37 ەل قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى ساياساتىن قولدادى، اراسىندا رەسەي، ساۋد ارابياسى دا بار

3920
Adyrna.kz Telegram
37  ەلدىڭ وكىلى بۇۇ-نا بىرىگىپ حات جازىپ، پەكيننىڭ شىڭجاڭداعى ساياساتىن قولدايتىنىن مالىمدەگەن. حاتقا قول
قويعاندار اراسىندا رەسەي، ساۋد ارابياسى دا بار. بۇل اقپاراتتى 12 شىلدەدە حاتتىڭ كوشىرمەسىن كورگەن Reuters اگەنتتىگى حابارلادى. ءدال وسىنىڭ الدىندا 22 ەلدىڭ ەلشىلەرى بۇۇ-نىڭ ادام قۇقىعى جونىندەگى كەڭەسىنە حات جولداپ، قىتايدىڭ از ۇلتتارعا ونىڭ ىشىندە ۇيعىر، قازاق، قىرعىز جانە وزگە ەتنيكالىق توپتارعا جاساپ وتىرعانىن قىسىمىن ايىپتاعان ەدى.

پەكين ساياساتىن قولدايتىنىن جەتكىزگەن حات اۆتورلارى قىتايدىڭ "ادام قۇقىعى سالاسىنداعى جەتىستىكتەرىن" ماقتاعان.

"تەرروريزم جانە ەكسترەميزم سياقتى ءىرى قاۋىپ-قاتەرگە كەزىككەن قىتاي شىڭجاڭداعى تەرروريزم مەن راديكاليزممەن كۇرەسۋ ءۇشىن بىرقاتار شارا قولداندى، كاسىبي ءبىلىم بەرۋ جانە وقىتۋ ورتالىقتارىن اشتى" دەلىنگەن حاتتا.

وعان 37 ەلدىڭ وكىلى قول قويعان. حاتتا سونىمەن بىرگە شىڭجاڭدا بارلىق ەتنيكالىق توپتاردىڭ نەگىزگى قۇقىقتارى ساقتالاتىنى، پەكين ارەكەتىنىڭ ارقاسىندا "ايماقتاعى جاعدايدىڭ قاۋىپسىز بولا باستاعانى", سوڭعى ءۇش جىلدا مۇندا تەرروريستىك شابۋىل بولماعانى ايتىلادى. حات اۆتورلارى بۇعان قوسا شىڭجاڭ تۇرعىندارىنىڭ "باقىتتى ءارى تاتۋ-ءتاتتى ءومىر ءسۇرىپ جاتقانىن" اتاپ وتكەن.

حاتقا قول قويعان ەلدەر اراسىندا ساۋد ارابياسى، رەسەي، سولتۇستىك كورەيا، ۆەنەسۋەلا، كۋبا، بەلارۋس، ميانما، فيليپپين، ميانما، سيريا، پاكىستان، ومان، كۋۆەيت، كاتار، بىرىككەن اراب امىرلىكتەرى، باحرەين بار.

پەكين ايماقتا ادام قۇقىعى بۇزىلىپ جاتىر دەگەن دەرەكتىڭ ءبارىن جوققا شىعارۋمەن كەلەدى. بۇۇ جانىنداعى قىتايدىڭ تۇراقتى وكىلى سيۋي چەن جۇما، 12 شىلدەدە بۇۇ-نىڭ ادام قۇقىعى بويىنشا قورىتىندى جيىنىندا قىتاي بيلىگى مۇنداي قولداۋدى "قاتتى باعالايدى" دەدى.

شىڭجاڭ ايماعىنداعى لاگەرلەر جايلى العاش رەت 2017 جىلدىڭ كوكتەمىندە ايتىلا باستاعان. بۇۇ شىڭجاڭداعى "ساياسي تاربيەلەۋ ورتالىقتارىندا" ميلليونعا جۋىق ادام "ەركىنەن تىس" قاماۋدا وتىرعانىن، ولاردىڭ اراسىندا ۇيعىرلار مەن قازاقتار بارىن مالىمدەگەن.

قازاقستاننىڭ بىرنەشە قالاسىندا ازاماتتار جينالىپ، "شىڭجاڭدا جاقىندارىمىز قىسىم كورىپ جاتىر، لاگەردە وتىر، قازاقستانعا وتە المايدى" دەگەن. ولار قازاقستان بيلىگىنەن، حالىقارالىق ۇيىمداردان كومەك سۇراعان. قازاقستان سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى «شىڭجاڭداعى لاگەرلەر قىتايدىڭ ىشكى ماسەلەسى، وندا قاماۋدا وتىرعان قازاقتار قىتاي ازاماتى» دەگەن. كەيىن مينيسترلىك پەكينمەن كەلىسسوز جۇرگىزىپ، شىڭجاڭنان بەرگى بەتكە وتە الماي قالعان قازاقتاردىڭ ماسەلەسى شەشىلىپ جاتقانىن ايتقان.

قىتاي ۇكىمەتى باسىندا ساياسي تاربيەلەۋ ورتالىقتارىنىڭ بارىن جوققا شىعارىپ كەلدى. كەيىن پەكين شىڭجاڭداعى ساياساتىن "ەكسترەميزمگە قارسى شارا" دەپ اتاپ، ادامدار ەركىنەن تىس وتىرعان لاگەرلەردى ء"تىل ۇيرەنىپ، كاسىپكە باۋليتىن " ورتالىقتار دەپ تۇسىندىرگەن ەدى.

"ازاتتىق" راديوسى

پىكىرلەر