اركىم ءۇشىن دە، مەملەكەت ءۇشىن دە ەڭ باستىسى، باستى بايلىق – ادام دەنساۋلىعى! بىلتىردان بەرى الەمدى جايلاعان كوروناۆيرۋس قازاقستاندى دا قاتتى شارپىعانى بەلگىلى. وعان مەملەكەتىمىزدەگى باسقارۋ ورگاندارىنداعى ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىنىڭ كەمشىلىكتەرى دە ءوز كەسىرىن تيگىزگەنى انىق.
ورتامىزدى ويسىراتىپ كەتكەن كەتكەن پاندەميا ىلاڭىنان سوڭ قازىر حالىققا ۆاكتسينا ەگۋ ماسەلەسى دە ەڭ شۋلى ماسەلەگە اينالىپ وتىر. وعان ۆاكتسينانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ەل سەنىمى از ەكەنى، جەرگىلىكتى جەرلەردەگى اقپاراتتىڭ انىق بولماۋى، جەلىلەردە كوپ كولدەنەڭ اقپاراتتاردىڭ تاراۋى تاعى باسقا جاعدايلار سەبەپ بولۋدا؟
ادام ءوز دەنساۋلىعىن ساقتاۋ ءۇشىن، ومىرىنە وتە قاۋىپتى كوروناۆيرۋسقا شالدىقپاۋ ءۇشىن ۆاكتسينانى قاي كەزدە ءوز ەركىمەن قابىلدايدى – ۆاكتسينانىڭ قاۋىپسىزدىگىنە جانە پايدالى ەكەنىنە 100 پايىز كوزى جەتكەندە عانا. وعان دەيىن حالىقتى ءوز ەركىنەن تىس ەشكىم ۆاكتسينا قابىلداۋعا مىندەتتەي المايدى. ويتكەنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «حالىق دەنساۋلىعى جانە دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى» كودەكسىنىڭ 77 بابى 18 تارماعى بويىنشا كەز كەلگەن مەديتسينالىق پروتسەدۋرا، ونىڭ ىشىندە ۆاكتسينا قابىلداۋ دا ادامنىڭ ءوز ەركىمەن، سانالى تۇردە كەلىسىم بەرگەندە عانا سالىنادى. قازاقستاندا ۆاكتسينا قابىلداۋدان باس تارتقانعا ەشقانداي اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق جاۋاپتىلىق جوق. كەز كەلگەن قىسىم جاساۋشىلىق زاڭسىزدىق بولىپ تابىلادى.
ۆاكتسينانى ەرەجەگە ساي 18-60 جاس ارالىعىنداعىلار عانا ءوز ەركىمەن قابىلدايدى، ال 18-گە تولماعاندارعا، بالالارعا ۆاكتسينا سالىنباۋى ءتيىس.
بۇل تۋرالى كۇنى كەشە عانا وتكەن ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ ناقتى ايتتى. "كەيبىر ارانداتۋشىلىق اقپاراتتاردا ايتىلعانداي، ۆاكتسينالاۋ دەگەنىمىز ەشكىمگە كۇشتەپ ۆاكتسينا سالۋ ەمەس"-دەدى.
سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى وسى ۆاكتسينا قابىلداۋداعى ەڭ باستىسى - ەل دەنساۋلىعىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە باسا نازار اۋداردى. قاسىم-جومارت كەمەلۇلى وتاندىق ۆاكتسينانى تەستىلەۋدىڭ وڭتايلى ناتيجەسىنە سەنىم ارتاتىنىن، "وسى جاعدايدا ۆاكتسينا قورىتىندىسى جاقسى ناتيجەلەر كورسەتسە، مەن ءدال وسى قازاقستاندىق ۆاكتسينانى سالدىرامىن»، – دەپ، ەڭ الدىمەن ۆاكتسينانىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن تيىمدىلىگى بولۋى تيىستىگىن اتاپ كورسەتتى.
ونىڭ ۇستىنە قازاقستاندا كوروناۆيرۋسقا قارسى جاپپاي ۆاكتسيناتسيا رەسمي تۇردە 1 اقپاننان باستالادى. ۆاكتسيناتسيانىڭ ءوزى تۋرالى ناقتى اقپارات بولماعان كەزدە، بۇل ۆاكتسينا بارلىق سىناقتاردان وتكەن-وتپەگەندىگى،ونىڭ قاۋىپسىزدىگىنە كەپىلدىكتەر بار-جوعى جانە تاعى باسقا كۇمان-كۇدىكتەر كۇشەيىپ تۇرعاندا بۇل قالاي جۇرگىزىلەدى؟ ويتكەنى ۆاكتسينا ادەتتە الەمدىك تاجىريبە بويىنشا بىرنەشە جىل بويى سىنالادى.
سونىمەن قاتار، Pfizer جانە Moderna سياقتى COVID-19 ۆاكتسينالارىن شىعاراتىن فارماتسەۆتيكالىق كومپانيالار جاسالعان ءدارى-دارمەكتەردى سىناپ كورگەن ەرىكتىلەردىڭ دەنساۋلىعىندا جاعىمسىز اسەرلەر پايدا بولعان جاعدايدا جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلمايدى.
ەكىنشى جاعىنان، قازاقستاندىقتار Pfizer-ءدىڭ «قورقىنىشتى» جاناما اسەرلەرى تۋرالى اقپاراتتى ءبىرىنشى كەزەكتە رەسەيلىك باق-تان الىپ وتىر – ياعني فارماتسەۆتيكالىق سوعىس، ناسيحاتقا قارسى تۇرۋ كۇشەيىپ تۇر، بۇل دا حالىقتىڭ تۋرا اقپارات الۋىنا كەرى اسەر ەتۋدە.
مىسالى، Pfizer ۆاكتسيناسىن زەرتتەۋ حاتتاماسى بارلىق ناتيجەلەرىمەن، جاناما اسەرلەرىمەن جانە ت.ب. تولىعىمەن جاريالانعان. بارلىق جاناما اسەرلەر اشىق تۇردە تالقىلانادى. ال Sputnik V ۆاكتسيناسىنا ارنالعان حاتتاما رەسمي سايتتا جاريالانعان، بىراق ناتيجە جوق. ياعني، ۆاكتسينانى وندىرۋشىلەر جانە ءبىزدىڭ دارىگەرلەر ەشقانداي كەپىلدىك بەرمەيدى، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى مەن دارىگەرلەر ۆاكتسينا اكىمشىلىگىنىڭ جاناما اسەرلەرىنە جاۋاپ بەرمەيدى. مۇنداي جاعدايدا كىم ءوز ءومىرىن قاۋىپكە تىگىپ، ۆاكتسينا سالدىرادى؟ وسى سەبەپتى شەتەلدىك ۆاكتسينا جەتكىزۋشىلەرىمەن كەلىسىم جاساسقان كەزدە پاتسيەنتتەردە تۋىنداۋى مۇمكىن قاۋىپتى سالدار ءۇشىن جاۋاپكەرشىلىكتى ءوز موينىنا الۋى جانە زارداپ شەككەن جاعدايدا كەلتىرىلگەن زالالدىڭ ورنىن تولتىرۋى مەحانيزمىن شارتقا قوسۋدى تالاپ ەتۋ قاجەت. ەگەر مۇنداي جاۋاپكەرشىلىك بولماسا، ءبىز وتاندىق ۆاكتسينانىڭ ءوندىرىسىن كۇتۋىمىز كەرەك، ول ءۇشىن ءبىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جانە ۆاكتسينا جاساۋشىلاردىڭ وزدەرى جاۋاپ بەرۋى كەرەك.
باسقاشا ايتقاندا، ۆاكتسيناتسيانىڭ الەمدىك تاجىريبەسىن ۇستانۋ كەرەك، سودان كەيىن عانا ءتيىمدى ۆاكتسينا تاڭداپ، ەرىكتى ۆاكتسيناتسيا جاساۋ قاجەت.
سوندىقتان ءبىزدىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى ا.ۆ.تسوي مىرزاعا بىرەر سۇراعىمىز بار:
1.حالىققا ۇسىنىلىپ وتىرعان ۆاكتسينا كورىتىندىسىن دايىنداۋ باعىتىندا قانداي جۇمىستار جۇرگىزۋدە؟
2.ءسىز دەنساۋلىق ساقتاۋ ءمينيسترى رەتىندە ۆاكتسينانىڭ قاۋىپسىز ءارى ءتيىمدى ەكەنىنە كەپىلدىك بەرە الاسىز با؟
3. ۆاكتسينانىڭ قاۋىپسىزدىگى جانە پايدالىلىعى تۋرالى مەديتسينالىق قورىتىندىنى حالىق قاشان الادى؟
بارلىق قاجەتتى قورىتىندىنى العاننان كەيىن بارىپ، دەنساۋلىق ءمينيسترىنىڭ ءوزى، ورىنباسارلارى، بۇكىل مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى ۆاكتسينا قابىلدايدى ما؟
سوندا عانا ەلدىڭ سەنىمى ويانۋى مۇمكىن...
