Qyrǵyzstan Saılaý jáne referendým ótkizý jónindegi ortalyq komıssııasy (OSK) eldegi prezıdent saılaýyn 2021 jylǵy 10 qańtarǵa belgiledi, dep habarlaıdy Azattyq radıosy. Demek, aldaǵy jyly Qazaq elinde Parlament, al Qyrǵyz elinde Prezıdent saılaýy bir kúnde ótpek. Bizdiń eldegi saılaýdyń qalaı ótetini aıtpasaq ta túsinikti. Al Qyrǵyz Respýblıkasynyń altynshy prezıdenti kim bolady?
Qyrǵyz Respýblıkasynyń Konstıtýııasy boıynsha prezıdent mindetin atqarýshy prezıdent saılaýyna qatysa almaıdy. Alaıda prezıdent mindetin atqarýshy Sadyr Japarov «Rossııa-24» telearnasyna bergen suhbatynda eger depýtattar Konstıtýııaǵa ózgerister engizýdi maquldasa, alda bolatyn prezıdent saılaýyna túsetinin málimdedi.
«Qazir prezıdent jáne parlament saılaýy zańyna ózgeristerdi daıyndap jatyr. Eger nátıjesinde zańdar ózgertilse, prezıdent saılaýyna qatysamyn. Biraq qazir bul týraly aıtý erte. Bul másele boıynsha sheshim qabyldanǵan joq», – dedi Sadyr Japarov
Alaıda elde Konstıtýııany ózgertý úshin halyqtyq referendým ótýi tıis. Al qyrǵyz halqy bas mızamdy ózgertip, Sadyr Japarovty prezıdent etýi múmkin be? Bul suraqqa belgili saıasattanýshy Ázimbaı Ǵalı jaýap berdi.
«Jalpy Qyrǵyz elinde prezıdent bolý da ońaı, prezıdent qyzmetinen ketý de ońaı ekenin sońǵy oqıǵalar anyq kórsetti. Sondyqtan da meniń oıymsha, Sadyr Japarovtyń Ata zańdy ózgertip, prezıdent bolýyn qyrǵyz halqy qoldaıdy. Turmysy nashar bolǵandyqtan ba, áıteýir qyrǵyz halqy tez beıimdelgish halyq. Sol sebepti Qyrǵyz eliniń kelesi prezıdenti Sadyr Japarov bolýy múmkin degendi joqqa shyǵara almaımyn. Óıtkeni referendým ótkizbeı-aq amalyn taýyp, prezıdent saılaýyna Sadyr Japarov túsip, jeńiske jetedi. Dál qazirgi tańda Qyrǵyz elinde prezıdenttik saılaýda jeńip shyǵatyn odan basqa saıasatker kórip turǵan joqpyn», – deıdi ol.
Aıtpaqshy, Sadyr Japarov «Rossııa-24» telearnasyna orys tilinde emes, óz tilinde suhbat berdi. Bul prezıdent mindetin atqarýshy ári premer-mınıstrdiń orys tilin bilmeıtininiń belgisi me, joq álde qyrǵyz tiline degen qurmet pe?
«Sadyr Japarovtyń «Reseı-24» telearnasyna qyrǵyz tilinde suhbat berýi halyqqa jaqsy kórinýdiń bir joly. Jalpy popýlızmniń áleýmettik jáne ulttyq degen eki túri bar. Sadyr Japarov ulttyq popýlızmdi paıdalanyp, halyqtyń aldynda bedel jınaýǵa tyrsyp jatyr. Áıtpese joǵary elıtanyń ókili retinde onyń orys tilin bilmeýi múmkin emes. Negizi qyrǵyzda eki másele bar; onyń biri orys tili, ekinshisi ózbek tili. Sapar Japarov bılikti tolyq óz qolyna alǵan soń osy eki máseleni sheshýge tyrsady dep oılaımyn», – deıdi saıasattanýshy.
Sadyr Japarov 2013 jyly Qumtór altyn kenishin memleket ıeligine alý talabymen Qaraqol aýylynda mıtıng uıymdastyryp, sol kezdegi Ystyqkól oblysynyń ákimin kepilge alǵan degen aıyppen 2017 jyly 11,5 jylǵa túrmege qamalǵan bolatyn. Alaıda Parlament saılaýynan keıingi dúrbeleńnen soń saıasatkerdiń jaqtastary ony túrmeden bosatyp aldy. Eger 10 qańtar kúngi saılaýda Sabyr Japarov jeńiske jetetin bolsa, abaqty men Aq úıdiń arasy bir-aq adym dep aıtyp júretin bolamyz. Áıtse de Sadyr Japarov shekten shyǵyp ketse, qyrǵyz halqy saıasatkerdi Aq úıdegi jyly ornynan abaqtyǵa qaıta jatqyza salýy túk qıyn emesi anyq.
Serik JOLDASBAI,
«Adyrna» ulttyq portaly.
Foto ashyq derekkózden alyndy.
