2,5 توننادان 40 توننا كارتوپ وندىرگەن، ونى تىشقاق لاققا اۋىستىرىپ، لاقتان قويعا، قويدان جىلقىعا، كەيىننەن تۇيە شارۋاشىلىعىمەن اينالىسۋعا كوشكەن وتەمىس ماحانتەگىنىڭ بۇگىندە 300-گە جۋىق تۇيەسى، 200-گە تارتا جىلقىسى بار. جان اماندىعى مەن مال اماندىعىن قاتار قوياتىن وتەمىس اقساقالدان بۇگىن سۇحبات الۋدىڭ ءساتى ءتۇستى. ەندەشە سۇبەلى اڭگىمەمىزدى نازارلارىڭىزعا ۇسىنامىز.
–300-دەي تۇيە باعىپ، بيە ساۋىپ وتىرعان ادامسىز. ەندى ايتىڭىزشى، حالىق مەملەكەتكە ارقا سۇيەۋى كەرەك پە، الدە مەملەكەت حالىققا ما؟
–«42 500 بەرە مە ەكەن، وزگە دە كومەكتەرى بولا ما ەكەن؟»-دەپ مەملەكەتكە حالىق سۇيەنىپ الدى... قازىر ماڭدايى تەرلەپ جاتقان ەلدى كورمەيسىڭ. ەسىگىنىڭ الدىنداعى 5 سوتتىق جەرىن ايدامايدى، سيىر ساۋمايدى، قايناتىپ قۇرت ىستەمەيدى، كۇبى پىسپەيدى. ءبارى جالقاۋ بولىپ كەتتى. جالقاۋ، جالقاۋ، جالقاۋ دەپ 100 رەت، 1000 رەت ايتامىن. مىنە، كورشىمنىڭ 400 باس سيىرى بار. بىراق دۇكەننىڭ ءسۇتىن ىشەدى، ايران ۇيىتپايدى، جۇمىسقا وزبەك پەن قاراقالپاقتى جەگەدى. سولاردى جۇمساپ قويىپ جۇرەدى. مال ولمەسە، بولدى دەگەن تۇسىنىكتە. ادامدى شىڭعا كوتەرەتىن دە، بيىككە كوتەرەتىن دە – ەڭبەك. جالقاۋ بولدىڭ با، ءومىرى جارىمايسىڭ دەگەن ءسوز. جاسىم 71-دە بولسا دا، كۇنى-ءتۇنى وسى شارۋاشىلىعىمدى قالاي دامىتسام ەكەن دەگەن وي ۇستىندە جۇرەمىن. قاي ادام بولسىن، ءوز جۇمىسىنا ماحابباتى بولۋى كەرەك. تۇنەۋگۇنى ءبىر ءىنىمىز: «اعا، ءسىز قىزىقسىز. تۇيەنىڭ پايداسىن ەلگە ايتا بەرگەنىڭىز نە؟»،-دەپ جاتىر. ونى قىزعانىپ نە كورىنىپتى؟ وزگەلەر اسىپ بارا جاتسا، ءبىز ۇيرەنەمىز عوي. ءبىر قازاعىم بيىككە شىعىپ جاتسا، قۋانىش ەمەگەندە نە؟!
–جالقاۋ بولماۋ كەرەك دەپ جاتىرسىز عوي، ءوزىڭىزدىڭ ءبىر كۇنىڭىز قالاي وتەدى؟
–ەرتە تۇرامىن. تۇنگى 2-دە جاتسام دا 5-تە تۇرامىن، 4-تە جاتسام دا 5-تە تۇرامىن. سولاي ەرتە تۇرىپ، تۇيەلەرگە، مالعا بارامىن. قازىر جاسىم 71-دە. نەمەرەلەرىمە مال شارۋاشىلىعىن ۇيرەتىپ ءجۇرمىن. بالالارىم دا وسى سالادا جۇمىس ىستەيدى. تالاي ادام بىزگە باتاسىن بەرۋدە. مەنەن دە تۇيەسى كوپ ادامدار بار، ال ولار سول تۇيەسىن ساۋماي، قۇر ساتۋمەن عانا اينالىسادى. سولايشا ولار ەڭبەكتەنبەيدى. ال مەن ەڭبەكتى جاقسى كورەمىن. شارشاپ ۇيىقتاسام، قۋانامىن. اياق-قولى ساۋ ادام – شارشاپ ۇيىقتاۋى كەرەك. جۇمىسى بار ادام باقىتتى عوي. جاراتۋشى ساعان ساۋ اياق-قول بەرگەن سوڭ، سەن ەندى نەمەنەگە جۇمىس ىستەمەيسىڭ؟! ساعان ەسىكتەن ەشكىم “مىناۋ ساعان!” دەپ الىپ بەرە سالمايدى. سەن ءبىرىنشى ەلدەن مال ەمەس، قۇدايدان دەنساۋلىق سۇراۋىڭ كەرەك. ارى قاراي ەڭبەك ەتۋىڭ – ءوز قولىڭدا. اباي ايتتى ەمەس پە، “ەڭبەك ەتسەڭ ەرىنبەي، تويادى قارنىڭ تىلەنبەي” دەپ. سول ءۇشىن ءبىرىنشى ورىندا ەڭبەك تۇرۋى ءتيىس. مالشىم بار بولسا دا راحاتتانىپ ءوزىم بايلاپ، بوتاسىن ءوزىم جىبەرىپ، شارشاپ، ءسۇرىنىپ وتىرسام – مەن باقىتتىمىن. اللا ماعان دەنساۋلىق بەردى عوي. دەمالىس ورنىمىزعا اربادا وتىرعان ادامدار كەلەدى. ال ءبىزدىڭ اياق-قولىمىز ساۋ. ءبىز نەگە جۇمىس ىستەمەۋىمىز كەرەك؟! جۇمىس ىستەسەڭ كويلەگىڭ كوك، تاماعىڭ توق بولادى. كوشەدە ايەلدەر سيىرلارىن ساۋماي قىدىرىپ جۇرەدى. “ساۋمايسىڭ با؟!”دەسەم، “وي، ونى نە قىلامىن، دۇكەننىڭ ءسۇتى بار عوي” دەيدى. سيىرىڭدى ساۋىپ، ءسۇتىڭدى ءپىسىرىپ بالالارىڭا بەرسەڭ، ەشتەڭەڭ كەتپەيدى عوي. بالالارىڭ سەنەن ۇلگى الىپ وتىر. ەڭ سوراقىسى سول. بۇلاي جالعاسا بەرسە، تۇقىمىمەن جالقاۋ بولادى. بار ەكەن دەپ ادام ماستانباۋ كەرەك. قايتا وزبەكتەرگە ءبىز ۇلگى بولۋىمىز كەرەك. ولار باي بولعان سايىن كىشىرەيە بەرەدى. مەن ولاردان ۇلگى الدىم... قاناعاتشىل بولۋ كەرەك. شۇكىرشىلىك ەتۋ كەرەك. ءار جاتار الدىندا اياق-قولىمنىڭ ساۋ ەكەنىنە، جۇمىسىمنىڭ بارىنا تاۋبە ەتەمىن. كەيدە، تۇنگى 2-گە دەيىن باقشا سۋارامىن. ءبىر كەزدەرى وسى ماڭعا كوشىپ كەلگەن ۋاقتا، كورشىلەرىم «بۇلار قاڭعىپ كەلگەن» دەگەن كوزقاراستا بولدى. كارتوپ ەگىپ، ونى ساتتىم. كەلەسى جىلى تاعى ەكتىم. سوسىن، بيە ساتىپ الدىم. سيىر الىپ ونى ساۋدىق. سولاي، انانى-مىنانى ساتىپ ءجۇرىپ، مالىمنىڭ سانىن كوبەيتتىم. اۋىلدا قويشى بولىپ ىستەپ، قازاقستاننىڭ چەمپيونى اتاندىم. تراكتوريست بولىپ جۇمىس ىستەگەندە الدىما ەشكىمدى سالمايتىنمىن. مەنىڭ ۇستانىمىم سونداي. مەن ءبىرىنشى بولۋ كەرەكپىن!
– تارتىپ بولۋ كەرەك دەيسىز عوي؟!
-ارينە! ەر ادامداردا قاسيەت كەتتى. ايەلگە جۇكتىڭ ءبارىن ارتىپ قويادى. باسقا جۇمىس ىستەمەيدى عوي. كادىمگىدەي جالقاۋ. ايەل دە ەرىنە، بالا-شاعاسىنا جاعۋ ءۇشىن ەڭبەك ەتۋ كەرەك قوي. «اكەگە قاراپ ۇل وسەر، شەشەگە قاراپ قىز وسەر» دەگەن. بالالارىنا ۇلگى بولۋ كەرەك. داستارحاندا وتىرعاندا دا ءتارتىپ بولۋ كەرەك. مىسالى، مەنىڭ بالالارىمنىڭ ۇلكەنى 50-دە. بىرەۋى مەنەن بۇرىن سويلەپ، اۋزىنا اس المايدى.
ءبىزدىڭ اتالارىمىز بۇقارا، سامارقاندتان جۇك تاسىپ، ساۋدا-ساتتىقپەن اينالىسقان. 16-17 كۇن تۇيەگە ءمىنىپ الىپ، جول ۇستىندە جۇرگەن. جول ۇستىندە "قىزىلوتكەل دەگەن قاندى وتكەلدەن وتەمىز" دەپ تالاي ادام جۇگىمەن كەتكەن. كۇزدە بازار باستالىپ، قىستا بىراق اياقتالعان ەكەن. سول ۋاقتا سىرتتا ءجۇرىپ، ۇيىنە، بالا-شاعاسىنا ازىق جيناعان. مىنە، ەڭبەك دەگەن وسى.
ء–سىزدىڭ كەزىڭىزدەگى ءتالىم-تاربيە قانداي ەدى؟
–بالا كەزىمدە اكەم تاڭعى 5-تە ۇيقىمنان تۇرعىزادى دا، سيىر ايداتاتىن. «بالام، سيىردى ايداي بەر. مەن باس كيىمىممەن بۇلعاعاندا قايتاسىن»-دەيتىن. مىڭق ەتپەي، 5 شاقىرىمعا دەيىن ايداپ كەلەتىنمىن. ودان اتتان جىعىلىپ جاتساق تا، ايتپايمىز. ايتسام بولدى، «سەن نەگە جىعىلاسىڭ» دەپ وزىمە ۇرسادى. قۇلاپ جاتسام، «مەنەن تۋعان بالاسىڭ عوي، تۇك بولمايدى، تۇكىر» دەيدى. بالانى اياماۋ كەرەك. ايادىڭ با، ومىردە قور بولادى. اكەنىڭ تاربيەسى بالاعا ەرەكشە اسەر ەتەدى. ەكى قىزىما دا ەڭبەكتى ۇيرەتتىم. بورداقى بايلاتامىن، ونىڭ استىن شىعارتامىن، سيىر ساۋعىزامىن، ءىس تىككىزەمىن. جالپى قولدان كەلگەنشە ەڭبەككە باۋلىدىم. "مالدىنىڭ بەتى جارىق...". «قازىرگى ايەلدەر ءبىر ءۇيدى جالداپ وتىرىپ، 8-10 بالا تۋدىم» دەپ كەۋدەسىن كەرەدى. اقوردانىڭ الدىنا بارىپ، كوتەرىلىسكە شىعادى. ەڭبەك ەتپەسە، ونىڭ تۋعانى نەگە كەرەك؟! ودان كەيىن سالت بويىنشا ءبىزدىڭ ۇيدە داستارحاندا قىمىز، شۇبات تۇرادى. ولار بولماسا، بەرەكە بولمايدى. ال بەرەكە اقتان باستالماي ما؟! بۇرىندارى ەر ادام ۇيدە جوق بولىپ جاتسا، جاۋدىڭ الدىنا ايەلدەر اق الىپ شىققان ەكەن. سودان ولار ەلگە شاپپاي، بۇرىلىپ كەتىپ قالىپ وتىرعان. نەمەسە ات ۇستىندەگى قۇدايى قوناق بولىپ كەلگەن ادامعا اتتان تۇسىرمەي، اق ۇسىناتىن بولعان. ناعىز قۇرمەت، ىزەت دەگەن وسى. بىزدە مادەنيەت دەگەن كەرەمەت ەدى عوي. قىزى بار ءۇيدىڭ كەرەگەسىنىڭ وڭ جاعىنا ەشقاشان كيىم ىلمەگەن. وڭ جاقتا وتىرىپ قالادى دەپ قورىققان. كەرەگەنىڭ باسىنا دا ەشتەڭەنى ىلۋگە بولمايدى. نەگە دەسەڭ، سول ءۇيدىڭ كەرەگەسىنىڭ باسىندا كۇڭنىڭ، قۇلدىڭ كيىمى تۇرادى ەكەن. قىز 15-16-عا تولعاندا ات مىڭگىزگەن. استىنداعى اتىنا قاراپ، بايدىڭ قىزى ما، جارلىنىڭ قىزى ما بىلەتىن بولعان. ول قىزداردىڭ ءبىر ساۋكەلەسىنىڭ ءوزى ءبىر ءۇيىر جىلقىنىڭ قۇنىنا تەڭ ەدى...
–ال ۇستازدىڭ قادىرى قانداي ەدى؟
–قازىر ورىسقا بايلانعان زامان بولدى عوي. اكە-شەشەمىز ءبىر اۋىز ورىسشا بىلمەسە دە، سۇيرەپ ءجۇرىپ ورىسشاعا بەردى. مەن 5-سىنىپقا دەيىن ورىس ءتىلىن وقىدىم. سوندا ءبىر ءسوزدىڭ ورىسشاسىن بىلمەسەڭ، ۇستازدار ىشتەن ۇراتىن. ونى ۇردى دەپ اكە-شەشەمىزگە ايتىپ كەلسەك، ولار تاعى توقپاقتايدى. ودان كەيىن ءبىزدىڭ بالالىق شاعىمىزدا وتباسىمەن اجىراسقان ادامدى ەشقاشان مۇعالىم ەتىپ المايتىن. مەكتەپ ماڭىنا جولاتپايتىن. قازىر مەكتەپتە 50 ايەل ۇستازدىق قىزمەت ەتسە، ولاردىڭ 45-ءى جەسىر. 45 جەسىر ساباق بەرسە، قايدان ءبىلىم بولادى؟ قازىر ءبىر سيىر، ءبىر جىلقىنىڭ قۇنىنا، مۇعالىم بولا سالادى. بۇگىندە مۇعالىمگە ايانىشپەن قارايمىز. ءبىزدىڭ بالا كەزىمىزدە كوشەدە ءبىر مۇعالىم تۇرا ما، كەمپىر-شالداردىڭ ءبارى سول ءۇيدى ۇلگى قىلىپ، دۇكەندەگىلەر مۇعالىمدەرگە كەزەك بەرەتىن بولعان. ۇستازدار كەڭ ەتەكتى، ءبىر ءتۇستى، مويىنىنا دەيىن جابىق ۇزىن كيىمدەر كيىنەتىن. سولارعا قاراپ، بۇكىل ايەل بوي تۇزەيتىن.
–مال شارۋاشىلىعى سالاسى ەلىمىزدە قانشالىقتى دامىپ جاتىر؟
– كەڭەس ۇكىمەتى كەزىندە كونتورعا كىرگەندە جارقىراپ ءبىز سەكىلدى مال ۇستاپ وتىرعانداردىڭ سۋرەتى تۇراتىن. ول ۇلكەن موتيۆاتسيا ەدى. ودان كەيىن قىستاۋ، كوكتەۋ، كۇزەۋ، جايلاۋ دەگەندەر قايدان شىققان؟ قازاق قىسى-جازى مالىن الدىنا ەرتىپ، كوشىپ جۇرگەن. جازدا جايلاۋعا توقتاعان. مالدى جاقسى ءوسىرۋ ءۇشىن ونىڭ جەرىن اۋىستىرىپ تۇرۋ كەرەك. ال قازىر شە؟! مالدار قىسى-جازى ءبىر جەردە تۇرادى. نەگە؟ سەبەبى قازاقتا جەر جوق. جەردىڭ ءبارىن وزگەلەرگە بەرىپ تاستاعانبىز. قازىر اۋىل شارۋاشىلىعى دەگەن اتى عانا. ءبىزدىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا باستىعىمىز كىم، اۋداندا كىم، بىلمەيمىز. 2-3 جىل بولدى بىزگە جينالىستا بولمايتىن بولدى. بىلتىر بارعاندا ولارعا: سەندەردىڭ نە قاجەتتەرىڭ بار، كىم سەندەرگە جالاقى تولەپ جاتىر؟– دەپ كەتكەنمىن. سودان بەرى مەنى كورسە الىستان قاشادى. جىل سايىن اۋىل شارۋاشىلىعىندا مينيستر اۋىسادى. مينيستر ەندى ۇيرەنىپ بولدىم دەگەندە، وزگە بىرەۋدى الىپ كەپ قويادى. تىپتەن وزدەرى دە الارلارىن الىپ بولعان سوڭ، تايىپ تۇرادى عوي دەيمىن. ەڭ بولماسا 3 جىل ۋاقىت بەرۋ كەرەك قوي. 3 جىلدا اۋىل شارۋاشىلىعىن كوتەرە الماسا، ورىنىنان كەتسىن. ءبىر كۇنى ءبىر مينيستر كەلىپ، جينالىس جاساپ جاتىر ەكەن. بورداقىلاعان سيىردان باسقا ەشتەڭەنى كورسەتپەيدى. «كىمدە سۇراق بار؟» دەگەن سوڭ، بىرنەشە سۇراقتى جاۋدىرتتىم.
– ورنىڭىز قۇتتى بولسىن. جىل سايىن بىزدە مينيسترلەر اۋىسا بەرەدى عوي. ءسىزدى دە بيىل كورەمىز. مال شارۋاشىلىعى قالاي داميدى، ءجۇن وتپەيدى، تەرى وتپەيدى. ەندەشە ءمينيستردىڭ بىزگە نە كەرەگى بار؟! بىلتىر 5 توننا قويدىڭ ءجۇنىن ورتەپ جىبەردىم. سەبەبى ءجۇننىڭ كۇيەسى ۇيگە كەلەدى عوي، – دەدىم. قايبىر جاۋاپ بەردى عوي دەيسىڭ؟! «شەتەلمەن بايلانىس ورناتتىق» دەگەننەن اسا المادى. سودان ءبىر جاس بالا كەلىپ، اقىرىن عانا «كومەكتەسەمىز...» دەپ تۇر. ءوي، كومەگىڭ قۇرىسىن،- دەپ ايقاي سالىپ ەدىم، بالا ەڭبەكتەپ تۇرىپ قاشتى. سويتسەم، اكىم جىبەرگەن ەكەن. «انا شالدى قويدىر، سۇراق قويا بەرمەسىن» دەگەن كورىنەدى. وسىدان كەيىن قالاي داميمىز؟!
–اۋىل شارۋاشىلىعىن دامىتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك دەپ ويلايسىز؟
–شۇبات ساتىپ الساق، جارتىسىنان كوبى سۋ بولىپ شىعادى. بىزدە سونى تەكسەرەتىن مامان جوق قوي. مامان مەن ورىن كەرەك. ودان كەيىن كوكونىستەر ءوسۋى ءۇشىن دە قىتايدان ءدارى اكەلەدى. دارىدەن جەمىس-جيدەكتىڭ ءبارى 20 كۇندە ءپىسىپ شىعا كەلەدى. بىراق ول دەنساۋلىقتى دا، جەرىمىزدى دە قۇرتىپ جاتىر. ۋاعىندا پىسپەگەن كوكونىستەردى، جەمىس-جيدەكتەردى ساتقانى ءۇشىن ولاردى جاۋاپقا تارتۋ كەرەك. اۋىل شارۋاشىلىعى دامۋى ءۇشىن بولەك ارنايى تەلەكانال، سوعان سالالانعان جۋرناليستەر قالىپتاسۋى كەرەك. ساقىلداپ، ءبىز سەكىلدىلەردەن سۇحبات الىپ تۇرسا، شارۋاشىلىققا كوڭىل بولىنەتىن ەدى عوي. مال شارۋاشىلىعى دامىعاندا دۇكەندە ەت، ءسۇت ارزان بولاتىن ەدى. ونداي جاعدايدا البەتتە، حالىقتىڭ جاعدايى دا كوتەرىلەدى.
سونىمەن قاتار، وتەمىس اقساقال تەك مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىسىپ قانا قويماي، تازا اۋادا، تابيعاتى كوركەم جەردە، شۇبات ارقىلى حالىق دەنساۋلىعىنا ەم بولار ورىن اشقان. ەندەشە دەمالۋشىلاردىڭ پىكىرىنە نازار سالايىق.
راحمەتوۆا ساياجان، بايسەركە اۋىلىنىڭ تۇرعىنى، ەم الۋشى:
ء–بىر اي بۇرىن كوروناۆيرۋستان كەيىن پنەۆمونيامەن اۋىردىم. وسى جەرگە كەلگەنگە دەيىن كەۋدەم قىسىپ، جوتەلىم قويماي جۇرگەن. دەمالىس ورىنىنا كەلىپ، ءسۇتىن، شۇباتى مەن دارىلەرىن ىشكەننەن كەۋدەمنىڭ قىسقانى مەن اشىعانى قويدى. جوتەلىم دە باسىلدى. بۇگىن جاتقانىما ءۇشىنشى كۇن. اۋاسى تازا، تىنىشتىعىنان كۇش-قۋات الاسىڭ. سۇتتەرى دە ىشكەنگە وتە جاعىمدى ەكەن. كۇنىنە 6000 تەڭگە تولەيسىڭ. ونىڭ ىشىنە تۇيەنىڭ ەتىنەن جاسالاتىن ءۇش ۋاقىت تاماعى دا كىرەدى. وزىممەن بىرگە قانت ديابەتىمەن اۋىراتىن اپامدى دا الا كەلدىم. قالاعان كەزىڭدە بارىپ، شۇباتتى ىشە الاسىڭ.
مايگۇل مولدانباەۆا، ەم الۋشى:
–تۇيەنىڭ جاڭا ساۋىلعان ءسۇتىنىڭ بەتىندە تۇرعان كوبىكتى بەتىڭە جاقساڭ، ماسكانىڭ قىزمەتىن اتقارادى. بەتتى اعارتادى، ىلعالداندىراتىن تەگىن، تابيعي ماسكا. كەلەر كەزدە اسقازانىم اۋىرىپ، ءجوندى تاماقتانا الماي جۇرگەن ەدىم. ەندى، 3 كۇننىڭ ىشىندە اسقازانىم دا جاقسى بولىپ قالدى. ەكىنىڭ-ءبىرىنىڭ قولىنان كەلمەيتىن ءىستى ىستەپ وتىرعان وتەمىس اتامىزعا ۇلكەن العىس ايتامىز. ساۋىنشىلار مەن مال باعىپ جۇرگەن ادامداردىڭ قولىنا قۋات بەرسىن. كىشكەنتاي بالالارىمنىڭ يممۋنيتەتىن كوتەرەيىن دەپ وزىممەن بىرگە الىپ كەلدىم. وتەمىس اتا تۋرالى بۇرىننان بىلەمىن. قىزىم وسى تاقىرىپتا عىلىمي جوبا قورعاعان كەزدە كەلىپ، ءبىلىپ كەتكەن. سودان بەرى بىزگە "ەمدەلسەڭدەرشى" دەپ ايتىپ جۇرگەن. تەلەديداردان دا اتانى كورىپ ءجۇرمىز. بۇل كىسىنىڭ بويىندا ءبىر ەرەكشە قاسيەت بار شىعار دەپ ويلايمىن. تۇيەنى باعىندىرىپ، ونى اسىراۋ – ەكىنىڭ-ءبىرىنىڭ قولىنان كەلمەيتىن ءىس. مۇندايدى ەرەكشە قابىلەتى بار، بىلەتىن ادامدار عانا ىستەيدى. ادامدارعا پايداسى ءتيىپ جاتقان كاسىپ ولمەسە ەكەن. ونى جالعاستىرىپ، جاڭعىرتاتىن ادامدار بولسا ەكەن دەپ ارماندايمىن. ءبىزدىڭ الدىمىزدا ەم العاندار بىزگە تۇيەنىڭ ءزارىن دە قوسا ىشۋگە كەڭەس بەردى. ەندى مىنە، ءبىز دە ءىشىپ جاتىرمىز. قىمبات مەتالداردىڭ نانوبولشەكتەرى بار، اعزاعا پايدالى ەكەن.
وتەمىس اقساقالدىڭ دەمالىس ورىنىنا بارىپ، ەم الامىن، قىمىز-شۇبات ىشەمىن دەسەڭىزدەر، تومەندەگى بايلانىس تەلەفوندارىنا حابارلاسساڭىزدار بولادى.
وتەمىس ماحانتەگى: +7 705 760 50 63
اقگۇل ايداربەكوۆا،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
