تاتتىمبەتتىڭ كونە سۋرەتى مەن حاتى تابىلدى

2512
Adyrna.kz Telegram

شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى تاتتىمبەت قازانعاپۇلىنىڭ قۇرمانعازى ساعىربايۇلىمەن تۇسكەن كونە سۋرەتى تابىلدى. تاريحي جادىگەر وسى ۋاقىتقا دەيىن كۇيشىنىڭ ومبى قالاسىنا قونىستانعان ساناۋلى ۇرپاقتارىنىڭ بىرىندە ساقتالىپ كەلگەن. بۇل تۋرالى ومبى قالاسىندا تۇراتىن  كۇيشىنىڭ بەسىنشى ۇرپاعى، 66 جاستاعى مولدابەك  زىكىرشين حابارلاپ وتىر.

قر ۇلتتىق مۇراعاتتىڭ قوعاممەن بايلانىس جونىندەگى قىزمەتىنىڭ حابارلاۋىنشا، تاريحي سۋرەت تۋرالى مولدابەك زىكىرشين ۇزاق ۋاقىتتان بەرى ەشكىمگە ايتپاعان. ايتۋىنشا، ول سۋرەتتى اتاسى زىكىرشى ومىردەن وتەر الدىندا اماناتتاپ، اكەسى تورەمۇراتقا جوعالتىپ الماۋىن قاتتى تاپسىرعان. ونىڭ اتاسى زىكىرشى قازانعاپوۆ 1948 جىلى سەمەي قالاسىندا سۇزەك سىرقاتىمەن ومىردەن وتكەن. قازىر بۇل سۋرەتتى ەلگە جەتكىزىپ، ۇلتتىق مۋزەيگە تاپسىرۋ ءۇشىن داۋلەسكەر كۇيشىنىڭ ۇرپاقتارىمەن كەلىسىم جۇرگىزىلۋدە. سۋرەتتە قيلى زاماندا قۋعىن كورىپ، ارقاداعى تاتتىمبەت قازانعاپۇلىن ساعالاپ كەلگەن قۇرمانعازى ساعىربايلى بەينەلەنگەن. كونە سۋرەتتىڭ تۇسىرىلگەنىنە ءبىر جارىم عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بولسا دا، ۇقىپتى ساقتالىپتى.

Tattimbet hatynyn fotosy

سونىمەن قاتار، مولدابەك زىكىرشين تاتتىمبەت كۇيشىنىڭ قارقارالى ۋەزىنىڭ اعا سۇلتانى قۇنانباي وسكەنباەۆقا كەنەسارى قاسىمۇلىنا كومەك بەرۋگە ات سالىسۋ تۋرالى 1849 جىلى جازعان تاريحي حاتىن ساقتاپ كەلىپتى. اعا سۇلتانعا جازىلعان قوس پاراق حات ۋەزدى بيلەگەن بيگە دەر كەزىندە جەتپەي قالىپ، تاتتىمبەتتىڭ وزىنە قايتىپ كەلگەن. توتە جازۋمەن جازىلعان كونە حاتتا كەنەسارى حانعا كومەك كورسەتۋدەن بولەك، مالدىڭ جازعى جايىلىمىنىڭ تارىلىپ بارا جاتقاندىعى مەن قارقارالىنىڭ توڭىرەگىنە ورىستاردىڭ جاپپاي قونىستانۋىنا نازارىلىق بىلدىرگەن ەلدىڭ مۇڭى ايتىلعان. الداعى كۇندە بۇل قوس جادىگەر ەلگە جەتكىزىلىپ، استاناداعى ۇلتتىق مۇراجايعا جايعاساتىن بولادى. قازىر ەلىمىزدىڭ زيالى قاۋىم وكىلدەرىمەن بىرلەسىپ، قىمبات قازىنانى ەلگە الدىرۋ ماسەلەسى تۋرالى بەيرەسمي كەلىسسوز جۇمىستارى اتقارىلۋدا. سەبەبى، مۇنداي قىمبات قازىنانى ومبى قالاسىنداعى ورتا ازيا مۇراجايى ساتىپ الۋعا نيەت ءبىلدىرىپ وتىر.

وسىدان 9 جىل بۇرىن  ابىلاي حان مەن قازىبەك ءبيدىڭ شاپانى، سونداي-اق، بوگەنباي باتىردىڭ سىنعان سەمسەر قىلىشى ولاردىڭ ۇرپاقتارىنان مەملەكەت يەلەگىنە قابىلدانعان ەدى. ول ۋاقىتتا مۇنداي يگى ىسكە قوعام قايراتكەرلەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، ءابىش كەكىلباەۆ سىندى ەل اعالارى جۇمىلدىرىلعان-تىن. قازىرگى تاڭدا، مىرزاتاي جولداسبەكوۆتەي ۇلكەن كىسىلەردىڭ الىس جولعا شىعۋعا دەنساۋلىعى سىر بەرۋىنە بايلانىستى اكادەميك تۇرسىن جۇرتباي، اقىن ءجۇرسىن ەرمان جانە ايتىسكەر اقىن امانجول التاەۆ سىندى ەلدىڭ يگى جاقسىلارى جۇمىلدىرىلىپ وتىر.

ەسكە سالا كەتەيىك، تاتتىمبەت قازانعاپۇلى 1815-1862 جىلدار ارالىعىندا قارقارالى ۋەزى، تۇندىكتى بولىسىندا تۋىپ، سول جەردە ومىردەن وتكەن. قازاقتىڭ كۇيشى-كومپوزيتورى، دومبىراشى، شەرتپە كۇيدىڭ شەبەرى، ورىنداۋشىلىق مەكتەبىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى، حالىق كۇي ونەرىنىڭ كلاسسيگى.

ەسكەرتۋ: جوعارداعى سۋرەت عالامتوردان الىندى


«ۇلت-اقپارات»

 

پىكىرلەر