ادىلەت ورگاندارى فۋنكتسيالارىنىڭ ءبىرى بولىپ زاڭ كومەگىن ۇيىمداستىرۋ جانە كورسەتۋ، قۇقىقتىق ناسيحات جۇمىسىن جۇرگىزۋ بولىپ كەلەدى. ستاتيستيكالىق دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، باتىس قازاقستان وبلىستىق ادۆوكاتتار القاسىنىڭ مۇشەلىگىندە 221 ادۆوكات، بقو زاڭ كەڭەسشىلەرى پالاتاسىندا 252 زاڭ كەڭەسشىسى بار. وبلىستا 110-عا جۋىق زاڭگەر بەلگىلى ءبىر ساناتتاعى ازاماتتارعا زاڭ كومەگىن تەگىن كورسەتەدى. مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن زاڭ كومەگىن الۋعا قۇقىعى بار ادامدار «ادۆوكاتتىق قىزمەت جانە زاڭ كومەگى تۋرالى» قر زاڭىنىڭ 26-بابىندا كورسەتىلگەن. وسى ورايدا سالانىڭ قۇقىقتىق ساياساتتى ىسكە اسىرۋ، قۇقىقتىق قامتاماسىز ەتۋ جۇمىستارى تۋرالى بقو ادىلەت دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى ءاليا تاسىباەۆانى سوزگە تارتقان ەدىك.
ءاليا انەسقىزىنىڭ مالىمدەۋىنشە، دەپارتامەنتتە اليمەنت ءوندىرىپ الۋ، زەينەتاقى مەن جاردەماقى تاعايىنداۋ، وڭالتۋ، بوسقىن نەمەسە قانداس مارتەبەسىن الۋ ماسەلەلەرى بويىنشا جەكە تۇلعالارعا، اتا-اناسىنىڭ قامقورلىعىنسىز قالعان كامەلەتكە تولماعاندارعا، جىنىستىق زورلىق-زومبىلىق، ادام ساۋداسى، تەرروريزم اكتىسى قۇرباندارىنا نە وسى مارتەبەگە نەمەسە جاعدايعا بايلانىستى ولاردىڭ قۇقىقتارى مەن زاڭدى مۇددەلەرىن قامتاماسىز ەتۋ جانە قورعاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ازاپتاۋعا ۇشىراعاندارعا، جەكە تۇلعالارعا اسىراۋشىسىنىڭ قايتىس بولۋىنان كەلتىرىلگەن زياندى وتەۋ تاعى باسقا ماسەلەلەر بويىنشا قۇقىقتىق كومەك كورسەتىلەدى.
زاڭ كومەگىن الۋ ءۇشىن ادۆوكاتتار مەن زاڭ كونسۋلتانتتارىنا جۇگىنگەن كەزدە ازاماتتاردىڭ جەكە باسىن كۋالاندىراتىن قۇجاتى جانە ولاردىڭ الەۋمەتتىك مارتەبەسىن راستايتىن قۇجاتى بولۋى قاجەت. سوتتاردا، قىلمىستىق قۋدالاۋ ورگاندارىندا، وزگە دە مەملەكەتتىك ورگاندار مەن مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردا جەكە تۇلعالاردىڭ مۇددەلەرىن قورعاۋ جانە وكىلدىك ەتۋ تۇرىندەگى مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن زاڭ كومەگى وسى زاڭدا جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭناماسىندا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن كورسەتىلەدى:
كەز كەلگەن ادام تۇرعىلىقتى جەرى مەن ورنالاسقان جەرىنە قاراماستان قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ اۋماعىندا مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن زاڭ كومەگىن الۋعا قۇقىلى. مەملەكەت كەپىلدىك بەرگەن زاڭ كومەگىنە مۇقتاج ادامنىڭ مۇددەسى ءۇشىن مۇنداي كومەك كورسەتۋ تۋرالى وتىنىشپەن ونىڭ وكىلى زاڭداردا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن جۇگىنە الادى. بۇل ماقساتقا مەملەكەتتىك بيۋدجەتتەن 130 ملن. تەڭگە ءبولىندى.
– جارتى جىل ىشىندە 5 000-عا جۋىق ازامات تەگىن زاڭ كومەگىن الدى. اۋىزشا كونسۋلتاتسيالار تۇرىندە – 2 358, قىلمىستىق ىستەر شەڭبەرىندە – 2018, اكىمشىلىك ىستەر بويىنشا – 215 جانە ازاماتتىق ىستەر بويىنشا – 35 زاڭ كومەگى كورسەتىلدى. زاڭ كومەگىنىڭ ساپاسىن باقىلاۋ سالاسىنداعى جۇمىستى ادىلەت ورگاندارى مەن ءوزىن-ءوزى رەتتەيتىن ۇيىمدار نوتارياتتىق پالاتا، جەكە سوت ورىنداۋشىلار پالاتاسى، ادۆوكاتتار القاسى جانە جەكە پراكتيكامەن اينالىساتىن زاڭگەرلەر پالاتاسى جۇرگىزەدى. ازاماتتارعا ساپاسىز نەمەسە تولىق ەمەس زاڭگەرلىك قىزمەت كورسەتۋ فاكتىلەرى دە ورىن الىپ جاتادى، بۇل زاڭگەرلەردىڭ تاجىريبەسىزدىگىن كورسەتەدى، – دەيدى دەپارتامەنت باسشىسى.
ايتا كەتۋ كەرەك، سوڭعى 6 جىلدا مەملەكەت حالىقتىڭ بورىشتىق جۇكتەمەسىن تومەندەتۋ بويىنشا شارالار قابىلدادى، ونىڭ ىشىندە حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنىڭ كەپىلسىز تۇتىنۋشىلىق كرەديتتەرىن وتەۋ، ءوسىمپۇلدار مەن ايىپپۇلداردى ەسەپتەن شىعارۋ، بانكتەردە قايتا قارجىلاندىرۋ ءراسىمىنىڭ تەتىگىن قولدانۋ قولعا الىندى. قابىلدانعان شارالارعا قاراماستان، حالىقتى نەسيەلەندىرۋ دەڭگەيى ءالى دە جوعارى. 2018 جىلدان باستاپ نەسيە كولەمى ءۇش ەسەگە وسكەن. كوبىنەسە ازاماتتار نەسيە العان كەزدە وزدەرىنىڭ قارجىلىق مۇمكىندىكتەرىن اسىرا باعالايدى، سوندىقتان كەيىننەن اتقارۋشى جازبا شىعارۋ جانە بورىشكەرلەر تىزىلىمىندە بولۋ سياقتى جاعدايلار تۋىندايدى
ادىلەت مينيسترلىگى ءوز كەزەگىندە تجك رەسپۋبليكالىق پالاتاسىمەن، رەسپۋبليكالىق نوتارياتتىق پالاتامەن بىرلەسىپ، وسى قىزمەتتى جەتىلدىرۋ جانە ءتيىستى باقىلاۋدى كۇشەيتۋ جونىندە شارالار قابىلداۋدا. زاڭناماعا سايكەس، ين-نوتاريۋستىڭ بورىشكەردەن ءوندىرىپ الۋشىعا تيەسىلى بەلگىلى ءبىر اقشا سوماسىن ءوندىرىپ الۋ نەمەسە باسقا جىلجىمالى مۇلىكتى تالاپ ەتۋ تۋرالى جازباشا وكىمى. جىل باسىنان بەرى وبلىس اۋماعىندا 121 جەكەشە نوتاريۋس جۇمىس ىستەسە، ونىڭ 90-ى ورال قالاسىندا، 31-ءى اۋدانداردا. وتكەن جىلى پروكۋراتۋرا ورگاندارى ادىلەت ورگاندارىمەن بىرلەسىپ ءوڭىر نوتاريۋستارىنىڭ اتقارۋشىلىق جازبا جاساۋ ءتارتىبى سالاسىندا بىرقاتار بۇزۋشىلىقتاردى انىقتاعانىن ايتۋ كەرەك.
ادىلەت دەپارتامەنتى جۇرگىزگەن باقىلاۋدىڭ ناتيجەلەرى بويىنشا 5 نوتاريۋسقا قاتىستى ادىلەت مينيسترلىگى ليتسەنزيادان ايىرۋ تۋرالى تالاپ ارىز بەردى. قازىرگى ۋاقىتتا سوتتاردا قارالۋدا.
ءوز كەزەگىندە ءاليا انەسقىزى كرەديتتەردى رەسىمدەۋ كەزىندە ازاماتتاردىڭ شارت تالاپتارىمەن، ونىڭ ىشىندە ەسەپتەلەتىن پايىزدارمەن مۇقيات تانىسقانى ءجون ەكەنىن ەسكەرتتى. ەگەر كەلىسپەۋشىلىك سەبەپتەرى بولسا، كەلىسپەۋشىلىك سەبەپتەرىن كورسەتە وتىرىپ، قارسىلىق بىلدىرۋگە سەبەپتەر بولسا، ين العان كەزدە دەرەۋ نوتاريۋسقا حابارلاسقان دۇرىس.
2023 جىلعى جەلتوقساننان باستاپ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ادىلەت مينيسترلىگى نوتارياتتىق قىزمەتتەردى ونلاين فورماتقا كوشىرۋ بويىنشا «تسيفرلىق نوتاريات» پيلوتتىق جوباسىن ىسكە قوستى.
قازىرگى ۋاقىتتا نوتاريۋستار ءۇش ءتۇرى بويىنشا (قر بارلىق مەملەكەتتىك ورگاندارىندا جانە باسقا دا قۇزىرەتتى ورگاندارىندا، مەكەمەلەرىندە، بارلىق مەنشىك نىسانىنداعى كاسىپورىنداردا مۇددەلەر ۇسىنۋعا; مۇراگەرلىك ءىستى جۇرگىزۋگە; سوتتاردا ىستەر جۇرگىزۋگە) جانە جۇبايىنىڭ بىرلەسكەن مۇلىككە بيلىك ەتۋگە كەلىسىمى بويىنشا ونلاين سەنىمحاتتاردى كۋالاندىرادى.
«Egov-mobile» ءموبيلدى قوسىمشاسى ارقىلى بەينەقوڭىراۋ ارقىلى حالىققا نوتاريۋستىڭ كونسۋلتاتسيا الۋعا مۇمكىندىك بەرەتىن «ونلاين-كونسۋلتاتسيا» سەرۆيسى ەنگىزىلدى.بيىلعى جىلدىڭ باسىنان بەرى وبلىسىمىزدا نوتاريالدىق قىزمەت بويىنشا –78 ۇمىتكەر، ادۆوكاتۋرا بويىنشا – 47 ۇمىتكەر اتتەستاتتاۋدان وتكەن.
اعىمداعى جىلدىڭ 1-جارتىجىلدىعىندا ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق مادەنيەتى مەن ساۋاتتىلىق دەڭگەيىن ارتتىرۋ ماقساتىندا ادۆوكاتتىڭ، نوتاريۋستاردىڭ، زاڭ كونسۋلتانتتارىنىڭ، تجك، ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ قاتىسۋىمەن 329 قۇقىقتىق ءتۇسىندىرۋ ءىس-شاراسى وتكىزىلدى.
كاۋسار بايعاليەۆا
