بولات وماراليەۆ - ەلىمىزدىڭ قۇرمەتتى ءجۋرناليسى، سۋرەتتەرگە جان بەرگەن كاسىبي فوتوگراف. ونىڭ جەكە مۇراعاتىنان سان ءتۇرلى ءومىر كورىنىستەرىن، شىڭعىس ايتماتوۆ، ءابدىجامىل نۇرپەيىسوۆ، مەرۋەرت وتەشكەشوۆا، ءامينا ومىرزاقوۆا سىندى تانىمال تۇلعالاردىڭ جاستىق شاعىن كورە الاسىز. ءفوتوتىلشى رەسەي، پولشا، ۋكراينا ەلدەرىندە بىرنەشە رەت فوتوكورمە وتكىزگەن. «ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى بار عۇمىرىن فوتوجۋرناليستيكاعا ارناعان تۇلعامەن اڭگىمەلەستى.
- بولات مىرزا، فوتوجۋرناليستيكاعا قالاي كەلدىڭىز؟ نە تۇرتكى بولدى؟
- اينالا قۇمنىڭ اراسىنداعى جالعىز ءۇيلى قىستاۋدا ءوستىم. بالا كەزىمدە بىرگە وي̆ناي̆تىن دوستارىم دا بولمادى. جالعىز جۇرگەننەن بە، قيالي بالا ەدىم. 13 جاسىمدا وتباسىمىزبەن قىزىلوردا قالاسىنا كوشىپ كەلدىك. ەندى دوسقا جارىدىم عوي̆ دەسەم، قالاداعى ءوزىم قاتارلى بالالاردىڭ بارلىعى بۇزىق بولىپ شىقتى. تالاي مارتە توبەلەستىك، ورتاق ءتىل تابىسا المادىق. سول كەزدە مەنى جالعىزدىقتان مەكتەپتىڭ كىتاپحاناسى قۇتقاردى.
16 جاسىمدا كوشە بۇزىقتارى اتىپ كەتىپ، ءبىر ولىمنەن امان قالعان جايىم بار. الايدا، دەنساۋلىعىم ناشار بولدى. سول سەبەپتى فوتوسالونعا بارىپ، ەكى ەۆرەيگە 1 جىل شاكىرت بولدىم. وكىنىشكە قاراي، ولار دا مەنى سىيعىزباي، شەتتەتىپ ءجۇردى. مەن وعان مويىمادىم، بايقاتپاي سۋرەت شىعارۋ تەحنيكاسىن ۇيرەنىپ الدىم. 17 جاسىمدا فوتوشەبەرلەردىڭ ءبىر جىلدىق كۋرسىن وقىدىم. باعىما قاراي ءدارىستى قازمۋ-دە (رەد.-قازىرگى قازۇۋ) فوتوجۋرناليستيكادان ساباق بەرەتىن وقىتۋشى يۋري رەدكين وقىدى. سول كەزدەن باستاپ فوتوەتيۋد ءتۇسىرۋدى قولعا الدىم. كۋرستى اياقتاعان سوڭ، اۋداندىق گازەتكە ءفوتوتىلشى رەتىندە جۇمىسقا تۇردىم.
- ال بۇل سالادا نەشە جىل ەڭبەك ەتتىڭىز؟
- بارلىعى دا سول اۋداندىق گازەتتەن باستالدى. فوتوجۋرناليستيكاعا 48 جىلىمدى ارناپپىن. قازىرگى تاڭدا زەينەتتەمىن.
ءامينا ومىرزاقوۆا
- ءبىر كادردى شىعارۋ ءۇشىن شامامەن قانشا ۋاقىت كەتەدى؟
- ءجۇز رەت تۇسىرسەڭ دە ءبىر كادر شىعارا الماۋىڭ مۇمكىن. ەڭ الدىمەن فوتوسۋرەتشى سەزىمتال بولۋى كەرەك، سول كەزدە ءبىر كادردىڭ وزىنەن ۇتىپ كەتۋگە بولادى.
- تۇسىرگەن تۋىندىلارىڭىزدىڭ ىشىنەن قاي سۋرەتتى ەرەكشە جاقسى كورەسىز؟
- «تاڭ الدىنداعى ءان»، «كەزدەسۋ»، «بي بيلەگەن اعاش» دەگەن سۋرەتتەرىمدى وتىزعا تولماي تۇرىپ ءتۇسىرىپ ەدىم. وسى تۋىندىلارىم ماعان ەرەكشە ىستىق، ءتىپتى ساعاتتاپ قاراپ وتىرۋعا ەرىنبەي̆مىن.
"بي بيلەگەن اعاش"
- شەتەلدە بىرنەشە رەت كورمەڭىزدى ۇيىمداستىردىڭىز. ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ تاراپىنان ۇسىنىس تۇسپەدى مە؟
-جوق، ونداي ۇسىنىس بولعان جوق. جەمقورلىققا مالتىعىپ جاتقان قوعامعا وكپە جوق. ولاردىڭ ماعان نازار اۋدارار شاماسى دا جوق قوي.
مەرۋەرت وتەكەشوۆا مەن قۇمان تاستانبەكوۆ.
1968-1970 ج.
- ءبىر كەزدەرى پوۆەست جازعانىڭىزدان حاباردارمىز. بوكستان سپورت شەبەرىسىز، تالانتتى فوتوگرافسىز. ءسىز سەكىلدى جان-جاقتى تۇلعا بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك؟
- راس، وقىعان كىتاپتارىما ەلىكتەپ، پوۆەست جازدىم. دەسە دە، ول كوركەم شىعارمادان الىستاۋ بولدى. بوكسقا قاتىستىم، بىراق سپورت شەبەرى بولمادىم. ولاي جازىپ جۇرگەن مارقۇم جازۋشى قازي داناباەۆ قوي̆. جاتتىقتىرۋشىلار ءبىر جۇمىسى شىعىپ قالسا، ورنىنا ءبىر جاقسى شاكىرتىن قويىپ كەتۋشى ەدى. سونداي̆ ءبىر كەزەڭدە بوكسشىلارعا جاتتىعۋدى مەن وتكىزگەنمىن. ولاردىڭ ىشىندە قازي دا بولعان ەكەن. مەنى سول كەزدە جاتتىقتىرۋشى دەپ ويلاپ قالسا كەرەك. ال مەنى بوكسقا باۋلىعان جاتتىقتىرۋشىم الىباي ورعاراەۆ بوكستان تۇڭعىش سپورت شەبەرلەرىنىڭ ءبىرى ەدى. «قالاي جان-جاقتى بولۋعا بولادى؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرۋ قيىن ەكەن. تىنىمسىز ەڭبەك كەرەك شىعار.
قازاقتىڭ ەركە قىزى ماقپال ءجۇنىسوۆا
- جاس فوتوجۋرناليستەرگە قانداي̆ كەڭەس بەرەر ەدىڭىز؟
- شىعارماشىلىق 1 پاي̆ىز تالانت، 99 پاي̆ىز ەڭبەكتى تالاپ ەتەدى. فوتوەتيۋد جانرىنىڭ اقىنداردىڭ ولەڭى سەكىلدى نازىكتەۋ كەلەتىنىن ەستە ساقتاعان ءجون. جاس فوتوجۋرناليستەرگە كوپ وقىڭىزدار دەگىم كەلەدى. ءوزىڭىز ءتۇسىرىپ تۇرعان ادامنىڭ قانداي̆ تالانتتى ادام ەكەنىن ءبىلىپ تۇرۋىڭىز كەرەك. اي̆تپەسە، تالانتتى جاي ادامنان اجىراتا الماي̆ قالاسىز.
ديانا اسان
«ادىرنا» ۇلتتىق پورتالى
