قىرعىزستان سايلاۋ جانە رەفەرەندۋم وتكىزۋ جونىندەگى ورتالىق كوميسسياسى (وسك) ەلدەگى پرەزيدەنت سايلاۋىن 2021 جىلعى 10 قاڭتارعا بەلگىلەدى، دەپ حابارلايدى ازاتتىق راديوسى. دەمەك, الداعى جىلى قازاق ەلىندە پارلامەنت، ال قىرعىز ەلىندە پرەزيدەنت سايلاۋى ءبىر كۇندە ءوتپەك. ءبىزدىڭ ەلدەگى سايلاۋدىڭ قالاي وتەتىنى ايتپاساق تا تۇسىنىكتى. ال قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ التىنشى پرەزيدەنتى كىم بولادى؟
قىرعىز رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋتسياسى بويىنشا پرەزيدەنت مىندەتىن اتقارۋشى پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسا المايدى. الايدا پرەزيدەنت مىندەتىن اتقارۋشى سادىر جاپاروۆ «روسسيا-24» تەلەارناسىنا بەرگەن سۇحباتىندا ەگەر دەپۋتاتتار كونستيتۋتسياعا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى ماقۇلداسا، الدا بولاتىن پرەزيدەنت سايلاۋىنا تۇسەتىنىن مالىمدەدى.
«قازىر پرەزيدەنت جانە پارلامەنت سايلاۋى زاڭىنا وزگەرىستەردى دايىنداپ جاتىر. ەگەر ناتيجەسىندە زاڭدار وزگەرتىلسە، پرەزيدەنت سايلاۋىنا قاتىسامىن. بىراق قازىر بۇل تۋرالى ايتۋ ەرتە. بۇل ماسەلە بويىنشا شەشىم قابىلدانعان جوق»، – دەدى سادىر جاپاروۆ
الايدا ەلدە كونستيتۋتسيانى وزگەرتۋ ءۇشىن حالىقتىق رەفەرەندۋم ءوتۋى ءتيىس. ال قىرعىز حالقى باس ميزامدى وزگەرتىپ، سادىر جاپاروۆتى پرەزيدەنت ەتۋى مۇمكىن بە؟ بۇل سۇراققا بەلگىلى ساياساتتانۋشى ءازىمباي عالي جاۋاپ بەردى.
«جالپى قىرعىز ەلىندە پرەزيدەنت بولۋ دا وڭاي، پرەزيدەنت قىزمەتىنەن كەتۋ دە وڭاي ەكەنىن سوڭعى وقيعالار انىق كورسەتتى. سوندىقتان دا مەنىڭ ويىمشا، سادىر جاپاروۆتىڭ اتا زاڭدى وزگەرتىپ، پرەزيدەنت بولۋىن قىرعىز حالقى قولدايدى. تۇرمىسى ناشار بولعاندىقتان با، ايتەۋىر قىرعىز حالقى تەز بەيىمدەلگىش حالىق. سول سەبەپتى قىرعىز ەلىنىڭ كەلەسى پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ بولۋى مۇمكىن دەگەندى جوققا شىعارا المايمىن. ويتكەنى رەفەرەندۋم وتكىزبەي-اق امالىن تاۋىپ، پرەزيدەنت سايلاۋىنا سادىر جاپاروۆ ءتۇسىپ، جەڭىسكە جەتەدى. ءدال قازىرگى تاڭدا قىرعىز ەلىندە پرەزيدەنتتىك سايلاۋدا جەڭىپ شىعاتىن ودان باسقا ساياساتكەر كورىپ تۇرعان جوقپىن»، – دەيدى ول.
ايتپاقشى، سادىر جاپاروۆ «روسسيا-24» تەلەارناسىنا ورىس تىلىندە ەمەس، ءوز تىلىندە سۇحبات بەردى. بۇل پرەزيدەنت مىندەتىن اتقارۋشى ءارى پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىس ءتىلىن بىلمەيتىنىنىڭ بەلگىسى مە، جوق الدە قىرعىز تىلىنە دەگەن قۇرمەت پە؟
«سادىر جاپاروۆتىڭ «رەسەي-24» تەلەارناسىنا قىرعىز تىلىندە سۇحبات بەرۋى حالىققا جاقسى كورىنۋدىڭ ءبىر جولى. جالپى ءپوپۋليزمنىڭ الەۋمەتتىك جانە ۇلتتىق دەگەن ەكى ءتۇرى بار. سادىر جاپاروۆ ۇلتتىق ءپوپۋليزمدى پايدالانىپ، حالىقتىڭ الدىندا بەدەل جيناۋعا تىرسىپ جاتىر. ايتپەسە جوعارى ەليتانىڭ وكىلى رەتىندە ونىڭ ورىس ءتىلىن بىلمەۋى مۇمكىن ەمەس. نەگىزى قىرعىزدا ەكى ماسەلە بار; ونىڭ ءبىرى ورىس ءتىلى، ەكىنشىسى وزبەك ءتىلى. ساپار جاپاروۆ بيلىكتى تولىق ءوز قولىنا العان سوڭ وسى ەكى ماسەلەنى شەشۋگە تىرسادى دەپ ويلايمىن»، – دەيدى ساياساتتانۋشى.
سادىر جاپاروۆ 2013 جىلى قۇمتور التىن كەنىشىن مەملەكەت يەلىگىنە الۋ تالابىمەن قاراقول اۋىلىندا ميتينگ ۇيىمداستىرىپ، سول كەزدەگى ىستىقكول وبلىسىنىڭ اكىمىن كەپىلگە العان دەگەن ايىپپەن 2017 جىلى 11,5 جىلعا تۇرمەگە قامالعان بولاتىن. الايدا پارلامەنت سايلاۋىنان كەيىنگى دۇربەلەڭنەن سوڭ ساياساتكەردىڭ جاقتاستارى ونى تۇرمەدەن بوساتىپ الدى. ەگەر 10 قاڭتار كۇنگى سايلاۋدا سابىر جاپاروۆ جەڭىسكە جەتەتىن بولسا، اباقتى مەن اق ءۇيدىڭ اراسى ءبىر-اق ادىم دەپ ايتىپ جۇرەتىن بولامىز. ايتسە دە سادىر جاپاروۆ شەكتەن شىعىپ كەتسە، قىرعىز حالقى ساياساتكەردى اق ۇيدەگى جىلى ورنىنان اباقتىعا قايتا جاتقىزا سالۋى تۇك قيىن ەمەسى انىق.
سەرىك جولداسباي،
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى.
فوتو اشىق دەرەككوزدەن الىندى.
