ەلىمىزدە زەينەتاقى اۋدارىمدارىنىڭ جاڭا ەرەجەلەرى قابىلدانىپ، كەلەسى جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ ءار قىزمەتكەردىڭ جەكە زەينەتاقى شوتىنا اي سايىن جالاقىنىڭ 15 پايىزى اۋدارىلىپ وتىرادى. ياعني ءار جۇمىس بەرۋشى قىزمەتكەردىڭ 10 پايىزدىق مىندەتتى زەينەتاقى جارناسىنان بولەك، ءوز قاراجاتى ەسەبىنەن 5 پايىز زەينەتاقى جارناسىن اۋدارۋعا مىندەتتى.
ەڭ قىزىعى، ءدال وسى 5 پروتسەنت زەينەتاقى جارناسى جەكە تۇلعالاردىڭ مەنشىگى بولىپ سانالمايدى. ءتىپتى قايتىس بولعاننان كەيىن دە مۇراعا قالدىرىلمايدى. قاراجات بىرىڭعاي جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورىنىڭ اكتيۆىندە بولادى. جانە زەينەتكەرلەر اراسىندا قايتا بولىنەدى. ماماندار بۇل جاڭاشىلدىقتى ەنگىزبەس بۇرىن الەمنىڭ ۇزدىك تاجىريبەلەرىنە سۇيەنگەنىن ايتادى.
ءار ازاماتتان 10-15 پايىز جيناپ وتىرۋ – بۇل زاڭداستىرىلعان توناۋدىڭ ءبىر ءتۇرى
راسۋل جۇمالى، ساياساتتانۋشى:
زەينەتاقى قورىنىڭ بىردەن-ءبىر ماقساتى – ول زەينەت جاسىنا كەلگەندە ازاماتتىڭ ءوزىن-ءوزى اسىراۋ مۇمكىندىگى. قازىرگى شىعىندارعا قاراعاندا زەينەتكەرلىككە شىققاندا ول اقشا قازاقستاندىقتارعا جەتپەيتىن سىڭايلى. ايتەۋىر ارقايسىمىز زەينەتاقى قورىن تولتىرۋىن تولتىرامىز. وعان ءبىزدى ماجبۇرلەپ قويعان. بىراق سول اقشانى ازاماتتارعا قايتارۋعا كەلگەندە كۇمان، كۇدىك وتە زور. ال ءار ازاماتتان 10-15 پايىزىن جيناپ وتىرۋ – بۇل زاڭداستىرىلعان توناۋدىڭ ءبىر ءتۇرى. جاڭا ءبىر سالىقتىڭ ءتۇرى. سالىق تولەنەدى، بىراق قايتارىمىن ءبىز كورمەيمىز. بۇل تاعى دا ءوز بىلىقتارىن، جىرتىقتارىن جاماۋدىڭ ءتاسىلى. ءوز ولقىلىقتارىن وزدەرىنەن كورمەيدى، ونىڭ ەسەبىن وتەۋگە قوعامدى جۇكتەپ قويادى. سول باياعى جىرتىقتارىن جاماۋ كەرەك، وعان وزدەرىنىڭ قاراجاتى جوق.
سول ءۇشىن قايتادان حالىقتىڭ ەسەبىنەن سول بەس پايىز ارقىلى الىپ وتىرادى. بىلۋىمشە، بەس پايىز تولەم ازاماتتاردىڭ جەكە وزىنەن ەمەس، جۇمىسقا قابىلداۋشى كاسىپورىنداردان، ورتا جانە شاعىن بيزنەس مەكەمەلەرىنە جۇكتەلگەن. بىراق ونسىز دا ارەڭ كۇن كورىپ وتىرعان ولار قازىرگى ايانىشتى جاعدايىنان بەتەر ۇلكەن داعدارىسقا ۇشىراۋى مۇمكىن. ءتىپتى كەيبىرەۋى مۇلدەم جابىلادى. ءسويتىپ جۇمىسسىزدىقتى ودان ءارى كوبەيتەدى. بۇل قايتادان الەۋمەتتىك قيىندىقتارعا الىپ كەلەدى. قازىر الەمدىك ەكونوميكالىق داعدارىسقا ەنىپ وتىرمىز، وسىنداي ساپاسىز شەشىمدەردىڭ ناتيجەسىنە سول جاعدايعا كەلۋىمىز ابدەن ىقتيمال.
جيناپ جاتقان زەينەتاقىمىزعا كەيىن جەتە دە الماي قالاتىن سياقتىمىز
دەنيس كريۆوشەەۆ، بلوگەر:
زەينەتاقى جۇيەسى ارقاشان بولعان. بىراق ءومىردىڭ باسىنان اياعىنا جوسپارلاۋ قۇرالى رەتىندە كەڭەستىك زاماندا قۇرىلدى. ول جيناقتاۋشى بولمادى، قيمىل-ارەكەتكە ورىن جوق ەدى، سول زامانداعىداي بارلىعى تەڭەستىرىلگەن، ديففەرەنتسيالدى بولدى. بىرىككەن زەينەتاقى تاپ وسى ۋاقىتتاعى شىعىنداردى وتەۋگە ءتيىمدى بولاتىن، ال جيناقتاۋشى زەينەتاقى قورى ينفلياتسيا، باسقارىلمايتىن دەفولت سياقتى باسقا دا فاكتورلارعا تاۋەلدى. ول اسىرەسە تۇراقسىز، دامۋشى ەكونوميكالار ءۇشىن قاۋىپتى. قوسىمشا پايىزعا كەلەر بولساق، ول كۇتىلگەن نارسە ەدى. حالىقتىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى ءوسىپ جاتىر، ال زەيناقىمەن قامتاماسىز ەتۋگە اقشا جەتكىلىكسىز، ينفلياتسيا جەپ جاتىر. قازىرگى ءبىزدىڭ جيناپ جاتقان زەينەتاقىمىزعا كەيىن جەتە دە الماي قالاتىن سياقتىمىز.
مەنىڭ پىكىرىم وزگەرگەن جوق، بىزدىكىندەي شاعىن، وسال ەكونوميكالار ءۇشىن جالعىز شەشىم - بىرىككەن زەينەتاقى قورى. ال قارتايعاندا جاقسى ءومىر سۇرەمىن دەۋشىلەر ءۇشىن جەكە، ساقتاندىرىلعان جانە يندەكساتسيالاناتىن قورلار جاقسى شەشىم بولماق.
ەسەنعازى قۋاندىق، تاريح عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، «ساياساتتانۋ نەگىزدەرى» كىتابىنىڭ اۆتورى:
جالپى كەز-كەلگەن زاڭ ادامعا قىزمەت ەتۋ كەرەك. جاقسى ءومىر ءسۇرۋى ءۇشىن ونى قامتاماسىز ەتۋى قاجەت. ال ءبىزدىڭ مەملەكەتتە بۇل باسقاشا. بيۋدجەتتەگى اقشا ازايدى، جەر-كوكتەن الاتىن اقشا جوق. سونىڭ ورنىن تولتىرۋدى بەس پايىز وسىممەن قاراستىرىپ وتىر دەپ ويلايمىن. بۇل حالىققا جاساپ وتىرعان زورلىق، زاڭسىز نارسە. بۇل جەردە ەشقانداي نەگىز جوق.
بىلايشا ايتقاندا، قولدارىنداعى بيلىكتەرىن پايدالانىپ حالىققا زورلىق جاساپ وتىر. بۇل ەشقانداي پايدا اكەلمەيدى. قازىر زەينەتاقىنى تولەپ جاتىر، بىراق ەرتەڭ ونىڭ قىزىعىن قاي ۋاقىتتا كورەدى. ەرتەڭ ول ادام ءولىپ قالسا شە؟ سوندىقتان بۇل بارىپ تۇرعان بيلىكتىڭ السىزدىگى، قاتەلىگى، حالىقتى ويلامايتىندىعىن كورسەتەدى. ءوزىم قارسىمىن. نەگىزى زەينەتاقى كەرەك ەمەس نارسە. ايتپەسە مۇنىڭ حالىققا ءبىر تيىننىڭ دا پايداسى جوق.
زەينەتاقى تولەمىنىڭ مولشەرى 5 پايىزعا وسۋىنە قارسىمىن
ەرلان سايروۆ، ساياساتتانۋشى:
مەملەكەت باسقا ەلدەرگە قاراپ وسىنداي شەشىم شىعارعان بولۋى كەرەك. نەگىزى باسەكەلەستىك جاساعان دۇرىس. بىراق بۇل جۇمىس اسىعىستىقتان جاسالىنىپ وتىر. سالىمشىلار سالعان اقشاسىن كۇندەلىكتى كورىپ وتىراتىنداي ەتىپ ويلاستىرۋ كەرەك. ءوز باسىم زەينەتاقى تولەمىنىڭ مولشەرى 5 پايىزعا وسۋىنە قارسىمىن. حالىققا بۇل جۇيە قولايسىز. پايىزدى كوبەيتپەي، كەرىسىنشە سالىمداردىڭ پايداسىنىڭ كوبەيگەنىن قاراستىرۋ كەرەك. سالىمنىڭ ءوزىنىڭ وڭتايلىعىن جاساعان ءجون. زەينەتاقىعا سالعان سالىمىن كوپتەگەن ادامدار جاسى جەتپەي الىپ جاتىر، دەگەنمەن بۇل جۇيەدە ادىلەتتىلىك كەرەك. ودان دا سالىمنىڭ تولەم پايىزىن كوبەيتپەي، كەرىسىنشە زەينەتاقىنىڭ ءوسۋىن قاراستىرۋ كەرەك.
دەرەككوز: Stan.kz,انار داۋكەن.
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
