سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا بەلگىلى اقىن، سازگەر سەگىز سەرىنىڭ جەرلەنگەن زيراتى تابىلدى. بيىل باسىنا مازار ورناتىلماق، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى قازاقپارات-قا سىلتەمە جاساپ.
ءسۇيىنشى حاباردى سقو مۋزەيلەر بىرەستىگىنىڭ قىزمەتكەرى، ولكەتانۋشى احمەتجان قۋانتاەۆ جەتكىزدى. «سەگىز سەرىنىڭ جاتقان جەرىن زامانداستارى كۋالاندىرعان. اقىنداردىڭ جازعاندارى بار. 45 اقىن جوقتاۋ شىعارعان. سولاردىڭ ىشىندە دوس كولىنىڭ جاعاسىندا جەرلەندى دەگەن جولدار بار. كەيىن سەگىز سەرىنىڭ وقۋشىسى، قوستانايلىق اقىن نۇرجان ناۋشاباەۆ ادەيى ارناپ كەلىپ، ەكى اي سەگىز سەرىنىڭ اۋىلىندا بولىپ، بالالارىمەن، بايبىشەسىمەن كەزدەسىپ، سوندا جازعان جىرى بار. شۋماقتاردىڭ بىرىندە: «دوس كولىنىڭ جاعاسىندا بولدىم، قويىلعان تاستى كوردىم»، – دەگەن جولدار كەزدەسەدى. كەيىن الاساپىران زامان بولىپ كەتتى عوي، 19 عاسىردىڭ اياعى، 20 عاسىردىڭ باسى. سودان ۇمىت بولدى، قويعان تاسى جوعالعان. 1863 جىلى كورشى ەلدىڭ تۇرعىندارى، كوشىپ كەلگەن قارا شەكپەندىلەر تاسىن بۇزىپ اكەتتى دەپ ايتىپ ءجۇردى.
2018 جىلى سەگىز سەرىنىڭ 200 جىلدىعىن تويلاپ جاتقان كەزدە، نەلىكتەن بىزگە ونىڭ جاتقان جەرىن تاپپاسقا دەگەن وي كەلدى. ادەبيەتتەن بىلەمىز دوس كولىنىڭ جاعاسىنا جەرلەندى دەگەن. ءبىرىنشى ماقساتىم سول زيراتتى تابۋ بولدى. جاتقان قابىرىن بىلمەسەك تە، وسى جەردە سەگىز سەرى جەرلەنگەن دەگەن ءبىر ەسكەرتكىش قويۋدى وزىمە پارىز سانادىم»، – دەيدى احمەتجان قۋانتاەۆ. ولكەنتانۋشى سەگىز سەرىنىڭ جيەندەرىنەن تۋعان باتىر دەگەن جىگىتتى ەرتىپ الىپ، تيميريازەۆ اۋدانىنا جول تارتادى. ەكى جىل بويى سەگىز سەرى جايىندا بىلەتىن، جاتقان جەرىن كورسەتە الاتىن ادامداردى ىزدەۋمەن بولادى.
«20 شاقتى ادامدى تاپتىم. ولار بۇرىن سول ماڭداعى دوكۋچاەۆو ەلدىمەكەندەگى شارۋاشىلىقتاردى باسقارعان، اگرونوم، زووتەحنيك بولعان. مالشىلارىمەن سويلەسىپ، اڭشىلاردى ىزدەدىم. ويتكەنى ولار سول جەردى جاقسى بىلەدى عوي. ايتۋلارى بويىنشا كولدىڭ شىعىس جاعىنان ەسكى قورىمدى تاپتىم. وتكەن عاسىردىڭ 20-30 جىلدارى سەگىز سەرىنىڭ نۇرمۇحانبەت دەگەن نەمەرەسى بولعان. سونى كورگەن ەكى اجەمەن كەزدەستىم. ولار ول كەزدە جاس كەلىنشەك ەكەن. ءبىراز نارسە ەستەرىندە قالىپتى. رىسبيكە انامىز اتامنىڭ ءدال قاسىنا جەرلەنگەن دەپ جاڭاعى نۇرمۇحانبەت، لاقاپ اتى – قىرىقاي ايتىپ وتىرادى ەكەن»، – دەيدى مۋزەي قىزمەتكەرى.
2020 جىلى احمەتجان قۋانتاەۆ ول جەردى زەرتتەۋگە اتتانادى. درون ۇشىرىپ، ول جەردە باسقا ەسكى قورىمنىڭ جوقتىعىنا كوز جەتكىزەدى.
«قازاق زيراتتارىنىڭ ءوز ءتارتىبى بار. بەدەلدى ادامدى جەرلەگەندە باسىن بيىك ەتىپ كوتەرەدى. زيراتتا سونداي ەكى-ۇشەۋى بولدى. ال ەكى وبا ءبىر-بىرىنە ءتۇيىسىپ، بىرگە قوسىلىپ كەتكەن. بىزبەن بىرگە تانىمال ارحەولوگ اناتولي پلەشاكوۆ بارعان ەدى. ول دا زيراتتىڭ كونە ەكەنىن جانە بەلگىلى تۇلعانىڭ جەرلەنگەنىن ايتىپ، ءبىزدىڭ بولجامىمىزدى راستادى»، – دەيدى ولكەتانۋشى.
سەگىز سەرى – اقىن، ءانشى، باتىر، «ەلىم-اي» ءانىنىڭ اۆتورى قوجابەرگەن جىراۋدىڭ ۇرپاعى. ول دا اتاسىنا تارتقان ونەرپاز بولعان ەكەن. شىن اتى مۇحامەدحانافيا، جەڭگەلەرى شەبەر قاينىلارىن ەركەلەتىپ سەگىز اتاپ كەتكەن.
بيىل سەگىز سەرىنىڭ باسىنا مازار ورناتۋ جوسپارلانىپ وتىر.
