ماماندار قازاقستاننىڭ جاستارى اراسىندا ىشەكتىڭ قاۋىپتى اۋرۋلارىنىڭ كوبەيۋىن اتاپ وتۋدە

2232
Adyrna.kz Telegram

بۇگىن دۇنيەجۇزىلىك  ىشەكتىڭ قابىنۋ اۋرۋلارىنا (ىقا) قارسى كۇرەس كۇنى. قازىرگى ۋاقىتتا الەمدە كەمىندە بەس ميلليون ادام وسى كەسەلدەردەن زارداپ شەگەدى.  قازاقستاندىق ماماندار سوڭعى جىلدارى ەلىمىزدىڭ الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق بەلسەندى حالقى اراسىندا ىقا-نىڭ  ارتىپ كەلە جاتقانىن ايتۋدا.

2019 جىلعى ەپيدەميولوگيالىق زەرتتەۋ دەرەكتەرىنە سايكەس، قازاقستاندا كرون اۋرۋىنىڭ تارالۋى 100 مىڭ تۇرعىنعا شاققاندا 35,8 جاعدايدى، ويىق جارالى كوليت – 100 مىڭ تۇرعىنعا شاققاندا 91,5 جاعدايدى قۇرايدى. الايدا، بۇل ستاتيستيكا تولىق ەمەس، سەبەبى كوپتەگەن پاتسيەنتتەر اتالمىش اۋرۋلار بويىنشا ماماندارعا قارالمايدى. تيىسىنشە ادامدار مەديتسينالىق كومەككە ءجيى تىم كەش كەلەدى، ال بۇل جاعدايدا حيرۋرگيالىق ارالاسۋدىڭ قاجەتتىلىگى تۋىندايدى.

– ىقا كوبىنەسە جاس ادامداردا، بەلسەندى، ەڭبەككە قابىلەتتى حالىق وكىلدەرىندە تابىلادى: سىرقاتتانعانداردىڭ ورتاشا جاسى – 30 جاس، پاتسيەنتتەردىڭ ۇشتەن ءبىر بولىگى مۇگەدەكتىگى بار (20-34% جاعداي), ال ولاردىڭ اراسىندا ءولىم-ءجىتىم جالپى حالىققا قاراعاندا 40%-عا جوعارى. ماماندارعا كەش جۇگىنۋ، مۇگەدەكتىككە جانە ولىمگە اكەپ سوقتىراتىن سوزىلمالى اعىم، ءجيى اسقىنۋلار، جاس، الەۋمەتتىك جانە ەكونوميكالىق بەلسەندى حالىق اراسىندا كەڭ تارالۋدىڭ جوعارى دەڭگەيى ىقا-نى الەۋمەتتىك ماڭىزى بار اۋرۋلار قاتارىنا ەنگىزەدى، - دەپ اتاپ ءوتتى ىشەكتىڭ قابىنۋ اۋرۋلارى بار تۇلعالاردى قولداۋ جانە كومەك كورسەتۋ قوعامدىق قورىنىڭ توراعاسى ەربول ءامىرجانوۆ.

بۇل كەسەل ەرلەر مەن ايەلدەرگە بىردەي اسەر ەتەدى، اسىرەسە وعان 20-30 جاستاعى جاستار بەيىم. اۋرۋ ادامنىڭ قوعامداعى ءومىرىن قيىنداتادى: جەكە ءومىرى مەن وتباسىلىق قارىم-قاتىناستاردا قيىندىقتار تۋعىزادى، وقۋ مەن مانساپتى دامىتۋعا كەدەرگى جاسايدى. بۇل پاتسيەنتتىڭ ەموتسيونالدىق جاعدايىنا ءوز ىقپالىن تيگىزەتىنى تۇسىنىكتى. ىقا سوزىلىمدارى ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ايتارلىقتاي ناشارلاتا ۇزاققا جالعاسىپ، قاجىتۋى مۇمكىن، سونىمەن قاتار ءومىر ءۇشىن قاۋىپتى اسقىنۋلار دا ءجيى ورىن الادى.

ىقا بار تۇلعالاردى قولداۋ جانە كومەك كورسەتۋ قوعامدىق قورىندا ۋاقىتىندا مەديتسينالىق كومەككە جۇگىنبەۋدەن تۋىندايتىن قاۋىپ تۋرالى پاتسيەنتتەردىڭ جەتكىلىكسىز حاباردار بولۋى پروبلەماسىن شەشۋدىڭ جولى اقپاراتتىق ءىس-شارالاردى جۇيەلى تۇردە وتكىزۋ، قولجەتىمدى تەگىن كومەكتىڭ كولەمى تۋرالى اقپاراتتاندىرۋ، امبۋلاتوريالىق ءدارى-دارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋدى كەڭەيتۋ ارقىلى مۇمكىن ەكەندىگى اتاپ ءوتىلدى.

- كرون اۋرۋى مەن ويىق جارالى كوليت ءومىر بويىنا جالعاساتىن اۋرۋلارعا جاتاتىنىنا قاراماستان، ۋاقتىلى دۇرىس دياگنوستيكا مەن ساۋاتتى ەمدەۋ كەزىندە تۇراقتى رەميسسياعا قول جەتكىزۋگە جانە كەسەلدىڭ اۋىر تۇرىنە كوشۋىنەن قۇتىلۋعا بولادى – ىقا-مەن ادامدار تولىققاندى ءومىر سۇرە الادى، ەڭبەككە قابىلەتتىلىكتى ساقتاي الادى، ناتيجەسىندە قاتەرلى وپەراتسيالاردى قاجەت ەتپەيدى. بۇگىنگى تاڭدا قازاقستاندا ەڭ ەرتە ساتىدا ىشەكتىڭ قابىنۋ اۋرۋلارىن انىقتاۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن دياگنوستيكالىق پروتسەدۋرالاردىڭ كەڭ سپەكترى بار. بۇدان باسقا، الەمدىك فارماتسەۆتيكالىق يندۋستريا ۇنەمى جاڭا، نەعۇرلىم ءتيىمدى ءدارى-دارمەكتەردى وندىرەدى، ال قازاقستاندا جىل سايىن وسى پرەپاراتتارمەن قامتاماسىز ەتۋ جاقسارىپ كەلەدى، - دەدى ەربول ءامىرجانوۆ.

ىشەكتىڭ قابىنۋ اۋرۋلارى بار تۇلعالاردى قولداۋ جانە كومەك كورسەتۋ قوعامدىق قورىندا حابارلاعانداي، 2010 جىلدان باستاپ، ىقا-نان زارداپ شەگەتىن قازاقستاندىق پاتسيەنتتەرگە بيولوگيالىق تەراپيا قول جەتىمدى، ناتيجەسىندە وپەراتيۆتىك ارالاسۋ سانىن ايتارلىقتاي تومەندەتۋگە جانە ادامداردىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن جاقسارتۋعا جول اشىلدى. ال 2013 جىلدان باستاپ زاماناۋي قىمبات بيولوگيالىق تەراپيانى قوسا العاندا، ىقا بار پاتسيەنتتەردى ەمدەۋدى مەملەكەت وتەيدى. دەگەنمەن، بۇگىنگى كۇنى ىقا-نان زارداپ شەگەتىن پاتسيەنتتەردىڭ تەك 2%-ى عانا بيولوگيالىق تەراپيانى الادى، ال ەىدۇ ەلدەرىندە (دامىعان ەلدەردىڭ حالىقارالىق ەكونوميكالىق ۇيىمى) بۇل كورسەتكىش 15-30% شەگىندە اۋىتقيدى.

دۇنيەجۇزىلىك ىشەكتىڭ قابىنۋ اۋرۋلارىنا قارسى كۇرەس كۇنىنىڭ سيمۆولى – كۇلگىن لەنتا. الەمنىڭ كوپتەگەن ەلدەرىندە بۇل كۇنى ءتۇرلى ءبىلىم بەرۋ جانە اعارتۋ ءىس-شارالارى وتكىزىلەدى، سونداي-اق، بەلگىلى ساۋلەت عيماراتتارى كۇلگىن تۇسپەن جارىقتاندىرىلادى. وسىلايشا ىقا-مەن اۋىراتىن ادامدارعا قولداۋ مەن جاناشىرلىق بىلدىرىلەدى.

پىكىرلەر