كەشە، 5 قاراشادا اقش حالقى ءوزىنىڭ 47 پرەزيدەنتىن سايلادى. ازىرگە سايلاۋ ناتيجەسى تۇپكىلىكتى انىقتالماعانىمەن، قازىرگى ساتتە دونالد ترامپتىڭ جيناعان داۋىسى كوبىرەك. ول 52 پايىزدان استام داۋىسقا يە بولسا، باسەكەلەسى كامالا ءحارريستىڭ جيناعان داۋسى 46 پايىزدان اسادى. داۋىستار ءالى سانالىپ بىتكەن جوق.
رەسپۋبليكاشىل پارتيادان سايلاۋعا تۇسكەن ترامپتىڭ پرەزيدەنتى قىزمەتىن اتقارعانى بەلگىلى. دەموكراتتار كانديداتى كامالا حارريس – قازىرگى ۆيتسە-پرەزيدەنت. ترامپ 2017-2021 جىلدارى اقش-تىڭ 45 پرەزيدەنتى بولعان.
سايلاۋ ناۋقانى كەزىندە حارريس تە، ترامپ تا جەڭىسكە جەتەتىنىنە سەنىمدىلىكتەرىن بىلدىرگەن. ولار وزدەرىنىڭ سايلاۋ ناۋقانىنىڭ دۇيسەنبى كۇنگى كەشكە دەيىن سوزىلعان سوڭعى ميتينگتەرىندە دە جەڭىس تۋرالى ايتۋمەن بولعان.
«جاقىن ارادا تاماشا ناتيجە بولادى»
سايلاۋ ناۋقانىندا ترامپ ميچيگان شتاتىنىڭ گراند-راپيدس قالاسىندا جەرگىلىكتى ۋاقىت بويىنشا تۇنگى ساعات 2-دە سوڭعى ءسوزىن سويلەگەن. ۆۆس ارناسىنىڭ حابارلاۋىنشا، ناۋقان بارىسىندا ول بۇكىل ۋاقىتىن ەكونوميكا ماسەلەلەرىنە، ميگراتسياعا جانە كامالا حارريسكە سىن ايتۋعا ارناعان.
«مەنىڭ ويىمشا، جاقىن ارادا تاماشا ناتيجە بولادى. سىزدەردىڭ داۋىستارىڭىز كامالانى قىزمەتتەن بوساتىپ، امەريكانى قۇتقارۋعا كومەكتەسەدى. ءبىز سالىقتار مەن ينفلياتسيانى تومەندەتەمىز، باعانى تۇسىرەمىز، جالاقىنى كوتەرەمىز، امەريكا مەن ميچيگانعا مىڭداعان زاۋىتتاردى قايتارامىز جانە مۇنىڭ كوپ بولىگى تاريفتەر ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. بۇل – مەنىڭ سۇيىكتى ءسوزىم»، - دەگەن ترامپ.
ترامپ امەريكا ونەركاسىبىن قولداۋ ءۇشىن قىتايدان جانە باسقا ەلدەردەن اقش-قا ءونىم اكەلۋ تاريفتەرىن كوتەرۋ تۋرالى ۋادەسىن مەڭزەپ وتىر.
قىرىق بەسىنشى پرەزيدەنت
جۋرناليستەردىڭ ايتۋىنشا، ترامپتىڭ ەڭ نەگىزگى ارگۋمەنتتەرىنىڭ ءبىرى – ونىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتتىك مەرزىمىنىڭ العاشقى جىلدارىنداعى اقش-تىڭ تۇراقتى ەكونوميكالىق جاعدايى. ول كەزدە كوۆيد پاندەمياسى مەن ۋكرايناداعى سوعىسقا قاتىستى قيىندىقتار ءالى باستالماعان ەدى. سوندا ترامپ سايلاۋشىلاردى اقش ەكونوميكاسىن 2019 جىلعا دەيىنگى تىنىش كەزەڭدەرگە قايتارا الاتىنىنا سەندىرۋگە تىرىسقان.
سايلاۋ الدىندا الەمدەگى ەڭ تانىمال پودكاستتاردىڭ ءبىرىنىڭ جۇرگىزۋشىسى دجو روگاننىڭ قولداۋى ترامپ ءۇشىن جاقسى جاڭالىق بولدى. روگان ترامپتىڭ ەڭ بەلگىلى جاقتاستارىنىڭ ءبىرى، ميللياردەر يلون ماسكپەن سۇحباتتاسقاننان كەيىن ول دا سايلاۋشىلاردى ترامپقا داۋىس بەرۋگە شاقىردى.
روگاننىڭ ايتۋىنشا، ماسكتىڭ ترامپتى قولدايتىن ارگۋمەنتتەرى ونى سەندىرگەن.
«ونىمەن بارلىق ماسەلەدە كەلىسەمىن. بۇل مەنىڭ ترامپقا داۋىس بەرۋگە شاقىراتىنىمدى بىلدىرەدى»، - دەگەن روگان.
حانىمدار حارريس جاعىندا
ءحارريستىڭ جاقتاستارى داۋىس بەرۋگە بىرنەشە كۇن قالعاندا ولاردىڭ كانديداتى ءوز پوزيتسياسىن نىعايتا تۇسكەنىن، اسىرەسە ايەلدەردى قولداۋدى كۇشەيتكەنىن ايتادى.
بۇل سايلاۋدا كانديداتتار اراسىنداعى گەندەرلىك ايىرماشىلىق ماڭىزدى ءرول اتقارۋى مۇمكىن دەگەن بولجام بار. ساۋالناما ناتيجەلەرىنە قاراعاندا ەرلەر كوبىنە – ترامپتى، ال ايەلدەر ءحارريستى قولدايدى. بۇل كوبىنەسە رەسپۋبليكاشىل كانديداتتىڭ تۇسىك جاساتۋ ماسەلەسىنە قاتىستى ۇستانىمىنا بايلانىستى. ول ايەلدەردىڭ جۇكتىلىكتى توقتاتۋ قۇقىعىن كونستيتۋتسيادان الىپ تاستاۋعا ىقپال ەتكەن.
وتكەن اپتادا ايوۆا شتاتىنداعى سايلاۋشىلار اراسىندا جۇرگىزىلگەن ساۋالناما ناتيجەلەرى ۇلكەن رەزونانس تۋدىردى. سەبەبى بۇل ايماق وسى ۋاقىتقا دەيىن سەنىمدى رەسپۋبليكاشىل ايماق رەتىندە سانالىپ كەلگەن ەدى.
«مەن جاستارمەن ماقتانامىن»
Des Moines Register گازەتىنىڭ تاپسىرىسى بويىنشا بەدەلدى كومپانيا سايلاۋ الدىندا جۇرگىزگەن ساۋالناما داۋىس بەرۋگە نيەتتىلەر اراسىندا ءحارريستىڭ ترامپتان وزىپ تۇرعانىن كورسەتتى. سايلاۋشىلاردىڭ 47 پايىزى ءحارريستى قولداۋعا دايىن ەكەندەرىن بىلدىرسە، رەسپۋبليكاشىل كانديداتقا 44 پايىز ەلەكتورات قولداۋ تانىتقان.
ترامپ بۇل ناتيجەلەرگە سەنۋگە بولمايتىنىن مالىمدەدى. ال ءحارريستىڭ جاقتاستارى دەموكرات ايەلدىڭ پوزيتسياسى ايەلدەر داۋىسىنىڭ ارقاسىندا كۇشەيىپ جاتقانىن سەنىمدى تۇردە ايتىپ وتىر.
حارريس سوڭعى ءسوزىن شەشۋشى شتات – پەنسيلۆانيانىڭ ەڭ ءىرى قالاسى فيلادەلفيادا ايتتى.
ول ءوزىنىڭ سايلاۋ الدى ناۋقانى ەلدىڭ ءار تۇكپىرىنەن ءارتۇرلى ادامداردى بىرىكتىرگەنىن العا تارتتى.
«ءبىز ەشتەڭەگە قارسى ەمەسپىز، كەرىسىنشە، ءبىر نارسە ءۇشىن كۇرەسىپ جاتىرمىز. بۇگىن باستاعان جولدى ءبىز ەنەرگيامەن، وپتيميزم جانە قۋانىشپەن اياقتايمىز»، - دەدى حارريس ءوز جاقتاستارىنا.
ول ءۇشىن ەڭ ماڭىزدىسى – جاس سايلاۋشىلاردىڭ قولداۋى. حارريس ءوز سوزىندە جاستارعا «مەن سىزدەردىڭ كۇش-قۋاتتارىڭىزدى كورەمىن جانە سىزدەرمەن ماقتانامىن»،- دەپ ۇندەۋ جاسادى.
ەكى ءتۇرلى الەمنىڭ باسەكەسى
«اقش-تى ارالاپ، سايلاۋشىلارمەن اڭگىمەلەسكەننەن كەيىن، ماڭىزدى قورىتىندىعا كەلدىم. امەريكا ادەتتەن تىس ءبولىنىپ قانا قويماي، ءبىر اۋماقتا ەكى ءتۇرلى ەل قاتار ءومىر سۇرۋگە تىرىسىپ جاتقانداي اسەر قالدىرادى»، - دەيدى BBC-ءدىڭ سولتۇستىك امەريكاداعى رەداكتورى سارا سميت.
دەموكراتتار قالالار مەن ونىڭ اينالاسىندا تۇرسا، رەسپۋبليكاشىلار نەگىزىنەن اۋىلدىق جەرلەردە تۇرادى.
سونىمەن قاتار، امەريكالىقتاردىڭ ساياسي كوزقاراستارى ورتاق جەرلەرگە كوشۋگە بەيىمدىلىگى ارتىپ كەلەدى. سايلاۋ ناۋقانىندا بەلگىلى ءبىر ايماقتاردىڭ كىمگە جاناشىر بولعانىن انىقتاۋ قيىن ەمەس بولاتىن. سەبەبى، ۇيلەردىڭ جانىندا ترامپتى نەمەسە ءحارريستى قولدايتىن پلاكاتتاردى ءجيى كورۋگە بولاتىن ەدى.
بىراق مۇنداي ەكى ءتۇرلى الەمدە شەكسىز ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىن ەمەس. پىكىرتالاس قاتتى بولسا دا، بىرەۋ جەڭۋى كەرەك.
سايلاۋ ناتيجەلەرىن ەستىگەندە، كوپتەگەن امەريكالىقتار ۇرەيمەن ونداعان ميلليون وتانداستارىنىڭ الەمدى مۇلدە باسقاشا كورەتىنىن تۇسىنەدى.
