86 جىلدىق تەرەڭ تاريحى بار الماتى قالاسىنىڭ مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىندا اعىمداعى جىلدىڭ 4 جەلتوقسان كۇنى كوركەم ونەرگە ادال قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان ىزگىلىك الەمىنىڭ ساڭلاق ساحناگەرى ءىلياسوۆا گۇلجاميليا ايىپقىزى مەرەيلى 65 جاسقا تولادى!
مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترى – رەسپۋبليكا تاريحىنداعى تۇڭعىش قۋىرشاق تەاترى. ونەر ورداسىنىڭ قالىپتاسۋى مەن وركەندەۋى جولىندا تالانتتى رەجيسسەرلەر، ساحنا شەبەرلەرى جانە ونەرتانۋشىلار تىنباي ەڭبەك ەتىپ، تەاتردىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەستەرىن قوسىپ كەلەدى. ءوسۋ جولىندا ۋاقىتتىڭ سۇرلەۋىنەن ءوتىپ، ۇلكەن بەلەستەردى باعىندىرعان تەاتردىڭ اعا بۋىن ساحناگەرلەرى جاس بۋىن ارتيستەرىنە بىلگەنىن ۇيرەتىپ، قۋىرشاق تەاترى كورەرمەندەرى ءۇشىن تالماي ەڭبەكتەنۋ ۇستىندە. وسىنداي ارداگەر ارتيستەرىمىزدىڭ ءبىرى، ساحنانىڭ ءسانى، كورەرمەندەردىڭ سۇيىكتى كەيىپكەرلەرىنە اينالعان تالانت يەسى، سانالى عۇمىرىن قۋىرشاق تەاترىنا ارناعان اكتريسا – ءىلياسوۆا گۇلجاميليا ايىپقىزى.
گۇلجاميليا ءىلياسوۆا – ونەر وردامىزدىڭ ارداگەر ءارتيسى، قازاقستاننىڭ مادەنيەت قايراتكەرى، كاسىبي دەڭگەيدەگى قۋىرشاق جۇرگىزۋ شەبەرى. 1955 جىلى 4 جەلتوقساندا اقمولا وبلىسى، ءبىرجان سال اۋدانى (بۇرىنعى ەڭبەكشىلدەر), قىزىلتاڭ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. كيەلى كوكشە ءوڭىرى ءيىسى قازاققا تالاي تالانتتار شوعىرىن سىيلاسا، گ.ءىلياسوۆا دا سول ونەر تارلاندارىنىڭ ءىزىن باسقان ەڭبەكسۇيگىش قالپىمەن، تالپىنىسىمەن ەرەكشە دارالانعان ارۋ بولىپ بويجەتتى. 1975 جىلدان ونەردەگى شىعارماشىلىق ءومىرى باستالعان ساحنا ساڭلاعى ءوزىنىڭ ءماندى عۇمىرىندا ءبىر عانا ونەر ۇجىمىندا ولشەۋسىز ەڭبەك ەتكەن تاباندى ءارى تۇراقتى مامان. ونىڭ 45 جىل بۇرىن مەملەكەتتىك قۋىرشاق تەاترىنا اكەلگەن ەڭ العاشقى ەڭبەك كىتاپشاسىندا «تەاترعا قابىلداندى» دەگەن ءمور بولسا، ول ءالى كۇنگە دەيىن وزگەرىسكە ۇشىراماعان. وسىدان-اق ءارتيستىڭ ماماندىعىنا دەگەن شەكسىز ماحابباتىن اڭعارۋعا بولادى.
العاش قۋىرشاق ونەرىنە قادام باسقان جىلدارى رەجيسسەر پ.ي.پوتوروكو، ا.تايعارينوۆا، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن ارتيستەرى س.بەيشەنوۆ، ا.ءجايلىمىسوۆ، ش.قادىروۆ، ق.ەشمۇراتوۆا سىندى قازاق قۋىرشاق ونەرىن قالىپتاستىرۋشىلار مەكتەبىنەن ساباق العان. ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ ماقساتىندا تاشكەنت قالاسىنداعى م.ۋيگۋن (بۇرىنعى ن.وستروۆسكي) اتىنداعى تەاتر ينستيتۋتىندا «قۋىرشاق تەاترىنىڭ ءارتيسى» ماماندىعىندا پروفەسسور سەرگەي ۆلاديميروۆيچ، كرىلوۆا ۋشنا گريگورەۆنا سىندى مامانداردىڭ شەبەرحاناسىنان ءبىتىرىپ شىقتى.
تەاترداعى ءاربىر كەيىپكەرى وزىنشە كوركەم. ەرەكشە فورماسى بار، قىزىقتى ءارى كۇردەلى كەيىپكەرلەردى سومداۋدا گ.ىلياسوۆاعا جەتەتىن ەڭبەكقور ارتيستەر كەمدە-كەم ەدى. سولاردىڭ ىشىندە «ءسابيرانىڭ الەگى» – قاراشاش، «الادديننىڭ سيقىرلى شامى» – بۋدۋر، «قاڭباق شال» – قاڭباق شال، كەمپىر، قارا داۋ، قىزىل داۋ، تۇلكى، «قوجا مەن سپورت» – التىنشاش، جالقاۋ، «تارقامايدى تويىمىز» – حانۋما، «ساۋكەلە» – گۇلسانا، «اققۋ جىبەك» – جەڭگە، «ماشا مەن ايۋ» – اجە، «كىشكەنتاي باقانىڭ شىم-شىتىرىق وقيعالارى» – سۋداچيحا، فيلوندار، «كوڭىلدى قونجىقتار» – اجە، «قۋىرشاق دۋمان» – ر.باعلانوۆا، شىعىس قىزى، اكروبات، بالتى، م.دجەكسون، ارميان، سىعان قىزى، «سولدات قازاندىعى» – اجە، سولدات ت.ب. كوپتەگەن ەكى تىلدە جۇرەتىن سپەكتاكلدەردە شاشاسىنا شاڭ جۇقتىرمايتىن ساحناعا جۇيرىگى بولدى. 200-دەن استام كەيىپكەرلەردىڭ ءبىرىن-ءبىرى قايتالامايتىن مىنەز، داۋىس ەرەكشەلىكتەرىن تاۋىپ، بالعىن بۇلدىرشىندەر مەن ەرەسەك كورەرمەندەردىڭ كوڭىلىنەن ەرەكشە ورىن الدى.
سونداي-اق، كاسىبي تەاتر ماماندارى دا گۇلجاميليا ايىپقىزىنىڭ كاسىبي شەبەرلىگىنە تاڭداي قاعىستى. وعان دالەل ق.ەشمۇراتوۆانىڭ رەجيسسەرلىگىمەن 1984 جىلى «قاڭباق شال» حالىق ەرتەگىسىنىڭ مونوسپەكتاكل رەتىندە ساحنالانۋى. ونداعى قاڭباق شال، كەمپىر، قارا ءداۋ، قىزىل ءداۋ، تۇلكى بەينەلەرىن ءوزى ويناعان اكتريسا قۋىرشاق جۇرگىزۋدىڭ حاس شەبەرىنە اينالىپ ۇلگەردى. 1994 جىلى يران رەسپۋبليكاسى، تەگەران قالاسىندا وتكەن حالىقارالىق فەستيۆالدە ۇزدىكتەر قاتارىنان كورىندى. بۇل قويىلىم دومبىرامەن، حالىق كۇيلەرى ارقىلى سۇيەمەلدەنەدى. دومبىراشى، ارتيست – ەلىك ماحين. «قاڭباق شال» ەكىنشى رەت وڭدەلىپ، رەجيسسەرلىك شەشىمدەر ازداعان وزگەرىسكە ۇشىراپ ساحنالانعانىندا ءۇش ارتيست وينادى. ولار – گ.ءىلياسوۆا، ە.ءجۇنىسوۆا جانە ۆ.بەركين بولدى. سول قۇراممەن 2010 جىلى چەحيا رەسپۋبليكاسى، پراگا قالاسىندا وتكەن دۇنيەجۇزىلىك قۋىرشاق تەاترلارىنىڭ فەستيۆالىندە 38 مەملەكەتتىڭ اراسىنان گران-پري يەلەندى.
ساحنادا عانا ەمەس، قۋىرشاق تەاترى رەجيسسەرى رەتىندە كاسىبي تاجىريبەسى جاس بۋىنعا ۇلگى بولىپ كەلەدى. وسى كەزگە دەيىن و.اۋباكىروۆتىڭ «چەمپيون قوجا»، «ناۋرىز دۋمان»، «قوش، كەلدىڭ ءاز-ناۋرىز»، «كوڭىلدى قونجىقتار»، قازاقستانداعى پولشا ەلشىلىگىنىڭ تاپسىرۋى بويىنشا پولياك حالقىنىڭ روجدەستۆوسى ت.ب. قويىلىمدارعا رەجيسسەرلىك ەتتى. «كەرۋەن دالا» قويىلىمى بولگاريا ەلىندە بولعان فولكلورلىق فەستيۆالدە كورەرمەندەردىڭ ۇلكەن قوشەمەتىنە بولەندى.
بەيبىت ازامبەكقىزى
باق جونىندەگى مەنەدجەر
234-79-21
