بۇگىنگى تاڭدا قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ فۋنكتسيونالدىق ستيلدەرى سارالانىپ، وزىندىك ەرەكشەلىكتەرءى ايقىندالدى. قازاق ءتىلى ونەر-ءبىلىمنىڭ، عىلىمنىڭ ءتىلى رەتىندە قوعامنىڭ بارقاجەتىن وتەپ كەلەدى. ۇلت ۇستازى – احمەت بايتۇرسىنۇلى: «ءتىلدىڭ مىندەتى – اقىلدىڭ اڭداۋىن اڭداعانىنشا، قيالدىڭ مەڭزەۋىن مەڭزەگەنىنشە، كوڭىلدىڭ ءتۇيۋىن تۇيگەنىنشە ايتۋعا جاراۋ. مۇنىڭ بارىنە جۇمساي بىلەتىن ادامى تابىلسا، ءتىل شاما-قادارىنشا جارايدى. بىراق ءتىلدى جۇمساي بىلەتىن ادام تابىلۋى قيىن. ويىن ويلاعان قالپىندا، قيالىن مەڭزەگەن تۇرىندە، كوڭىلدىڭ تۇيگەنىن تۇيگەن كۇيىندە، تىلمەن ايتىپ، باسقالارعا ايتپاي بىلدىرۋگە كوپ شەبەرلىك كەرەك»، – دەگەن ەدى. عالىم ايتقانداي، قازاق ءتىلىءنىڭ بايلىعى، الەۋەتى، سوزدىك قورى كەز كەلگەن شىعارمانى قازاق تىلىنە كوركەم ەتىپ اۋدارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى.
الايدا بۇگىنگى تاڭدا ءتىلدى تۇتىنۋشىلار اراسىندا قازاق سوزدەرىنىڭ بايىبىنا جەتە الماي، پارقىن تۇسىنبەستەن قولدانۋ ەتەك الىپ بارادى. اسىرەسە ورىس تىلىندەگى قۇرىلىمداردى كالكا جولىمەن اۋدارىپ، قازاق تىلىنە سىڭىرگىسى كەلەتىندەردىڭ قاراسى كوبەيىپ كەلەدى. وسىورايدا ءاليحان بوكەيحان، احمەت بايتۇرسىنۇلى باستاعان الاش ارىستارىنىڭ ۇستانىمدارىن باسشىلىققا الا وتىرىپ، تىلىمىزدەگى نورمانى، تىلدىك جۇيەنى رەتتەيتىن كەز كەلدى. ءتىل عىلىمىن، لوگيكالىق قيسىندى نەگىزگە الىپ، ورىس ءتىلىنىڭ ىقپالىمەن ورنىققان قاتە قولدانىستاردان ارىلاتىن كەز كەلدى. تىلدەگى زاڭدىلىقتى اركىم وزىنشە، سۋبەكتيۆتى تۇرعىدان شەشپەي، ءتىل زاڭىنا سۇيەنىپ، رەتتەيتىن كەز كەلدى. وسىعان بايلانىستى «سوزتۇزەردى» قوعام سۇرانىسىن وتەۋگە ارنالعان ەڭبەك رەتىندە باعالاۋعا بولادى.
سوزدىكتى قۇراستىرۋشىلار (ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، ل.گۋميلەۆ اتىنداعى ەۇۋ، قازاق ۇلتتىق قىزدار پەداگوگيكالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ بەلگىلى ءتىلشى عالىمدارى، رەداكتور، اۋدارماشى ماماندار) بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنان مول دايەك جيناپ، قاتە قولدانىستىڭ پايدا بولۋىنا اسەر ەتكەن فاكتورلاردى كورسەتكەن، عىلىمي تۇرعىدان نەگىزدەي وتىرىپ، دۇرىس نۇسقاسىن ۇسىنعان. بۇل ەڭبەك ءتىلشى، جۋرناليستەرگە عانا ەمەس، مۇعالىمدەرگە، وقۋشىلارعا، ستۋدەنتتەرگە، قازاقشا دۇرىس سويلەپ، ساۋاتتى جازعىسى كەلگەن ءار قازاققا اسا پايدالى. «ءسوز تۇزەلدى، تىڭداۋشى، سەن دە تۇزەل!» – دەپ اباي اقىن ايتقانداي، سوزدىك قوعامنىڭ ءاربىر مۇشەسىنىڭ قاجەتىن وتەي الادى. قازاق ءتىلىن ەندى ۇيرەنىپ جۇرگەن وزگەل ۇلت وكىلدەرىمەن قاتار قازاقشا ەركىن سويلەپ جۇرگەن بارشا الەۋمەت ءوز سوزىنە ءمان بەرىپ، قاتە سويلەمەۋگە تىرىسادى.
قازاق لينگۆيستيكاسىندا بۇرىن-سوڭدى مۇنداي ەڭبەك بولا قويماعانىن ەسكەرسەك، بۇل سوزدىكتى وسى سالاداعى العاشقى قارلىعاشقا بالاۋعا بولادى. «ءسوزى جوعالعان ۇلتتىڭ ءوزى دە جوعالادى»، – دەپ احمەت بايتۇرسىنۇلى ايتقانداي، «ءسوزىمىزدى تۇزەۋ ارقىلى ەلىمىزدى سەرپىلتىپ، ەلدىگىمىزدى قالپىنا كەلتىرەمىز» دەگەن ءۇمىت زور.
ايگۇل ىسماقوۆا،
فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، م.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى,
نازارباەۆ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى
