قۇراق قۇراپ، كورپە تىگەتىن، ۇرشىق ءيىرىپ، توقىما، ءشالى توقيتىن ايەل-انالار ارامىزدا بارشىلىق. ال ءبىز اڭگىمەلەگى وتىرعان كۇلان شاۋدىرباەۆا جولداسىنان ەرتە ايىرىلىپ، ءومىردىڭ قيىندىعىن كوپ كورسە دە جالعىز قولىمەن ەڭبەك ەتىپ، ءىس تىگىپ، بالالارىنا جەتىمدىك تاۋقىمەتىن تارتقىزباي جۇرگەن جان.
اقتوبەنىڭ بايعانين اۋدانىندا تۇراتىن كۇلان شاۋدىرباەۆانى اۋىلداستارى ماقتان ەتەدى. 1986 جىلى جولداسى باقيلىق بولعاندا بالالارىن جەتىلدىرەم دەپ ءجۇرىپ، ءوزى وڭ قولىنان ايىرىلىپتى. وتباسىنداعى بار تىرلىك ءبىر وزىنە قاراپ تۇرعان سوڭ، ول تاعدىر سىنىنا مويىماي جالعىز قولىمەن ەڭبەك ەتىپ، تىگىن تىگىپ، قۇراق قۇراپ، ويۋ ويادى. ءومىر قىڭىر مىنەز تانىتىپ، سۇرىندىرسە قايتا تۇرىپ، جىلاتسا جۇبانعان كەيىپكەرىمىز بۇگىندە اياۋلى انا، اسىل اجە اتانىپ وتىر.
كۇلان اپا تىگىنشىلىك ونەردى العاش اجەسىنەن ۇيرەنىپتى. كەيىن اناسى دا قىزىن وسى ىسكە بەيىمدەسە كەرەك. قازىر كۇلان اپا 88 جاستاعى اناسى ەكەۋىنىڭ باسى قوسىلسا، تىگىنشىلىك تۋراسىندا، قولونەر جايىندا سىر شەرتىسەدى ەكەن. كەيىپكەرىمىزدىڭ اناسى ارۋ ءالى كۇنگە توقىما توقىپ، ىزىنەن ەرگەن نەمەرە-شوبەرەلەرىنە ءىس تىگۋدى ۇيرەتەتىن كورىنەدى.
– مەن اۋداندىق بالاباقشادا ۇزاق جىل ەڭبەك ەتتىم. بالالارىم وڭ-سولىن ەندى تاني باستاعان كەزدە جولداسىم ومىردەن وزدى. جىلدىق ساداقاسىن بەرەر كەزدە ازىق-تۇلىك الۋ ءۇشىن وبلىس ورتالىعىنداعى بازارعا بارعانمىن. ول كەزدە اۋىلدىڭ دۇكەندەرىندە قازىرگىدەي مولشىلىق جوق ەدى. ءتۇن ىشىندە تەمىرجول ستانساسىندا ءۇش پويىز قاتار تۇردى. جۇك سومكەمدى ارقالاپ، سول پويىزداردىڭ استىنان وتەمىن دەپ اسىعىپ كەلە جاتقاندا ۇلگەرە الماي قالدىم… اۋرۋحانادا ەسىمدى جيعاندا وڭ قولىمنىڭ جوق ەكەنىن كوردىم. بالالارىمدى قالاي وسىرەمىن، ەندىگى تۇرمىسىم قالاي بولادى دەپ قاتتى قينالدىم العاشىندا. ءتىپتى، ون ەكى مۇشەمنىڭ ءبىرىن العانشا، نەگە بىردەن ءوزىمدى ءولتىرىپ تاستامادى دەپ حاق تاعالاعا ءتىل تيگىزدىم. «ادام ءۇش كۇننەن سوڭ كورگە دە ۇيرەنەدى» دەگەن ەمەس پە؟ راس، اۋەلگىدە سول قولىممەن ەڭبەك ەتپەك تۇگىلى، تاماق ىشە المادىم. شۇكىر، كەيىن قيىندىقتاردىڭ ءبارىن جەڭىپ، جالعىز قولمەن دە ءومىر تىرشىلىگىنە بەيىمدەلدىم، – دەيدى كۇلان اپا.
قيىندىق قۇرساۋىنا شىرمالعان شاقتا كۇلان اپاعا تۋىستارى قولداۋ كورسەتىپتى. كەيىن بالالارى ءۇي تىرلىگىنە ۇيرەنىپ، قولعابىس تانىتقان. «قولىمنان ايىرىلعان كەزدە ەندى ءىس تىگە المايتىن شىعارمىن – دەپ قينالدىم. بىراق جانىڭ قالاعان ءىستى قالايدا جاساۋعا تالپىنادى ەكەنسىڭ. ەكى جىلدان سوڭ انام اياق تىگىن ماشيناسىن الىپ بەردى. سول جاق قولىممەن كيىم ءپىشىپ، قۇراق قۇراۋدى، كەستە تىگۋدى قايتا جالعاستىردىم. بالالارىما، تۋىستارىما ءالى كۇنگە كيىم تىگىپ، قاجەتتى دۇنيەلەرىن جاڭارتىپ بەرەمىن»، – دەيدى كەيىپكەرىمىز.
– كۇلان اپا قوناقجاي ادام. ۇيىنە ءار كەز قوناق كەلگەندى جاقسى كورەدى. ءوزى جالعىز قولىمەن اس دايىنداپ، باۋىرساق ءپىسىرىپ، ءتۇرلى ءدامدى تاعامدار ازىرلەيدى. ەگەر تىگىنشىلىك كەيىپكەرىمىزگە اجەسىنەن دارىعان دەسەك، وندا كۇلان انانىڭ وسى قاسيەتىن وتباسىندا قازىر نەمەرەسى ايگەرىم جالعاستىرىپ كەلەدى. كۇلان اجەسى ءىس تىگە باستاعان كەزدە ايگەرىم جانىنا كەلىپ، كومەكتەسەدى ەكەن. «انا كورگەن تون پىشەر…» دەگەنىمىز وسى ەمەس پە؟!
ايگۇل بايتىبيقىزى،
اقتوبە،
«جاس قازاق».
