قازىبەك يسانى “پارلامەنتتەن كەتسىن” دەپ وتىرعانى. بالكىم، قانشاما جالا جاۋىپ، ارانداتۋ جاساپ جۇرگەننەن تۇك شىقپاعاسىن، قايتا جالا جابىلىپ، قاستاندىق جاسالعان سايىن قازىبەك يسانى حالىقتىڭ قولداۋى قاتتى كۇشەيىپ كەتكەسىن، وسىنداي “اۋىتتىق مايمىل ادىسپەن” ء“وزى كەتۋى كەرەك” دەگەن ۇگىت تاراتىپ جاتقانى….
اۋىتتىڭ بۇل كۇلكىلى تىرلىگى دە 2011 جىلى مۇقتار شاحانوۆ باستاعان مەملەكەتتىك ءتىلدى تالاپ ەتكەن ايگىلى 138-ءدىڭ اشىق حاتىنا قارسى بولىپ، ورىس ءتىلىن قولداپ تەلەارناعا سۇقبات بەرگەن جانبولات مامايدىڭ ەندى 10 جىلدان كەيىن بيلىكپەن كەلىسىپ الاتىن ميتينگىسىنە ونشاقتى ادامنان ارتىق ەشكىم كەلمەگەسىن “قازاق ءتىلىن قولداعىش” بولىپ، ميتينگى وتكىزۋى سەكىلدى عوي. بىراق ءبارىبىر سول ونشاقتى ادامنان اسپاپتى كەلۋشىلەر. مامايدىڭ ءتىلدى ساتقان ساتقىندىعىن كەشىرسىن بە، بەلگىلى ءتىل جاناشىرلارىنان ءبىر ادام دا بارماپتى ميتينگىگە. سول سەكىلدى اۋىت مۇقيبەك تە ءتىلدى ساتقان ساتقىندىعىنان ءتورت جىل وتكەسىن تىلگە “جاناشىر” بولامىن دەپ، ايمانداي بولىپ. اشكەرەلەنىپ وتىر. مۇنداي “اڭقاۋ ەلگە ارامزا مولدالار” وسىنداي ارزان “تريۋكتارىن” ەل بىلمەيدى دەپ ويلاسا كەرەك.
ەشنارسە دە، ەشكىم دە ۇمىتىلمايدى!
