ەلىمىزدە جىل باسىنان بەرى 14 جاسقا تولماعان 10 قىز تۇسىك جاساتقان. ال جالپى كامەلەتكە تولماعانداردان 200-گە جۋىعى جۇكتىلىگىن جاساندى تۇردە توقتاتىپتى. مۇنداي سوراقى ستاتيستيكانى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى جاريالادى. ۆەدومستۆو مالەمەتىنشە، ەڭ كوپ ابورت جاساتقان قاراعاندىلىق جانە اقتوبەلىك بويجەتكەندەر ەكەن. ال دارىگەرلەر ەرتە جاستا جۇكتىلىگىن توقتاتقان قىزداردىڭ بەدەۋ بولىپ، بولاشاقتا انا باقىتىن سەزىنە المايتىندىعىن ايتىپ دابىل قاعۋدا.
"قىزىم ۇيدە، قىلىعى تۇزدە". سىرتتا جۇرگەندە شالىس باسىپ، جاڭىلىسقان بويجەتكەندەر قازاقستاننىڭ جاعىمسىز ستاتيستيكاسىنا قوسىپ جاتقان ۇلەسى از ەمەس. ماسەلەن، كامەلەت جاسىنا تولماعان قىزداردىڭ تۇسىك جاساۋى بويىنشا ەلىمىز الەم ەلدەرى ىشىندە العاشقى وندىعىنا ەنىپتى. دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، ەلىمىزدە جىل باسىنان بەرى 14 جاسقا تولماعان 10 قىز تۇسىك جاساتقان. ەڭ كوپ دەرەك قاراعاندى جانە اقتوبە وبلىستارىندا تىركەلگەن. ال كامەلەتكە تولماعاندار اراسىندا 196 بويجەتكەن جۇكتىلىگىن جاساندى تۇردە توقتاتقان ەكەن. بۇل تەك رەسمي تىركەلگەندەرى عانا. ياعني، جاعىمسىز كورسەتكىش بۇدان دا كوپ بولۋى بەك مۇمكىن. مامانداردىڭ سوزىنشە، شالىس باساتىنداردىڭ دەنى قالاعا ارمان قۋىپ كەلگەن اۋىلدىڭ قىزدارى كورىنەدى. جەكە ومىرگە كەلگەندە ءبىلىمى از، ساۋاتى تومەن ولار سۇيىكتىلەرىنىڭ ماحابباتىنا ماستانىپ، قالاي الدانىپ قالعاندارىن بىلمەي قالادى ەكەن.
"مىنا مەكتەپتە وقيتىن قىزداردىڭ "پاپيگى" بار كورىنەدى. "پاپيك دەگەن نە؟" دەپ سۇراسا، ۇلكەن-ۇلكەن كىسىلەر قىز بالالاردىڭ باسىن اينالدىرىپ، قىمبات-قىمبات زاتتارىن الىپ بەرىپ، قىدىرۋعا شاقىرادى ەكەن. جاڭاعىداي 14-15 جاسقا كەلىپ تۇسىك جاساتىپ جاتقان قىزداردىڭ كوبەيىپ، ولاردىڭ تاعدىرىنا وسىلاي اسەر ەتىپ جاتقان مۇنداي ازاماتتار دەپ ويلايمىن", - دەيدى قوعام بەلسەندىسى ايشا قۇرمانعالي.
ءالى بەسىكتەن بەلى شىقپاعان وقۋشى قىزدىڭ جۇكتىلىگى - بارىپ تۇرعان قىلمىس. سوندىقتان ونى مۇنداي حالگە جەتكىزگەن ادام زاڭ الدىندا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس، دەيدى قۇزىرلى ورگان وكىلدەرى. "14 جاستاعى بويجەتكەندەر بىزدە جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلمايدى. نەگە؟ ويتكەنى، ولاردىڭ ارەكەتتەرىنە جاۋاپ بەرەتىن اتا-اناسى، سوسىن زاڭدى وكىلى. وپەكۋن سولار، جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلادى", - زاڭگەر سايدا سۇلەيمەنوۆا. تەك بىلتىردىڭ وزىندە 6000 وقۋشى قىزدىڭ اياعى اۋىر بولىپ، 3500-گە جۋىعى تۇسىك جاساتىپتى. ءتىپتى، ابورت بىلاي تۇرسىن، "ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماعاندار" اراسىندا ءتۇرلى ۆەنەرولوگيالىق اۋرۋلاردى جۇقتىرعاندارى دا بارشىلىق ەكەن. ال دارىگەرلەر بولسا، ەرتە جاستا جۇكتىلىگىن توقتاتقاندار، بولاشاقتا انا باقىتىن سەزىنۋى ەكىتالاي ەكەنىن ايتادى. "ەگەر وسى كەزدە جۇكتىلىك بولعان جاعدايدا، ونى تۇسىك تاستاعان جاعدايدا ارينە كوپتەگەن اسقىنۋلار، جىنىس اعزالارىنىڭ قابىنۋى، قان كەتۋى، مينۋسترياالدىق تسيكلدىڭ بۇزىلۋى، سوزىلمالى قابىنۋ اۋرۋلارى، انالىق جاتىر مەن بەزىنىڭ فۋنتسياسىنىڭ بۇزىلۋى، ءارى قاراي بەدەۋلىككە اكەلىپ سوقتىرۋى مۇمكىن", - دەيدى گينەكولوگ جانەركە اجەتوۆا. ءبىر قىزىعى، حالقى بىزدەن بەس-التى ەسە كوپ ەلدەردە "تۇسىك" دەگەن ۇعىم مۇلدەم جوق ەكەن. بولعان كۇننىڭ وزىندە نەكەن-ساياق كەزدەسەدى دەيدى ماماندار. ال، حالىق قالاۋلىلارى بولسا، "بارماق تىستەپ" قالماس ءۇشىن تاربيەنى كۇشەيتۋ كەرەكتىگىن ايتادى. "جاستاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگىن ارتتىرۋ كەرەك. مەكتەپتە سوناۋ ەرتە جاستان، تاربيەگە ءمان ءبولۋ كەرەك. نەگە ول ەكىقابات بولادى؟ وسى عوي ماسەلە. قورعانا ءبىلۋ كەرەك، ساقتالا ءبىلۋ كەرەك، ءتۇسىنۋ كەرەك، تاربيە جۇمىستارى عوي بۇل جەردە", - دەيدى قر پارلامەنت ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى زاۋرەش امانجولوۆا. مامانداردىڭ ايتۋىنشا، شەتەلدە تۇسىكتى الدىن-الۋ جۇمىستارى قارقىندى جۇرەدى. ياعني، وقۋشىلارىنا مەكتەپ قابىرعاسىنان باستاپ، ءۇيلى بولۋدىڭ ءمان-جايى تۇسىندىرىلەدى. ال بىزدە بۇل قانشا كوتەرىلگەنىمەن، ۇيات دەگەنگە سالىنىپ، تەك كەيىنگە شەگەرىلۋدە. قوعام بەلسەندىلەرى ۇلتتىڭ ءوشۋىن ەمەس، كەرىسىنشە ءوسۋىن قالاساق، تەز ارادا جاساندى تۇسىك بولدىرماۋدىڭ جولدارىن قاراستىرۋ قاجەتتىلىگىن ايتادى.
دەرەككوز: kaz.tengrinews.kz
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
