ەلدەگى ەكولوگيالىق باستامالار

قازاقستانداعى ەكولوگيا ماسەلەلەرى سوڭعى جىلدارى ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى بولىپ كەلەدى. ەلدىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىنا اسەر ەتەتىن نەگىزگى فاكتورلارعا: كليماتتىڭ وزگەرۋى، شولەيتتەنۋ قاۋپى، ونەركاسىپتىك لاستانۋ، ورمانداردىڭ ازدىعى، سۋ رەسۋرستارىنىڭ تاپشىلىعى، قالدىقتاردى دۇرىس وڭدەمەۋ سىندى ماسەلەلەردى جاتقىزۋعا بولادى. جالپى، وسىنداي ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشىن قازاقستان ۇكىمەتى مەن قوعامدىق ۇيىمدار ءارتۇرلى باعدارلامالار مەن باستامالاردى قولعا الۋدا، ونىڭ ىشىندە جاسىل ەكونوميكاعا كوشۋ، ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋ جانە تابيعي رەسۋرستاردى ءتيىمدى باسقارۋ شارالارى قاراستىرىلۋدا. «جاسىل قازاقستان» ۇلتتىق جوباسى – قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىن جاقسارتۋعا جانە تابيعي رەسۋرستاردى ۇتىمدى پايدالانۋعا باعىتتالعان اۋقىمدى مەملەكەتتىك باعدارلاما. بۇل جوبا قورشاعان ورتانى قورعاۋ، ەكوجۇيەلەردى قالپىنا كەلتىرۋ، كليماتتىق وزگەرىستەرگە بەيىمدەلۋ جانە ەلدىڭ تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋگە ارنالعان شارالاردى قامتيدى. جوبانىڭ باستى ماقساتى – ەكولوگيالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتىپ، قازاقستاننىڭ تابيعي بايلىقتارىن ساقتاپ قالۋ. سونىمەن قاتار، بۇل جوبا ەلدىڭ ەكوجۇيەسىن جاقسارتۋ ارقىلى حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ساپاسىن ارتتىرۋدى جانە ەكولوگيالىق تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋدى كوزدەيدى. جاسىل قازاقستان ۇلتتىق جوباسىنا كىرەتىن نەگىزگى باعىتتار: 1. اتموسفەرالىق اۋانىڭ ساپاسىن جاقسارتۋ قالا تۇرعىندارىنىڭ دەنساۋلىعىنا ايتارلىقتاي اسەر ەتەتىن اۋانىڭ لاستانۋى – قازاقستاننىڭ ءىرى قالالارى مەن ونەركاسىپتىك ايماقتارىنداعى وزەكتى ماسەلە. جوبا اياسىندا كەلەسى شارالار جوسپارلانعان: - زاۋىتتار مەن ونەركاسىپتىك كاسىپورىنداردىڭ ەكولوگيالىق ستاندارتتارعا ساي جۇمىس ىستەۋىن قاداعالاۋ; - اۋانىڭ لاستانۋ دەڭگەيىن تومەندەتۋ ءۇشىن زاماناۋي تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ; - قالالارداعى كوگالداندىرۋدى كەڭەيتۋ جانە جاسىل ايماقتاردى ۇلعايتۋ. 2. سۋ رەسۋرستارىن قورعاۋ جانە ۇتىمدى پايدالانۋ قازاقستاندا سۋ رەسۋرستارى شەكتەۋلى، ال كليماتتىڭ وزگەرۋى مەن انتروپوگەندىك فاكتورلار سۋ تاپشىلىعىن تۋدىرادى. بۇل باعىتتا كەلەسى مىندەتتەر قويىلعان: - سۋ كوزدەرىن قورعاۋ جانە ولاردى لاستانۋدان ساقتاۋ; - سۋ قويمالارى مەن وزەن-كولدەردى تازارتۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ; - سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ جانە اۋىل شارۋاشىلىعىندا سۋ پايدالانۋدىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ. 3. ورمانداردى ساقتاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ ورمانداردى قالپىنا كەلتىرۋ جانە ولاردىڭ اۋداندارىن كەڭەيتۋ ەكوجۇيەنىڭ تەپە-تەڭدىگىن ساقتاۋ ءۇشىن ماڭىزدى. جوبا اياسىندا ورماندى القاپتاردى ۇلعايتۋعا ەرەكشە نازار اۋدارىلادى: - اعاش وتىرعىزۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ; - ورماندى اۋماقتاردى كەسۋ مەن ورتەۋ جۇمىستارىنا قاتاڭ باقىلاۋ ورناتۋ; - ورمانداردى زاڭسىز پايدالانۋ جانە براكونەرلىكپەن كۇرەسۋ. 4. ەكوجۇيەلەردى جانە بيوالۋانتۇرلىلىكتى ساقتاۋ قازاقستاننىڭ فلوراسى مەن فاۋناسى بىرەگەي، جانە ولاردى قورعاۋ – ەلدىڭ ەكولوگيالىق تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋدىڭ ماڭىزدى بولىگى. بۇل باعىتتا: - قورعالاتىن تابيعي ايماقتاردىڭ سانىن ارتتىرۋ; - قىزىل كىتاپقا ەنگەن جانۋارلار مەن وسىمدىكتەردى قورعاۋ شارالارىن كۇشەيتۋ; - ەكولوگيالىق ءتۋريزمدى دامىتۋ ارقىلى تابيعات رەسۋرستارىن ءتيىمدى پايدالانۋ. 5. قالدىقتاردى وڭدەۋ جۇيەسىن جەتىلدىرۋ قالدىقتاردى دۇرىس وڭدەۋ ەكولوگيالىق تازالىقتى ساقتاۋ ءۇشىن ماڭىزدى. جوبا اياسىندا: - قالدىقتاردى سۇرىپتاۋ جانە قايتا وڭدەۋ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ; - پوليگوندارداعى قوقىستاردى قايتا وڭدەۋ دەڭگەيىن ارتتىرۋ; - قالدىقتاردى كادەگە جاراتۋ جانە قايتا وڭدەۋ كاسىپورىندارىن اشۋ جوسپارلانعان. 6. ەكولوگيالىق مادەنيەتتى قالىپتاستىرۋ حالىقتىڭ ەكولوگيالىق ساناسىن ارتتىرۋ – «جاسىل قازاقستان» جوباسىنىڭ تاعى ءبىر ماڭىزدى باعىتى سانالادى. بۇل باعىتتا: - ەكولوگيالىق ءبىلىم بەرۋدى مەكتەپتەر مەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا ەنگىزۋ; - ەكولوگيالىق ماسەلەلەر تۋرالى اقپاراتتاندىرۋ جانە قوعامدى تابيعات قورعاۋ شارالارىنا بەلسەندى قاتىستىرۋ; - ەكولوگيالىق اكتسيالار مەن سەنبىلىكتەر ۇيىمداستىرۋ ارقىلى تۇرعىنداردىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋعا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ. قورىتا ايتقاندا، «جاسىل قازاقستان» ۇلتتىق جوباسى – قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق جاعدايىن جاقسارتۋعا باعىتتالعان ماڭىزدى باستامالاردىڭ ءبىرى. جوبا تابيعي رەسۋرستاردى ساقتاۋ، ەكوجۇيەلەردى قالپىنا كەلتىرۋ جانە حالىقتىڭ دەنساۋلىعى مەن ءال-اۋقاتىن جاقسارتۋ ماقساتىندا كەشەندى شارالاردى قامتىپ وتىر. بۇل ەكولوگيالىق باستامالار ەلدىڭ تۇراقتى دامۋى مەن تابيعي بايلىقتارىن كەلەشەك ۇرپاققا ساقتاپ قالۋعا ىقپالى زور بولادى دەگەن سەنىمدەمىز! ايگۇل مۇراتقىزى