بالۋان شولاقتىڭ “جىعىلۋى”

2944
Adyrna.kz Telegram

مەن پالۋاندار، باتىرلار تۋرالى وقىعاندارىمدى جيناپ جۇرەمiن. وقىرماندارعا “تىلسىم دۇنيە” گازەتiندە (12.06. 2006 جىل) جاريالانعان “بالۋان شولاقتىڭ مارتتiگi” اتتى ماقالانى ۇسىنىپ وتىرمىن. “…جەتiقوڭىردا جەر-جەرگە ات شاپتىرىلىپ حابار بەرiلگەن ۇلكەن جيىن ءوتتi. “وسى جيىنعا جەتiقوڭىر­دىڭ اتاقتى پالۋانى نايىمبايمەن كۇرەسۋگە بالۋان شولاق كەلiپتi” دەگەن داقپىرت ەل-ەلدi كەزiپ كەتكەن. جەتiقوڭىر­لىق نايىمباي اسا كiرپياز ادام ەكەن. كۇرەسەر الدىندا وڭاشا وتىرىپ بال اشىپ الاتىن بولعان. ءسiرا، قۇمالاق “قارسىلاسىڭدى جىعاسىڭ” دەگەن ىڭعاي كورسەتكەندە عانا كۇرەسكە تۇسەتiن بولسا كەرەك. ال ەندi ءوزi “مەن بۇل كۇرەسكە شىقپايمىن” دەپ بەزiرەيiپ وتىرىپ السا، باي-باعلانىڭ دا، باتىر بايانىڭ دا، ەل جاقسىلارى دا ولەردەگi ءسوزiن ايتىپ كوندiرە المايدى ەكەن.وسى جەتiقوڭىردا وتەتiن كۇرەسكە نايىمباي پالۋان وقىس مiنەز كورسە­تەدi. كۇرەسكە شىقپايتىنىن جارىسقا بiر كۇن قالعاندا مالiمدەيدi. جان-جاققا ساۋىن ايتىلىپ، ەل جينالىپ قويعان. الدە نايىمباي اتاعى جەر جارىپ، قازاق دالاسىنان اسىپ، سوناۋ رەسەيدiڭ ومبىسى مەن تومىنا، شەلەبiسiنە جەتiپ جاتقان بالۋان شولاقتىڭ اتاق-داڭقىنان سەسكەندi مە، ايتەۋiر، كۇرەسكە شىقپاي قويادى. “نايىمباي كۇرەسكە شىقپاسا شىقپاسىن، بالۋان شولاقتىڭ ˜زi ورتاعا شىعىپ، بوي ك˜رسەت­سiن”، – دەيدi نا­يىم­بايعا قاتتى رەنجiگەن حالىق.

– حالايىق، شۋلاماڭىزدار، ورتاعا بالۋان شولاق شىعادى، – دەپ حابارلايدى تويدى باسقارىپ جۇرگەن جiگiت ات ۇستiنەن. سول زاماتتا شاپانىن ۇستiنەن جەلبەگەي جامىلعان ت˜رتباق، دەمبەلشە كەلگەن بالۋان شولاق ورتاعا شىعا كەلiپ، وڭقولىن ك˜تەرiپ، ەكiنشi قولىمەن كەۋدەسiن باسىپ، باسىن يەدi. تويدى باسقارىپ جۇرگەن جiگiت:

– نۇرەكە، شامالى كۇتە تۇرىڭىز، ەل iشi عوي. مۇمكiن تاۋداي تالابى بار جاس­تار تابىلىپ قالار! جاس تا بولسا، سiزدiڭ اتاقتى، جاۋىرىنى جەرگە تيمەگەن پالۋاننىڭ بەلiن ۇستاپ كورۋدiڭوزi دە مارتەبە عوي، – دەيدi. – كانە، ورتا­عا شىعاتىن كiم بار؟ كiم جىقسا، سوعان سايگۇلiك جەگiلگەن پاۋەسكە بار! قانە، كiم شىعادى؟

– وي، بالۋان شولاققا قارسى كiم شىعادى؟! جىقپاق تۇگiلi, وعان قارسى كەلەتiن جiگiتتiڭ جۇرەگiنiڭ تۇگi بار شىعار؟

جيىلعان جۇرت وسىلايشا دابىرلاسىپ، تەڭiزدەي تولقىپ بiر ءسات تۇرىپ قاپتى. سوندا كوپ iشiنەن بالاعىن ءتۇ­رiنiپ، ەكi ءبۇيiرiن تايانىپ، بيسارى شىعا كەلiپتi: “جىعىلسام جەر كوتەرەدi. قايتا وسىندايدا بالۋان شولاق اعامنىڭ بەلiن ۇستاپ قالايىن”، – دەپ اناداي جەردە جىميىپ تۇرعان بالۋان شولاققا جاقىنداي بەرەدi. ورتاعا شىققان ادام توپ جارىپ شىعاتىنداي پالۋان كiسi ەمەس. شاعىن دەنەلi, باسقادان ˜زگەشە بiتiمi جوق جان بولاتىن.

– ەي، مىنا بيسارىعا نە جوق؟ قا­بىر­عاسى كۇيرەپ، ولەيiن دەپ جۇرگەن بولار.

– ەشكiم شىقپاعان سوڭقايتسiن؟ جاڭا جىعىلسام جەر كوتەرەدi دەپ ايت­قان جوق پا! ەل نامىسى ءۇشiن شىعىپ وتىر عوي، – دەپ ءنوپiر كوپ دابىرلاسىپ كەتتi. تەك بالۋان شولاققولىن كوتەرگەندە حالىققۇلاققا ۇرعان تاناداي بولىپ تەز تىنىشتالعان. بالۋان شولاققولىن كوتەرگەن قالپى، قارسىلاسىنا جاقىنداپ كەلiپ، ورنىنان تiك كوتەرiپ الىپ، ارقاسىنان قاعىپ:

– نيەتiڭە راقمەت، باۋىرىم! سەن جىقتىڭ، مەن جىعىلدىم! باس بايگە سەنiكi! – دەپتi. جۇرت العاشقى كەزدە تۇسiنبەي اڭ-تاڭ بولعان. “بۇعان اڭتارىلاتىن ەشنارسە جوق. بيسارىنىڭ جۇرەكتiلiگiنە اتاقتى پالۋانننىڭ كورسەتكەن مارتتiگi. اتاسىنا راقمەت!” – دەيدi ەل جاقسىلارى.


 ماكەن ۋاقتەگi, تولە بي اۋىلى، شۋ اۋدانى، جامبىل وبلىسى.

پىكىرلەر