بيىل ەلىمىزدە قوعامدىق تۇراقتىلىق پەن ۇلتارالىق كەلىسىمدى نىعايتۋ ماقساتىندا قۇرىلعان قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنا 26 جىل تولدى. بۇگىندە ەل تۇراقتىلىعىنىڭ ۇيىتقىسىنا اينالعان بۇل ينستيتۋت — ەلباسىنىڭ ۇتقىر يدەياسى، بىرلىك پەن كەلىسىمنىڭ بىرەگەي مودەلى. بيىل ساۋىردە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ «بىرلىكتىڭ، بەيبىتشىلىك پەن كەلىسىمنىڭ 30 جىلى» اتتى كەزەكتى 29-سەسسياسى ءوتىپ، وندا قر تۇڭعىش پرەزيدەنتى – ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ تاۋەلسىزدىك ءبىزدىڭ قوعامىمىزدىڭ باستى قۇندىلىعى ەكەنىن اتاپ كورسەتتى. تاۋەلسىزدىك جىلدارى ىشىندە قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى ەلىمىزدىڭ دامۋىنا اۋقىمدى ۇلەس قوستى.
18 بىرلەستىكتىڭ باعىتى
بۇگىنگى كۇنى اقتوبە وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىندا 90-نان استام ۇلت وكىلدەرى بار. سونداي-اق 18 ەتنومادەني بىرلەستىك جۇمىس جاسايدى. قازىرگى تاڭدا ۇلتتىق-مادەني بىرلەستىكتەر قوعامداعى سان قىرلى ماسەلەلەرگە ءۇن قاتىپ، وڭىردە بەيبىتشىلىك پەن تاتۋلىقتىڭ ورناۋىنا ۇلەس قوسىپ كەلەدى.
باق جانە قحا جانىنداعى كەڭەستەر قىزمەتىن ىسكە اسىرۋ ءبولىمىنىڭ ساراپشى مامانى بەكزات مۋلدىكەشەۆانىڭ ايتۋىنشا، بيىلعى جىلى ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي اقتوبە وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جۇمىس جوسپارىن بەكىتىپ، سونىڭ اياسىندا قارقىندى جۇمىس جاساۋدا.
— بيىل اقتوبە وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي «بىرلىك» اقساقالدار كەڭەسىنىڭ قاتىسۋىمەن «تاۋەلسىزدىك تىرەگى - بىرلىك» اتتى قوعامدىق-مادەني ءىس-شاراسىن، انالار كەڭەسى مەن «قوعامدىق كەلىسىم» مەكەمەسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن «تاۋەلسىز ەلدىڭ ارۋ انالارى» اتتى كەزدەسۋ وتكىزدى. تۇعىرلى تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا وتكەن بۇل شارالاردىڭ نەگىزگى ماقساتى – وسكەلەڭ ۇرپاق بويىنا قازاقستاندىق ءپاتريوتيزىمدى قالىپتاستىرۋ، ۇلتتىق داستۇرلەر مەن وتباسىلىق قۇندىلىقتاردى نىعايتۋ، ەتنوسارالىق كەلىسىم مەن ۇرپاقتار ساباقتاستىعىن دامىتۋ. سونداي-اق بيىل العىس ايتۋ كۇنىندە تاعدىر تالكەگىمەن قازاق جەرىنە قونىس اۋدارعان ءتۇرلى ۇلت پەن ۇلىس وكىلدەرىنىڭ قوناقجاي قازاق حالقىنا دەگەن قۇرمەتى مەن تەرەڭ تاعزىمىن جەتكىزگەن شارا ۇيىمداستىرىلدى. بۇل شارانىڭ ماڭىزدىلىعى سوندا، بيىل ايماق باسشىسى ەتنومادەني بىرلەستىكتەر توراعالارى اتىنان «قوعامدىق كەلىسىم» مەكەمەسىنىڭ ۇزدك قىزمەتكەرىنە، ءارتۇرلى ۇلتتىڭ 18 بالاسىن اسىراپ العان، ولارعا قازاق ءتىلىن ۇيرەتىپ، مادەنيەتى مەن ۇلتتىق ونەرىنە باۋلىپ جۇرگەن وتباسىعا، سونداي-اق وبلىستاعى كوپبالالى انالارعا قارجىلاي سەرتيفيكاتتار تابىستاپ، قولداۋ كورسەتتى. بۇل دا ءبىزدىڭ ەگەمەندىگىمىزدىڭ ارقاسى دەپ بىلەمىز، — دەيدى ول.
ەڭ قىزىعى، بيىل قازاقستان تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعى جانە قازاقستان كارىستەر قاۋىمداستىعىنىڭ 30 جىلدىعىنا وراي قحا عيماراتىندا بەلگىلى ءانشى، سوليست انگەلينا يۋگاي ونلاين رەجيمدە جەكە كونتسەرتىن وتكىزدى. تالانتتى ءانشى قازاق، ورىس، كورەي، يتاليان تىلدەرىندە جان-جاقتى باعدارلاما ۇسىندى. الماتىداعى كورەي اكادەميالىق تەاترى ءسوليستىنىڭ تاماشا قويىلىمى جەرلەسىمىزدىڭ كەرەمەت سىيى بولدى.
ال ماۋسىم ايىندا اقتوبە وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىندا «رەسەي مەن قازاقستاننىڭ كوپۇلتتى شەكاراسىنداعى شەتەلدىك شىعارماشىلىقتى ادىستەمەلىك قامتاماسىز ەتۋ جانە دامىتۋ ماسەلەلەرى» اتتى حالىقارالىق سەمينار ءوتتى. شاراعا ورىنبور مۋ-ءنىڭ وڭتۇستىك ورال تاريحى مەن ەتنوگرافياسىنىڭ عىلىمي-زەرتتەۋ ينستيتۋتى، ورىنبور وبلىسى حالىقتارىنىڭ اسسامبلەياسى، «سلاۆيانە» اقتوبە ايماقتى ورتالىعى «كۋپاۆا» فولك-مودەرن توبىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى ۆ.سۋراي، توپ ءانشىسى ج.بايقاداموۆا، «سۋدارۋشكي» ۆوكالدىق توبىنىڭ ءسوليسى ن.شتەمپەل قاتىستى. قازاقستاندىق بىرەگەيلىك پەن بىرلىكتى نىعايتۋ جانە دامىتۋعا باعىتتالعان شارادا ەكى جاقتىڭ وكىلدەرى قوعامدىق كەلىسىم مەن جالپىازاماتتىق بىرلىكتىڭ قازاقستاندىق مودەلىنىڭ پروگرەسسيۆتى دامۋى تۋرالى پىكىر الماستى.
«شاتلىق» ەلباسى ساياساتىن قولدايدى
بۇگىندە اقتوبە وبلىسىندا 9095 تاتار، 809 باشقۇرت ۇلتىنىڭ وكىلى تۇرادى. ال «شاتلىق» تاتار-باشقۇرت ەتنومادەني بىرلەستىگىنىڭ قۇرامىندا 250-گە جۋىق مۇشە بار. 2019 جىلى «شاتلىق» تاتار-باشقۇرت ەتنومادەني بىرلەستىگىنىڭ قۇرىلعانىنا 25 جىل تولدى. بۇل بىرلەستىك — وبلىستاعى ەتنومادەني بىرلەستىكتەردىڭ اراسىنداعى ەڭ بەلسەندىلەرىنىڭ ءبىرى.
— وسىناۋ شيرەك عاسىردا قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرىمىزگە كوز جىبەرسەك، سونىڭ بارلىعى ەلباسىمىزدىڭ كورەگەن ساياساتىنىڭ ارقاسى دەپ بىلەمىن. وسىدان 25 جىل بۇرىن الەمدە تۇڭعىش رەت ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن اسسامبلەيا سەكىلدى ورگان قۇرىلدى. سونىڭ ناتيجەسىندە ءبىز تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ كەلەمىز. قازىر بار الەم قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، اسسامبلەيا قۇرۋداعى «نازارباەۆ مودەلىن» ۋنيۆەرسيتەتتەر دەڭگەيىندە وقىپ جاتىر. قازاقستاننىڭ سىرتقى ساياساتى ورنىقتى بولۋ ءۇشىن اۋەلى ىشكى تۇراقتىلىق بەكەم بولۋى كەرەك. ءبارىمىز الداعى ۋاقىتتا قول ۇستاسىپ، ەلباسى سالعان سارا جولمەن العا ۇمتىلساق، الىنبايتىن قامال جوق. مەن ءۇشىن اسسامبلەيانىڭ، ونى قالىپتاستىرۋداعى تۇڭعىش پرەزيدەنتتىڭ ءرولى، مىنە، وسىندا! جىل سايىن ەلوردامىزدا ەلباسىنىڭ قاتىسۋىمەن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ كەزەكتى سەسسياسى وتەدى. اتالعان جيىنعا ءبىز، وزگە ۇلت وكىلدەرى، وڭىردەن دەلەگات رەتىندە قاتىسىپ، ءوز ۇسىنىس-تىلەكتەرىمىزدى ورتاعا سالامىز. بيىل دا ءساۋىر ايىندا وتكەن ءداستۇرلى جيىنعا قاتىستىق. ال شىلدە ايىنىڭ باسىندا وبلىس اكىمىنىڭ قاتىسۋىمەن اقتوبە وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ XXIV سەسسياسى ءوتتى. وندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ وبلىستىق فيليالى قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىن ودان ءارى ارتتىرۋ شارالارىن قابىلداۋ قاجەتتىگى ايتىلدى، — دەيدى «شاتلىق» تاتار-باشقۇرت ەتنومادەني بىرلەستىگىنىڭ ءتورايىمى ەلۆيرا حابيبۋللينا.
ايتا كەتۋ كەرەك، جۋىردا وتكەن اقتوبە وبلىستىق قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ XXIV سەسسياسىندا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ 29-سەسسياسىندا قويىلعان بارلىق تاپسىرمالاردى ورىنداۋ، ەتنوسارالىق سالادا اقپاراتتىق-پروفيلاكتيكالىق جۇمىستاردى كۇشەيتۋ، فيليال قۇرىلىمدارىنىڭ جۇمىسىن جانداندىرۋ ماسەلەلەرى قارالدى. وسى ورايدا بيىل وبلىستىق فيليال ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىعىنا ارناپ تىڭ جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدى جوسپارلاپ وتىر. وكىنىشكە قاراي، ەلدەگى ەپيدەميولوگيالىق جاعدايعا بايلانىستى بۇل باعىتتاعى ءىس-شارالار تەك ونلاين فورماتتا وتۋدە جانە بىرقاتارى كەيىنگە شەگەرىلگەن.
داناگۇل بايمۇقاش،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
