مۇنداي وقيعا قاسيەتتى باياناۋىل جەرىن قونىستانىپ وتىرعان، ءوزى داۋلەتتى ءارى سىيلى جانۇيادا بولعانى مەنى ايتارلىقتاي ويلانتىپ تاستادى.
تۇنەۋگۇنى ەلوردادا ءبىر اپايىمىزدىڭ ءۇيى قوناققا شاقىردى. دەمالىستا جۇرگەن سوڭ ەرىممەن بىرگە ەرىپ بارا قالعانمىن. سوندا باياناۋىلدان كەلگەن اق جاۋلىقتى اجەمىز قينالا وتىرىپ، ءبىر كەلەڭسىز اڭگىمەنىڭ شەتىن شىعاردى. ايتۋىنشا، قازىرگى كۇنى قازاق قوعامى قاعىنىپ تۇر. كەيبىر جانۇيالار اقشا، بايلىق ءۇشىن تۋىسقاندارىن قۇرباندىققا قيىپ، قانشاما وتباسىلار ويران بولىپ جاتىر. سونداي ءبىر وقيعا پاۆلودار وبلىسى باياناۋىل اۋدانىندا ورىن الىپ وتىر ەكەن. الگى اۋداندا ازات دەگەن جايلاۋدى ءامىرحان بايماعانبەتوۆ دەگەن اقساقال اۋلەتىمەن جايلاپ وتىرعان كورىنەدى. ءوزى مالدى ءارى جومارت، ەلگە سىيلى جان. داۋلەتى تاسىعان سوڭ، بالالارى دا جان-جاققا جاقسى قىزمەتكە ورنالاسىپتى. كەنجە ۇلىنىڭ ەسىمى - باتىرحان. سول ۇلى وسىدان كوپ جىل بۇرىن جاقىن ماڭداعى كۇركەلى اۋىلىنان ءبىر وتباسىنىڭ ءۇرىپ اۋىزعا سالىپ وتىرعان قىزىن ايتتىرىپ الىپتى دەسەدى. الگى قىزدىڭ ەسىمى - جانار. ءوزى جۋاس وتباسىنان شىققان قىز بالا اۋلەتتە سىيلى كەلىن بولىپتى. جول ءتۇسىپ، تالاي ءدام تاتتىق، سوندا جانار بالامىز استى-ۇستىمىزگە ءتۇسىپ بايەك بولاتىن، دەدى اڭگىمە ايتىپ وتىرعان اجەي. ەلدىڭ ايتۋىنشا، كەلىن جوعارى ءبىلىمدى، مەكتەپتە ءبىراز جىل جۇمىس تاجىريبەسى بولعان. بىراق ۇيدەگىلەر جۇمىس ىستەتپەي، ءۇيدىڭ شارۋاسىنا جەگىپ قويعان سىندى.
جىلدار ءوتىپ جايلاۋدا تۇرىپ جاتقان ءامىرحان اقساقالدىڭ بايبىشەسى ومىردەن وتەدى. ۇيدەگى كەلىن جانار ول كىسىنىڭ ورنىن جوقتاتپاۋعا تىرىسقان ەكەن. الايدا ءوزىنىڭ اناسى مەن اكەسى قاتتى اۋىرىپ قاپتى. جاناردىڭ اناسى كوماعا ءتۇسىپ، وبشيرنىي ينفاركت الادى. اناسىنا كومەكتەسەتىن ۇيىندە قىز بالا جوق. اۋرۋحانادا تىم بولماسا، اۋزىنا سۋ تامىزىپ وتىرايىن دەپ ول بالالارىن ەرتىپ پاۆلودار قالاسىنا كەلەدى. ارينە ۇيدەگىلەر ونى جىبەرگىلەرى كەلمەيدى. جانار ۋاقىتشا تۇرامىن دەگەن ويمەن قايىڭ اتاسىنىڭ رۇقساتىن الىپ، شاھارعا كەلەدى. سويتەدى دە پاۆلوداردا ءۇي جالداپ، اناسىن كۇتۋگە كىرىسەدى. الايدا ونىڭ بۇلاي جاساعانىن كۇيەۋىنىڭ اپكەلەرى ءوز پايدالارىنا اسىرماق بولىپ، جانار مەن باتىرحاندى اجىراستىرماققا بەكىنەدى. ءسويتىپ اراعا تۋىس ادۆوكاتتارىن سالىپ، ەندى ۇيىنە كەلمەسىن، كۇيەۋىن اجىراسۋعا شاعىمدانىپ جاتىر دەگەن عوي. الگى ادۆوكات اجىراسا قالعان جاعدايدا ودان ءوز ەركىمەن مال-مۇلىكتەن باس تارتۋعا، ەسەسىنە بالالارىن وزىندە قالدىرا الاتىنىن ايتادى. بايعۇس كەلىن ناۋقاس اناسىمەن اۋرەلەنىپ ءجۇرىپ، باسىندا نە بولعانىن ۇقپاسا كەرەك. بارا-بارا ماسەلەنى تۇسىنگەندەي بولىپ، اتاسىنان تىم بولماسا بالالارىما كومەكتەسىڭىزدەر دەپ وتىنگەن ەكەن. الايدا اتاسى باسىندا ۋادە بەرىپ، كەيىن ونىسىنان تايقىپ شىعىپتى. ال كۇيەۋى ونىمەن مۇلدەم سويلەسۋدەن باس تارتىپتى. قايىن اتاسىنان كوڭىلى قالعان كەلىن قالادان جۇمىس تاۋىپ، 3 بالاسىن ءوزى ءوسىرىپ، اسىراپ جاتقان كورىنەدى. الگى اراعا ءتۇسىپ، اجىراستىرۋعا بەكىنىپ جۇرگەن تۋىستارىنىڭ ماقساتى اكەلەرىنەن قالاتىن مول بايلىققا ەنشىلەستەردى ازايتۋ بولىپ وتىر، دەپ پايىمدايدى اڭگىمە ايتقان اجەي. قازىرگى كۇنى جانار قايدا شاعىمدانارىن، بالالارىنىڭ بولاشاعىنىڭ نە بولارىن بىلمەي، پۇشايمان كۇي كەشۋدە.
بۇل سۇرىقسىز وقيعا كوپكە دەيىن ويىمنان كەتپەي ءجۇردى. ادىلەتسىز قوعامداعى جايت جانىما تىنىشتىق بەرمەدى. بولماعان سوڭ كەيىننەن الگى اجەيدى تاۋىپ الىپ، سۇراستىرا ءجۇرىپ جاناردىڭ تەلەفون ءنومىرىن تاپتىق. اجەي ايتقان وقيعا جايلى سىڭلىمنەن تاپتىشتەپ سۇرادىم. ول بارلىعىن راستادى.
"كۇيەۋىم جالپى ىشىمدىكتى جاقسى كورەتىن. 18 جىل تاتۋ-ءتاتتى تۇردىق. بىردە ءبىر مارتە ۇرسىسىپ كورمەدىك،-دەيدى جانار. - 1 قىز، 2 ەر بالا تاربيەلەپ وسىردىك. ەنەم مارقۇم وتە جاقسى ادام بولاتىن. ماعان بالام، قىزىم دەپ وتىراتىن. ول كىسى اتى جامان اۋرۋمەن اۋىرىپ، سودان قايتتى. اتام دا جامان ادام ەمەس. بىراق ول كىسى ءبىزدى ىزدەمەيتىنى قاپالاندىرادى. قالاعا كەلگەندە نەمەرەلەرىن كورۋگە كىرىپ تە شىقپايدى. سوسىن مەن دە اتامدى ىزدەمەيمىن. ءبىزدى، ءوز ۇرپاعىن، ءوز اۋلەتىنىڭ جۇرناعىن ىزدەگىسى كەلمەسە، قايتەمىز. ال ەلگە كومەكتەسىپ جاتىرمىز، اقشا بەرىپ جاتىرمىز دەپ ايتادى ەكەن. اللانىڭ الدىندا كۇناھار بولمايىن، مىنە ارادا ەكى جىلدان استام ۋاقىت ءوتتى، ول كىسىلەردەن وسى كۇنگە دەيىن ءبىر تيىن دا كومەك بولمادى. ۋادەلەرىنىڭ بارلىعى جەردە قالدى. مەنىڭ قوس بىردەي جوعارى ءبىلىم العانىم تۋرالى ديپلومىم بار. مەكتەپتە جۇمىس ىستەگەنمىن. الايدا مەنى ءۇيدىڭ شارۋاسىنا جەگىپ، قۇلشا جۇمساپ، 18 جىل عۇمىرىمدا بار قىزىقتان ايىردى ما دەپ ويلايمىن. كۇيەۋىم باتىرحاننىڭ مەنىمەن سويلەسكىسى كەلمەيتىنىن تۇسىنە المايمىن. انام مەن اكەم ناۋقاس. اۋرۋحاناعا ءجيى تۇسەدى. وسى قالاعا كوشىپ كەلگەن. ولارعا قارايلاسىپ تۇرامىن. ءوزىم ءۇي جالداپ، بالالارىمدى مەكتەپتە وقىتىپ جاتىرمىن. ەندى مەنى كۇيەۋىم قابىلداعىسى كەلمەيدى. اپكەلەرىنىڭ ايتاعىنا ەرىپ، سونداي قادامعا بارىپ وتىر دەپ ويلايمىن. سەبەبى، ولاردىڭ كوكەيلەرىن اكەلەرىنىڭ بايلىعىسى تەسىپ بارادى. ونى جاسىرماي ايتادى وزىمە. ماعان تالاي رەت قوقان-لوقى كورسەتتى. قايدا بارىپ، شاعىمدانارىمدى دا بىلمەيمىن. ءتىپتى، سول ۇيدە قالعان قىمبات اشەكەي بۇيىمدارىمدى دا بەرمەي قويدى. نە بالالارىما قارايلاسپايدى. كەزىندە وتىمەن كىرىپ، كۇلىمەن شىققان وتباسىعا نە ءۇشىن كەرەكسىز بولىپ قالعانىمدى تۇسىنە المايمىن؟".
بۇل جازعانىمدا تەك جانار ءسىڭلىمنىڭ قينالىپ جۇرگەن تاعدىرىن كورسەتۋ بولدى. بايلىقتىڭ قۇلىنا اينالىپ، سوعان بولا ءوز بىرگە تۋعان تۋىسىن قۇرباندىققا شالۋ، وتباسىن ويران ەتۋ - قازاققا جات ەدى عوي. تىم بولماسا ءۇيدىڭ ۇلكەندەرى مۇندايعا جول بەرمەيتىنى حاق. ۇلكەندەرىمىز وسىدان ۇلگى السا ەكەن.
قايىنبيكە شامالقىزى
نۇر-سۇلتان قالاسى
