اقمولالىق سوعىس ارداگەرى نۇرقاسىم ءاجىتايۇلى 100 جاسقا تولدى

578
Adyrna.kz Telegram

قوسشى قالاسىنىڭ اكىمى ازامات قاپىشەۆ ارداگەردى عاسىرلىق مەرەيتويىمەن قۇتتىقتاپ، اقمولا وبلىسىنىڭ اكىمى مارات احمەتجانوۆتىڭ قۇتتىقتاۋىن جەتكىزدى.

100 جىل – ادام ومىرىندەگى ەرەكشە بەلەس، ۇرپاق ءۇشىن وشپەس ۇلگى مەن ەرەن ەڭبەكتىڭ ايقىن كورىنىسى.

ۇلى وتان سوعىسىنىڭ جاۋىنگەرى رەتىندە مايدان دالاسىندا كورسەتكەن ەرلىگى، بەيبىت ومىردەگى تىنىمسىز ەڭبەگى– ءبىزدىڭ ورتاق ماقتانىشىمىز، ەرلىگى مەن قاجىر-قايراتى ەل ەسىندە ساقتالارى ءسوزسىز.  وتانعا ادال قىزمەت ەتىپ، وسكەلەڭ ۇرپاققا ەرلىك پەن ەڭبەكقورلىقتىڭ اسىل ۇلگىسىن كورسەتكەن ونىڭ بەيبىت ومىرگە سىڭىرگەن ەڭبەگى مەن ءتالىم-تاربيەسى بارشاعا ۇلگى.

نۇرعاسىم ءاجىتايۇلى 1925 جىلى 1 قاڭتاردا سەمەي وبلىسى، ابرالى اۋدانىنىڭ سارىقامىس دەگەن جەرىندە دۇنيەگە كەلگەن. قازاق دالاسىن جايلاعان اشارشىلىق جىلدارى قۇلجاباسىعا، كەيىن سەمەيگە وتباسىمەن قونىس اۋدارادى. 1938-ءىنشى جىلى ەڭبەك ۇجىمشارى قۇرىلىپ، 7 جىلدىق مەكتەپ اشىلۋىنا وراي 13 جاسار نۇرقاسىم مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتايدى.

نۇرقاسىم ءاجىتايۇلى اسكەر قاتارىنا 1943-ءىنشى جىلى قاڭتار ايىندا جاڭاسەمەي اۋداندىق اسكەري كوميسسارياتىنىڭ شاقىرتۋىمەن قابىلدانادى.

ورىمدەي جىگىت ءبىر جىلدىڭ ىشىندە ءنوۆوسىبىر قالاسىنداعى مەرگەندەر مەكتەبىن ۇزدىك ءتامامداپ، نىسانا كوزدەۋدەن الدىنا جان سالمايتىن مەرگەن بولادى. باسشىلىقتىڭ نازارىنا ىلىككەن سارباز بىردەن جولدامامەن ماسكەۋ تۇبىندەگى شايقاسقا اتتانادى. قۇرالايدى كوزگە اتقان مەرگەن كەيىن مارشال مالينوۆسكيدىڭ قولباسشىلىعىمەن كەرچ قالاسىن جاۋ قولىنان ازات ەتۋگە قاتىسادى. بەرليندى الۋدا جانە كۋرسك دوعاسىنداعى شايقاستا اۆياتسيالىق قىزمەتتىڭ اتقىشتار ساپىندا جاۋىنگەر بولدى. ەشكىمدى اياماعان سوعىستا قار جامىلىپ، مۇز جاستانىپ، تولارساقتان سۋ كەشىپ، وتتىڭ ورتاسىندا ءجۇردى. جەڭىستى قارسى الىسىمەن، 1945-ءىنشى جىلى تامىز بەن قىركۇيەك ايلارىندا جاپونيامەن سوعىساتىن جاۋىنگەرلەرگە ىلەسىپ، 293-ءىنشى اتقىشتار ديۆيزياسىمەن كەلەسى قان مايدانعا اتتانادى. كۆانتون اسكەرىمەن كەسكىلەسكەن ۇرىستا نۇرقاسىم اجىتاەۆ اسقان ەرلىگىمەن كوزگە ءتۇسىپ ماراپاتتالادى.

سوعىس اياقتالعاننان كەيىن مايدانگەر چيتاداعى ۋچيليششەدە ۇستازدىق ەتىپ، جاستاردى اسكەري قىزمەتكە باۋليدى.

اسكەري اۋە ۇشاقتارىندا موتوريست بولىپ، ەڭبەكقورلىعىمەن تالماي قىزمەت اتقارادى. سونداي-اق، ۆلاديۆاستوكتىڭ ارتەم قالاسىنىڭ كومسومول ۇيىمىندا جەتەكشى بولىپ، كراسنويار ولكەلىك سەزگە ەكى رەت دەلەگات بولىپ قاتىستى. وسى كومسومول جەتەكشىسى بولىپ اتقارعان قىزمەتى ءۇشىن حاباروۆ ولكەسىندەگى قىزىل اسكەر ۇيىمىنىڭ مۇراعاتىندا ەسىمى التىن ارىپپەن جازىلعان.

تۋعان ەلگە تەك اراعا سەگىز جىل سالىپ، 1951-ءىنشى جىلى ورالادى. ابىرالى اۋدانى وقۋ بولىمىندە اسكەري ينسپەكتور بولىپ ەڭبەك ەتكەن نۇرقاسىم اجىتاەۆ وتباسىمەن شار قالاسىنا كوشىپ، تەمىر جولدىڭ شاعان ستانتسياسىندا كەزەكشى بولدى. كەيىن كەڭشار ديرەكتورىنىڭ شاقىرۋىمەن قايناردا اعاش شەبەرحاناسىندا مەڭگەرۋشى بولىپ 20 جىل ەڭبەك ەتەدى.

اكە-شەشەدەن دە ەرتە ايىرىلىپ، اششى تاعدىر تەزىمەن تالاسىپ وسكەن مايدانگەر وتباسى قۇندىلىعىن جوعارى باعالايدى. جۇبايى ءنۇرزيلات قۇسايىنقىزى ەكەۋى ومىرگە اكەلگەن جەتى بالاسىنان ون نەمەرە، توعىز شوبەرە ءسۇيىپ وتىر.

ارداگەر جاپونيانى جەڭگەنى ءۇشىن مەدالى، 2 دارەجەلى وتان سوعىسى وردەنى، كەڭەس وداعىنىڭ مارشالى گ.ك.جۋكوۆ مەدالى، جەڭىستىڭ 55 جىلدىعى قۇرمەتىنە «1941-1945 ج.ج. سوعىس ارداگەرى» بەلگىسى، «كسرو قارۋلى كۇشتەرىنە 50 جىل» مەدالى، ءار جىلدارى ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ مەرەيتويلىق مەدالدارىمەن ماراپاتتالعان.

پىكىرلەر