دۋبايداعى كورمەگە قاتىسى بار كەز كەلگەن شەنەۋنىكتى سوتتاۋعا بولادى
قازاقيا 2020 جىلى دۋبايدا وتەتىن ەكسپو كورمەسىنە 22 ملن دوللار ءبولدى. قارجى ءمينيسترى ءاليحان سمايىلوۆ اتالعان قارجى ينۆەستيتسيا رەتىندە ەلىمىزگە ەسەلەپ قايتاتىنىن ايتادى. ال بەلگىلى ەكونوميست جانگەلدى شىمشىقوۆ قىرۋار قارجى شىعىنداۋدىڭ پونت ەكەنىن جانە بۇل ارادا جەمقورلىقتىڭ ءيىسى سەزىلەتىن ەسكەرتتى.
ءاليحان سمايىلوۆتىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان ۇكىمەتى 2025 جىلعا قاراي شەتەلدىك تىكەلەي ينۆەستيتسيا كولەمىن 34 ملرد دوللارعا جەتكىزۋ مىندەتىن وزىنە جۇكتەپ وتىر. Sputnik.kz سايتىنىڭ جازۋىنشا، 2019 جىلى ونىڭ كولەمى 24 ملرد دوللاردى قۇراعان كورىنەدى.
«ءبىز تاعى 10 ملرد دوللار ينۆەستيتسيا تارتقىمىز كەلەدى. ول ءۇشىن بىزگە 2020 جىلدىڭ 20 قازانىنان باستاپ 2021 جىلدىڭ 10 ساۋىرىنە دەيىن جارتى جىل بويى دۋبايدا وتەتىن ەكسپو كورمەسىنە قاتىسۋ كەرەك. “مۇمكىندىكتەر” دەگەن تەحنولوگيالىق كلاستەر اياسىندا «قازاقستان» دەگەن پاۆيلون بولادى، وعان الەمنىڭ ءار تۇكپىرىنەن ينۆەستورلار كەلەدى. پاۆيلونداعى ۋاقىتشا قۇرىلىستار ءۇشىن 8,8 ميلليارد تەڭگە نەمەسە 22 ميلليون دوللار بولىنگەن»، – دەيدى ول.
ونىڭ سوزىنشە، ەگەر شەتەلدىك ينۆەستورلار «قازاقستان» دەگەن پاۆيلوندى كورگەن سوڭ ەلگە قوسىمشا شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار كەلسە، بۇل بولىنگەن اقشامىز ءالى ەسەلەپ قايتادى، اشىلاتىن جاڭا وندىرىستەر، جۇمىس ورىندارى مەن سالىق ەسەبىنەن قازاقستان ۇتادى.
قارجى ءمينيسترىنىڭ ساياساتىنا بەلگىلى ەكونوميست قارسى
الەۋمەتتىك جەلىدە قارجى مينيسترلىگىنىڭ دۋبايدا وتەتىن كورمەگە قىرۋار قارجى ءبولۋىن قاتتى سىناپ جاتىر. بەلگىلى ەكونوميست جانگەلدى شىمشىقوۆتىڭ ايتۋىنشا، بۇل ماسەلەگە حالىقتىڭ نارازى بولۋى تەگىن ەمەس.
«8,8 ميلليارد جۇمساپ وتىرعاننان كەيىن قارجى مينيسترلىگى «ەلىمىزگە وسىنشا قارجى كەلەدى» دەپ بولجام جاساۋى كەرەك. مەنىڭ ويىمشا، حالىقارالىق كورمەگە قىرۋار قارجى جۇمساۋ – حالىقتىڭ اقشاسىن تالان-تاراجعا سالۋ. ويتكەنى 2017 جىلى دا ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەر «ەكسپو حالىقارالىق كورمەسىنەن قىرۋار قارجى تابامىز» دەپ حالىققا ۋادە بەرگەن بولاتىن. استاناداعى كورمەدەن پايدا تاپپاق تۇرماق شىعىن شەكتىك ەمەس پە؟ ەندەشە ءمينيستردىڭ «دۋبايداعى كورمەدەن ينۆەستيتسيا تارتامىز» دەگەنى حالىقتى الداۋ بولىپ سانالادى. مەنىڭ ويىمشا، كورمەگە جۇمسايتىن 8,8 ميلليارد تەڭگەنىڭ كەم دەگەندە 4 ميلليارد تەڭگەسى الدەكىمدەردىڭ قالتاسىنا تۇسەدى»، – دەيدى ول.
جانگەلدى شىمشىقوۆتىڭ ايتۋىنشا، تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا ەلىمىزگە 320 ميلليارد تەڭگە تارتىلعان. الايدا ول اتالعان قارجىنىڭ 300 ميلليارد تەڭگەسى شەت ەلگە اسىپ كەتكەنىن ەسكەرتتى.
جالپى ەكسپو كورمەسىنە شاشىلماي، ءتيىمدى جولمەن ەلگە ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ جولى بار ما؟ ەكونوميست شەت ەلدەن قارجى تارتۋدىڭ قاراپايىم جولدارى ىسكە اسپاعانىن ايتتى.
«ينۆەستيتسيا تارتۋدىڭ ەڭ باستى تەتىگى امورتيزاتسيانى اقتاۋ. ءبىر قىزىقى ءبىزدىڭ ەلدە امورتيزاتسيانى اقتاۋ دەگەن تۇسىنىك جوق. ەڭ اۋەلى قولدانىلعان قۇرال-جابدىقتاردىڭ باعاسىن ايىرۋىمىز كەرەك ەدى. بىزدە تەحنيكالىق ساياسات دەگەن بولۋى كەرەك. شەت ەلدە تەحنيكالىق ساياسات بويىنشا 3-5 جىلدا بارلىق تەحنيكالىق پارك جاڭارتىلادى. ال بىزدە 1930 جىلدارداعى ستانوكتار جۇمىس ىستەپ جاتىر. سول سەبەپتى دە «دۋبايداعى كورمەدەن كەيىن قىرۋار قارجى تارتامىز» دەگەندى بارىپ تۇرعان قيال-عاجايىپ ەرتەگى دەپ ەسەپتەيمىن. اتالعان كورمەگە قاتىسى بار كەز كەلگەن شەنەۋنىكتى كورمە بىتكەننەن كەيىن سوتتاۋعا بولادى. ەكس-پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ «كەز-كەلگەنىڭنىڭ قولىڭنان سۇيرەپ تۇرمەگە اپارامىن» دەپ تەكتەن تەك ايتقان جوق. دەمەك ەكسپو كورمەسىنە بولىنگەن قارجىنىڭ تەڭ جارتىسى ۇستاعاننىڭ قولىندا، تىستەگەننىڭ اۋزىندا كەتەدى»، – دەيدى ول.
ۇكىمەت جىلدار بويى ەلىمىزدە حالىقارالىق جيىنداردى وتكىزىپ، الەۋمەتتىك سالاعا مۇلدە نازار اۋدارمادى. سونىڭ سالدارىنان انالار كوتەرىلىسى پايدا بولىپ، حالىقتىڭ قيىن جاعدايدا ەكەنى انىقتالدى. مىنە وسىنداي جاعدايدا تاعى دا دۋبايداعى كورمەگە قوماقتى قارجى ءبولۋ – بيلىكتىڭ ءالى دە حالىقتىڭ جاعدايىنا نازار اۋدارماي وتىرعانىن اڭعارتادى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا بيلىك كوپبالالى جانە از قامتىلعان ازاماتتاردى تۇرعىن ۇيمەن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ورنىنا قۇر ماقتانعا نازار اۋدارۋدا.
مارعۇلان سەيسەمباي، كاسىپكەر:
ەلىمىزدىڭ ۆيتريناسى ەكونوميكالىق جاعدايىمىزدان ۇلكەن بولعاندا
ەش تۇسىنە الماي-اق قويدىم، ءبىزدىڭ شەنەۋنىكتەر 3420 شارشى مەتردە كورمە وتكىزىپ نە كورسەتپەكشى ءوزى؟ وزىمىزدەن شىعاتىن ونىمدەر ءارى كەتكەندە 500 شارشى مەترگە سىيىپ كەتەدى. ودان دا جاي عانا 100 شارشى مەتردى الىپ، بiر بوشكە مۇنايدى توگiپ، ورتا تۇسىنا 9 ملرد. تەڭگەنى قويىپ قويسا، بiزدiڭ ەل تۋرالى كوبiرەك اقپارات كورسەتەر ەدi. مiنە مۇناي، مiنە اقشا دەگەن اعىل تەگiل. اقشا جاعىنان دا الدەقايدا ۇنەمدى، پيار تۇرعىسىنان دا الدەقايدا ۇتىمدى بولاتىن ەدى. ەسەسىنە كورمەدەن كەيىن جاڭاعى اقشانى قايتارىپ الىپ، كەرەك جەرگە جۇمساۋعا بولاتىن ەدى. ال شەنەۋنىكتەردىڭ كەيىننەن بۇل پاۆيلونداردىڭ ءبارىن كادەگە جاراتامىز، ولار سوسىن پايدا اكەلەدى دەگەن اقتالۋلارىنىڭ ءبارى بوس اڭگىمە. ءبىز ەكسپو مەن ازيادادان سوڭ ءالى كۇنگە دەيىن «قاپتاعان» تۋريستەردى قايدا تىعاتىنىمىزدى بىلمەي وتىرمىز. بىراق جوعارى جاق ءبىزدى بىرنەشە رەت وسىلاي دەپ سەندىردى.
سەرىك جولداسباي،
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
