كەشە الماتى وبلىسى دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باستىعى، وليمپيادا ويىندارىنىڭ كۇمىس جۇلدەگەرى نۇرباقىت تەڭىزباەۆ ىسساپارمەن ىلە اۋدانىنا قاراستى الماتى ماڭىنداعى وتەگەن كەنتىندە ورنالاسقان گاندبولدان مامانداندىرىلعان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىنە كەلىپ، ايتۋلى سپورت مەكتەبىنىڭ ۇجىمىمەن كەزدەستى. كەزدەسۋ بارىسىندا قولدوبى سپورتىنىڭ ايماقتاردا دامۋىنا قاتىستى وزەكتى ماسەلەلەردى تىلگە تيەك ەتىپ، مامانداردىڭ پىكىرىن تىڭدادى. سونىمەن قاتار، وبلىس سپورتىنىڭ باسشىسى الداعى ۋاقىتتا قولدوبى سپورتىنىڭ اۋىل-ايماقتاردا اشىلۋىنا ۇلكەن جاعداي جاسالاتىندىعىنان حاباردار ەتتى.
سونداي-اق، الماتى وبلىسىنىڭ اكىمى اماندىق باتالوۆتىڭ سپورتقا جان-جاقتى جاساپ جاتقان ۇلكەن كومەگىن ايتا كەلگەن داڭقتى بالۋان نۇرباقىت تەڭىزباەۆ، جەتىسۋ جاستارىن قولدوبى سپورتىنا باۋلىپ، بولاشاقتا ەل نامىسىن الەمدىك،وليمپيادالىق جارىستاردا ابىرويمەن قورعايتىن تالانتتى ۇل-قىزداردى تاربيەلەپ شىعارۋ ماسەلەسىنىڭ ماڭىزدىلىعىنا توقتالدى. سونىمەن قاتار، وسى باعىتتا سپورتتىق ينفروقۇرىلىمداردى جاقسارتۋ باعىتىندا الداعى ۋاقىتتا ايتارلىقتاي اۋقىمدى جۇمىستار جاسالاتىنىن دا ءسوز ەتە كەتتى. ءوز كەزەگىندە ءسوز العان، ىلە اۋدانى وتەگەن كەنتىندەگى مامانداندىرىلعان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىنىڭ ديرەكتورى دارحان اشيروۆ، قولدوبىنان ۇلدار مەن قىزدار قۇرامالارىنا بۇگىنگى كۇنى تاجىربيەسى تولىققان باپكەرلەردى تارتا وتىرىپ، دارىندى جاستاردىڭ قاتارىن كوبەيتۋ جۇمىستارى ءوز جەمىسىن بەرىپ جاتقانىنىن ءسوز ەتىپ، الداعى وتەتىن ەل بىرىنشىلىگىنە تاس-ءتۇيىن دايىن ەكەندىكتەرىن جەتكىزدى.
راسىمەن دە دارحان اشيروۆتىڭ بەلسەندى جۇمىسىنىڭ ناتيجەسىندە ايتۋلى مەكتەپتىڭ ۇل-قىزدارى ەل بىرىنشىلىگى مەن قوسا حالىقارالىق تۋرنيرلەردە باقتارىن سىناپ، جاقسى كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزۋدە. بىلىكتى باسشى، تانىمال سپورتشى دارحان وزگە سالادان ەمەس، سپورتتىڭ قازانىندا قايناپ، تاجىريبەسى تولىققان جاس مامان. گاندبول سپورت تۇرىنە بار ىنتاسىمەن بەرىلگەندىگى سونشالاقتى كوماندانى ءاربىر جارىسقا ءوزى باستاپ اپارىپ، قىزدارىنىڭ ويىنعا جان-جاقتى دايىندىقپەن شىڭدالۋىن قاداعالاپ، زور ۇلەسىن قوسىپ ءجۇر. كەزىندە بوكستان الەم چەمپيوناتىندا ەل قورجىنىنا ولجا سالعان دارىندى بىلعارى قولعاپ شەبەرى، ءوز جيعان تاجىربيەسىن جەتىسۋ وڭىرىندەگى قول دوبىنىڭ دامۋىنا سالعان ەكەن. يا، سپورت دەسە ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن جاننىڭ ءوز ىسىنە ادالدىعى، شەبەرلىگى، جاساپ جاتقان جۇمىستارىنان كورىنگەندەي.
وسى رەتتە سپورت مەكتەبىندە كوپ جىلداردان بەرى تاباندى ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كوپتەن كورىپ كەلە جاتقان ەكى باپكەردى بولە جارا ايتىپ وتكەندى ءجون سانادىق. ولاردىڭ ءبىرى جانات بايارىستانوۆا بولسا، ەكىنشىسى – ەۆگەني شيشكيندەر. ايتالىق، جانات اپاي دايارلاعان قىزدار قۇراماسى قازاقستان چەمپيوناتتارىنداعى جەڭىپ العان جۇلدەلەردى بىلاي قويعاندا، وزبەكستاننىڭ نامانگان قالاسىندا گاندبولدان «تاۋەلسىزدىك كۋبوگى» ءۇشىن وتكەن حالىقارالىق سىندا جەڭىمپاز اتانىپ، قازاقستاننىڭ ابىرويىن ءبىر كوتەرىپ تاستاعان ەكەن. ال، ەۆگەني شيشكين ۇلدار كومانداسىن جاتتىقتىرا ءجۇرىپ، بيىل ەل چەمپيوناتىندا كۇمىس جۇلدەنى جەڭىپ الۋىنا زور ۇلەسىن قوسقان باپكەر. سونىمەن بىرگە، قر سپورت شەبەرى، گاندبول سپورتىنىڭ جىلىك مايىن شاعاتىن تىسقاققان ماماندارى: الەكساندر كراسيلنيكوۆ، بايعابىلوۆا زارينا مەن حالىقارالىق دارەجەدەگى سپورت شەبەرلەرى يرينا الەكساندروۆا، نۇرجاۋباەۆا اناستاسيا جانە قازاقستانعا ەڭبەگى سىڭگەن سپورت شەبەرى كەفەر ناتاليا سياقتى ءوز ىسىنە ۇقىپتى، بىلگىر مامانداردىڭ ۇجىمعا كەلىپ قوسىلۋى ءوز ناتيجەسىن بەرە باستاپتى. ويتكەنى، ءاربىر سالادا بىلىكتى ءوز مامانى بولماي بەلگىلى ءبىر ناتيجە جەتۋ مۇمكىن ەمەس ەكەنى جاقسى بىلەمىز. سوندىقتان دا، وسىنداي يگلىكتى قادامدار كوپكە ۇلگى بولسا جارار ەدى.
الماتى وبلىسى دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقاراماسىنىڭ قولداۋىمەن گاندبول فەدەراتسياسى 2017 جىلى قۇرىلعان بولاتىن. سودان بەرگى بۇل سپورت تۇرىنەن گاندبولدان ،،ىلە’’ جاستار مەن جاسوسپىرىمدەر كوماندالارىنىڭ شىققان بەلەستەرى كوڭىل قۋانتادى. مىسالى، 2018 ج ىلە اۋدانى وتەگەن كەنتىندە 2003 جىلعى قىزدار اراسىندا وتكەن رەسپبۋليكا بىرىنشىلىگىندە توپجارىپ ءبىرىنشى ورىندى جەڭىپ السا، 2019 جىلى قوستاناي قالاسىندا، 2002 جىلى قىزدار اراسىندا وتكەن قازاقستان چەمپيوناتىندا جۇلدەلى 2 ورىندى يەلەنەگەن ەكەن. سونىمەن بىرگە، ۇلدار دا قىزداردىڭ تاماشا جەتىستىگىنەن ارتتا قالۋدا نامىس كورىپ، ريددەر قالاسىندا وتكەن ەل بىرىنشىلىگىندە قولا جۇلدەنى جەڭىپ الادى. "ىلە" گاندبول كومانداسى جوعارى دا ايتىپ وتكەندەي حالىقارالىق دەڭگەيدە دە جەڭىستىڭ باس تۇعىرىنان كورىنە بىلگەن.
بۇل كۇندەرى الماتى وبلىسىنىڭ الاكول، پانفيلوۆ، رايىمبەك، قاراساي، ەڭبەكشى قازاق، تالعار جانە قاراساي اۋداندارىندا گاندبولدان بولىمشەلەر اشىلعان. گاندبول فيليالدارى جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتەردىڭ بازاسىندا جۇمىس ىستەپ كەلەدى. قازىرگى كەزدە الماتى وبلىسىنىڭ ەرلەر مەن قىزدار قۇرامالارىنىڭ تالانتتى ويىنشىلارى تاماشا ويىن ورنەكتەرىمەن ەل چەمپيوناتىندا ۇزدىك ورىندارعا تالاس تۋعىزۋدا. نەگىزى، قانداي سپورت ءتۇرى بولماسىن، شىن بەرىلىپ، جاعداي جاسالعاندا عانا ناتيجە بولاتىنىنى بەلگىلى. قازىرگى تاڭدا، وتەگەن كەنتىندەگى ورىن تەپكەن گاندبولدان مامانداندىرىلعان بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر سپورت مەكتەبىندە تالانتتى ارۋلاردىڭ قاتارى تولىعا تۇسكەن ەكەن. تاجىربيەسى جوعارى مامانداردى جان-جاقتان كومانداعا تارتۋ باس قاتىراتىن شارۋ ەكەنى انىق. باپكەرگە بار جاعداي جاسالعاندا عانا جۇمىسىنا تىڭعىلىقتى كىرىسەتىنى بەلگىلى. ايلىعى شايلىعىنا جەتپەي جۇرگەن باپكەردەن ۇلكەن جەتىستىكتەر كۇتۋ مۇمكىن ەمەس. ويتكەنى، ءجاي-كۇيى كەلمەگەن جاننىڭ ءوز جۇمىسىنا قۇلىقسىز قارايتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى. وسىنداي كۇرمەۋلى ماسەلەلەردى بىلىكتى باسشىلىق ءتۇيىنىن تارقاتىپ شەشىمىن تاۋىپ بەرگەن ەكەن. بۇگىنگى كۇنى جاسوپىرىمدەردىڭ گاندبول سپورتىنا كەلۋى، قىزىعۋشىلىعى ارتا تۇسۋدە. ويتكەنى، قولدوبى سپورتى ناعىز تەر توگىپ، شەبەرلىكتى پاش ەتەتىن وليمپيادالىق سپورت ويىنى. الماتى وبلىسىنىڭ گاندبول كومانداسى قازىرگە كەزدە ۇلتتىق قۇراماعا ءوز تالانتتارىن دايارلاپ بەرىپ وتىرعان بەرەكەلى ۇستاحانعا اينالۋدا. ايتۋلى سپورت مەكتەبىنىڭ 3 بىردەي بۇرىمدىلارى قازاقستان ۇلتتىق قۇراما كومانداسىنىڭ ساپىندا ونەر كورسەتەدى. الماتى وبلىسى دەنەشىنقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ قولداۋىمەن تالانتتى قىزدار جاستار اراسىندا ازيا چەمپيوناتىنا قاتىسىپ، 4 ورىنعا قول جەتكىزگەن ەكەن. مۇنىڭ ءوزىن ۇلكەن جەتىستىك دەپ باعالاۋعا بولادى. ويتكەنى، وتكەن عاسىردىڭ اياعىنان باستاپ باستاۋ العان ايتۋلى سپورت ءتۇرى، ءبىزدىڭ ەلدە تاۋەلسىزدىگىمىزدى العالى بەرى ەڭسەسىن تىك كوتەرىپ ەندى عانا قارقىندى دامۋ ۇستىندە. الدىمەن اۋىل-ايماقتاعى وسىنداي وليمپادالىق سپورت ءتۇرىن كەڭىنەن ناسيحاتتاۋ بۇگىنگى كۇنى ەرەكشە قولداۋ الۋدا. اۋىل – قازاقتىڭ كۇرە تامىرى، التىن بەسىگى-دەسەك، اۋىل تالانتتارىن ارشىپ شىعارىپ، ۇلى دوداعى دايارلاپ قوسۋ، ەل سپورتىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزى زور.
يا، گاندبول سپورتى كوماندالىق تارتىسقا تولى وليمپيادالىق تەڭدەسىز سپورت ءتۇرى. سوندىقتان دا بۇل سپورتتى اۋىل-ايماقتاردا دامتىتۋ ماسەلەسىن كەش قالدىرماي قولعا الىپ وتىرعان وبلىس سپورتىنىڭ باسشىلىعىنىڭ بەلسەندى جۇمىستارى جەمىستى بولسا دەپ تىلەيمىز. ەندى گاندبولدىڭ ەلىمىزدەگى دامۋى مەن جەتكەن جەتىستىكتەرى تۋرالى از-كەم تاريح بەتتەرىن اۋدارا كەتسەك.
قازاقستانعا گاندبول 1992 جىلى كەلدى دەسە بولادى. قر فەدەراتسياسى قۇرىلىپ، 2009-2011 جىلدارى تۇعڭىشى رەت جاستار مەن ەرەسەك قىزدار اراسىندا 3 كەزەڭدىك ايماقتىق، كونتينەنتالدىق فينالدىق ءتۋرنيرى – حالىقارالىق گاندبول فەدەراتسياسىنىڭ «اۋىسپالى تروفەي حگف» بولىپ ءوتتى. قازاقستان قۇراماسىنىڭ گاندبولدان جەتكەن ۇلكەن جەتىستىگى – 2010 جىلى ازيا چەمپيوناتىندا ايتۋلى اۋىسپالى توروفەي جۇلدەسiنىڭ كۇمىس مەدالىن جەڭىپ العان كەز. قازاقستاندا بۇل سپورت ءتۇرىنىڭ قارقىندى دامۋىنا گاندبول فەدەراتسياسىنىڭ ءار جىلدارداعى باسشىلارى ە.ا. ءامىرجانوۆ، ب.م.ساپارباەۆتار مەن گاندبولدان قر گاندبول فەدەراتسياسىنىڭ قۇرمەتتى پرەزيدەنتتى تۇرلىحانوۆا گۇلنار ىسماعۇلقىزى ولشەۋسىز ۇلەس قوستى دەۋگە بولادى. گۇلنار ىسماعۇلقىزىنىڭ جەتەكشىلىگىمەن وتكىزگەن سوڭعى ون جىل ىشىندە قازاقستاننىڭ قىزدار قۇراما كومانداسى كوپتەگەن حالىقارىلىق جانە قۇرلىقتىق جارىستاردا جەڭىمپاز اتانىپ جۇلدەلى ورىنداردان تۇسكەن ەمەس. سونىمەن بىرگە، ءۇش رەت الەم چەمپيوناتىنا تىكەلەي جولدامانى جەڭىپ الدى. ال، 2008 جىلى بەيجىڭ وليمپيداسىنا قاتىسقان الەمدەگى 12 ۇزدىك كوماندانىڭ قاتارىنان كورىنە ءبىلدى. مىنە، قازاقستاندا گاندبولدىڭ ءوسۋ، دامۋ قارقىنى وسى جىلدار ىشىندە ءبىر ساتتە تە باياۋلاعان ەمەس. ونىڭ باستى سەبەبى، وڭىرلەردە بۇل سپورت تۇرىنە قىزىعۋشىلىق بىرتىندەپ بىلىكتى مامانداردىڭ بەلسەندى جۇمىستارىنىڭ ارقاسىندا ءساتتى جالعاسىن تاۋىپ كەلەدى.
«قازانعا نە سالساڭ - شومىشىڭە سول ىلىنەر» دەمەكشى، گاندبولدىڭ دامۋىنا بار جاعداي تۋعىزعاندا عانا جەمىسىن كورەتىنىڭ ءلازىم. بۇگىنگى كۇىنى "ىلە" گاندبول كومانداسىنىڭ العا قويعان باستى ماقساتى، ەل بىرىنشىلىگىندە توپجارىپ، ۇلتتىق قۇراماعا ءوز تالانتتارىنىڭ قاتارىن كوپتەپ قوسۋ ارقىلى، ەل چەمپيوناتىندا قارا ءۇزىپ العا شىعۋ ەكەنى انىق بىلىنەدى. يا، ايتۋلى گاندبول سپورت مەكتەبىنىڭ قابىرعاسىنان ۇشىپ شىعىپ، ۇلتتىق قۇرامانىڭ جەيدەسىن كيگەن دارىندى جاستاردىڭ ارمانى – ازيا، ەۋروپا، جانە الەمدىك جارىستاردا تابىستى ونەر كورسەتىپ، قازاقستاننىڭ نامىسىن قورعاۋ. بارلىق جول پاريجگە اپارادى دەمەكشى، وليمپيادا اسۋىن باعىندىراتىن كۇندى نەگە ارمانداماسقا!؟ «ارمانسىز ادام - قاناتسىز قۇسپەن تەڭ» ەندەشە، ۇلتتىق قۇرامانىڭ دەڭگەيى نىعايسا، ەلىمىزدىڭ دە ابىرويى اسقاقتاي تۇسەتىنى ءمالىم. سوندىقتان دا قازاقستاننىڭ ءار وڭىرىندە جوعارىدا ايتقان جەتىسۋ ءوڭىرىنىڭ قولدوبى سەكىلدى جۇمىلا جۇمىس جاسالسا يگى ەدى. اۋىل-ايماقتارداعى وزگە سپورت تۇرلەرى مەن قاتار قولدوبى سپورتىن دامىتۋ جولىندا وڭىرلەرگە ءجيى ساپارلاتىپ، ەل ارالاپ شىعىپ جۇرگەن الماتى وبلىسى سپورتىنىڭ باسشىسى، سپورت جاناشىرى، داڭقتى بالۋان نۇرباقىت تەڭىزباەۆتىڭ دا ارمانى ورىندالىپ، وليمپيادا اسۋىنا باعىندىراتىن دارىندى جاستاردىڭ قاتارى كورىنسە ەكەن دەگەن تىلەۋدى ءبىز دە ايتار ەدىك. جاستا بولسا باس بولىپ ءوڭىر سپورتىنىڭ دامۋىنا، جاڭا سەرپىن اكەلىپ زور ۇلەسىن قوسىپ جاتقان نۇرباقىت تەڭىزباەۆ ءۇشىن بۇقارالىق سپورتپەن قوسا گاندبول سەكىلدى وليمپيادالىق سپورت تۇرلەرىن ەلدى مەكەندەردە كوتەرۋ ۋاقىت كۇتتىرمەيتىن جوتالى ماسەلە بولىپ وتىر. «بۇلاق كورسەڭ كوزىن اش» دەمەكشى، ەل ىشىندە تالانتتى جاستار جەتەرلىك. تەك سول كوزىندە وتى بار، سۇيىكتى سپورتىنا دەگەن سۇيسپەنشىلىگى جوعارى، تالانتتى ۇل-قىزداردى تاني ءبىلۋ باپكەرگە ۇلكەن سىن. ول ءۇشىن، اۋدانارالىق، وبلىستىق جارىستاردى ءجيى وتكىزۋ ارقىلى ۇزدىكتەردى انىقتاۋعا بولادى. قازىرگى كەزدە وبلىستاعى ءاربىر سپورت سالاسىنا بويىندا جالىنا بار، ءوز ءىسىنىڭ جاس ماماندارىن تارتۋ ماسەلەسىن قولعا العان نۇرباقىت تەڭىزباەۆتىڭ ىرگەلى ىستەرى ءوز جەمىسىن بەرىپ كەلەدى. اسىرەسە جاستاردىڭ سپورتقا دەگەن قۇمارلىقتارى ءوسىپ، تالانتتى جاستاردىڭ تاسادا قالماۋىنا بار جاعداي جاسالىنۋدا. سونداي-اق، وليمپيادالىق سپورت تۇرىندەگى الار ورنى ەرەكشە قولدوبى سپورتى دا ايىرىقشا دامىپ، قارقىن الىپ كەلەدى. بۇل سپورت تۇرىنە وبلىس تاراپىنان ۇلكەن قارجى ءبولىنىپ، بىلىكتى باپكەرلەر شاقىلۋدا. يا، قولداۋ، كومەك بولعان جەردە تابىس تا ءجايلاپ كەلە بەرىتىنى انىق.
ەل ىشىندەگى تالانتتارعا جول اشىپ، تابىستى ويىن كورسەتۋگە وقتالعان الماتى وبلىسىنىڭ قولدوبى سپورتىنىڭ ارشىندى قادامى، ەل سپورتىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزى زور دەپ بىلەمىز.
اقىن وردابايۇلى،
الماتى وبلىسى
